Indywidualne prawo pracy

Śmierć pracodawcy powoduje wygaśnięcie stosunku pracy wszystkich pracowników. Dotyczy to tylko sytuacji, gdy pracodawca jest osobą fizyczną. Wygaśnięcie stosunku pracy następuje z mocy prawa z dniem śmierci pracodawcy. Jakie konsekwencje dla pracownika powoduje śmierć pracodawcy?

Za zawinione przez pracownika wadliwe wykonanie produktów lub usług nie przysługuje wynagrodzenie. W razie braku winy pracownika pracodawca jest zobowiązany zapłacić mu wynagrodzenie.

Kodeks pracy wyróżnia kilka systemów czasu pracy. Systemy czasu pracy powinny być wprowadzone w regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy lub w obwieszczeniu, jeżeli w zakładzie nie ma regulaminu pracy lub układu zbiorowego.

Pojęcie stażu pracy występuje w przepisach w dwóch znaczeniach, tj. ogólnego okresu zatrudnienia pracownika oraz tzw. zakładowego stażu pracy, czyli okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Wyróżnia się niekiedy również trzecie znaczenie dotyczące tzw. urlopowego stażu pracy. Jaki wpływ na uprawnienia pracownika ma staż pracy?

Nabycie praw do utworu pracowniczego następuje z chwilą jego przyjęcia przez pracodawcę (także w sposób dorozumiany). Niewyrażenie zgody przez pracownika na przejście tych praw nie ma w tym przypadku znaczenia. Jeżeli natomiast pracodawca nie przyjmie dzieła (utworu) pracownika - nie zawiadomi albo zawiadomi go o nieprzyjęciu dzieła w ciągu 6 miesięcy od wykonania, prawa autorskie do utworu pracowniczego przysługują pracownikowi.

Pracodawca może skrócić pracownikowi okres wypowiedzenia jednostronnie z 3 miesięcy maksymalnie do 1 miesiąca. Takie skrócenie jest możliwe tylko w określonych przypadkach. Czy odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia podlega oskładkowaniu?

Jest to rozkład czasu pracy, który może być stosowany w ramach systemów czasu pracy. W praktyce, ze względów organizacyjnych, najczęściej występuje w systemie czasu pracy podstawowym bądź równoważnym (jeżeli jest to możliwe).

Równoważny system czasu pracy to system, w którym możliwe jest wydłużenie wymiaru godzin do przepracowania w poszczególnych dniach i odpowiednie skracanie tego wymiaru w innych dniach.

Równe traktowanie w stosunku pracy dotyczy zarówno nawiązywania stosunku pracy, jego trwania, jak i wypowiadania umów o pracę. Pracodawca ma obowiązek udostępnić pracownikom przepisy o równym traktowaniu oraz je uaktualniać.

Przy rozwiązywaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem istotne są okresy wypowiedzenia oraz zakładowy staż pracy pracownika. Długość okresu wypowiedzenia jest uzależniona od rodzaju umowy o pracę.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia może nastąpić z winy pracownika oraz z przyczyn przez niego niezawinionych. Przed rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia pracodawca musi zasięgnąć opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej ze wskazaniem przyczyny rozwiązania umowy.

Pracodawca zatrudniający osoby niepełnosprawne ma obowiązek ułatwiania im rehabilitacji. Rehabilitacja zawodowa ma na celu pomoc osobie niepełnosprawnej w uzyskaniu i utrzymaniu odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy.

Pracodawca udziela urlopu szkoleniowego w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Uprawnienia do urlopu szkoleniowego odrębnie (korzystniej) mogą kształtować pragmatyki służbowe.

Regulamin jest podstawowym aktem wewnętrznym w zakładzie pracy określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy związane z organizacją i porządkiem w procesie pracy. Pracodawca powinien ustalić w nim m.in. organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały. Kiedy pracodawca musi wprowadzić regulamin pracy?

Przywrócony do pracy może zostać zarówno pracownik, któremu pracodawca niezgodnie z przepisami wypowiedział umowę o pracę, jak i pracownik, który został zwolniony z pracy dyscyplinarnie. Jednak prawo do przywrócenia do pracy zależy od rodzaju umowy o pracę. Nie każda bowiem wadliwie rozwiązana umowa o pracę uprawnia pracownika do przywrócenia do pracy.

Umorzenie to rezygnacja z dalszego postępowania sądowego w określonej sprawie. Umorzenie przez pracodawcę pracownikowi w całości lub w części np. odszkodowania za szkodę wyrządzoną pracodawcy powoduje powstanie po stronie pracownika przychodu z tytułu umorzenia, który należy opodatkować podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przeniesienie służbowe może polegać na zmianie miejsca pracy lub warunków pracy i płacy. Pracodawca, przenosząc pracownika na inne miejsce pracy lub stanowisko pracy, powinien mu zmienić warunki pracy i płacy. W przypadku szczególnych grup pracowników może nastąpić przeniesienie służbowe na innych zasadach. Dotyczy to pracowników sfery budżetowej i samorządowej.

Przejęcie zakładu pracy polega na wstąpieniu przez nowego pracodawcę w prawa i obowiązki poprzedniego pracodawcy. W związku z przejęciem zakładu pracy, na pracodawcy spoczywa szereg obowiązków.

Pracodawca musi wykazać wystąpienie oraz wysokość szkody wyrządzonej przez pracownika, jeżeli będzie dochodził od niego odszkodowania z tego tytułu. W pierwszej kolejności należy zaproponować pracownikowi zawarcie ugody dotyczącej naprawienia wyrządzonej przez niego szkody.

Niektóre prawa i obowiązki pracownicze powinny być zrealizowane w ściśle określonym terminie. Jakim?

Przez tajemnicę służbową należy rozumieć informacje pozyskane przez pracowników podczas pełnienia czynności służbowych. Czym grozi ujawnienie przez pracownika tajemnicy służbowej?

Tajemnica to wiadomość, której poznanie lub ujawnienie jest zakazane przez przepisy. Czym jest tajemnica przedsiębiorstwa?

Porozumienie stron jest najczęściej i najchętniej stosowaną metodą zakończenia stosunku pracy. Porozumienie stron jest jednym z kilku możliwości rozwiązania umowy o pracy przewidzianych przepisami ustawy – Kodeks pracy. Obie strony stosunku pracy, pracownik i pracodawca mogą skorzystać z tego trybu rozwiązania umowy o pracę.

Outplacement jest to pomoc zwalnianym pracownikom w znalezieniu nowej pracy, oferowana przez przedsiębiorstwo zmuszone do redukcji zatrudnienia. Outplacement może być indywidualny (prowadzony dla konkretnej, wybranej osoby) bądź grupowy (dla określonych grup zawodowych zwalnianych w firmie).

Osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem może korzystać z uprawnień związanych z rodzicielstwem, tj. z urlopów macierzyńskich, ojcowskiego, rodzicielskiego, wychowawczego. W razie niewykonywania osobistej opieki (zaprzestania jej) w czasie urlopu wychowawczego pracodawca wzywa pracownika do świadczenia pracy.

Pracodawca ustala obowiązujące u niego okresy rozliczeniowe, w ramach których rozlicza czas pracy pracowników. Przyjęte u pracodawcy okresy rozliczeniowe czasu pracy są ustalane w układzie zbiorowym pracy, w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy.

Oferta zatrudnienia pracownika to formalna propozycja zawarcia umowy, której celem jest podjęcie pracy. Pracodawca może skorzystać z oferty zatrudnienia osoby bezrobotnej skierowanej do pracy przez urząd pracy.

Prawo pracy wyróżnia m.in. odszkodowanie w razie naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu, w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy przez pracodawcę, w razie rozwiązania umowy o pracę na skutek mobbingu, za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę, za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę.

Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną za jej spowodowanie. Ponadto za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w pracy, czy przepisów bhp pracownik może zostać ukarany karą porządkową (upomnienia, nagany, pieniężną).

Pracodawca ma obowiązek zagwarantowania pracownikom nieprzerwanego odpoczynku dobowego oraz tygodniowego. Naruszenie przepisów o odpoczynkach dobowych oraz tygodniowych stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracowniczym i jest zagrożone karą grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł.

Pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, nie można wypowiedzieć umowy o pracę, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Od 1 stycznia 2013 r. następuje stopniowe podwyższanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn (do 67. roku życia). Dla niektórych grup pracowników okres ochronny będzie więc dłuższy niż 4 lata.

Podstawowe obowiązki pracodawcy wskazuje Kodeks pracy. Obowiązki pracodawcy mogą być związane z nawiązaniem stosunku pracy (zawarcie z pracownikiem umowy o pracę, skierowanie na szkolenie bhp), trwaniem stosunku pracy (organizowanie pracy i zapewnianie odpoczynków) bądź jego zakończeniem (wydanie świadectwa pracy).

Niewypłacalność pracodawcy zachodzi, gdy na podstawie przepisów prawa upadłościowego i naprawczego sąd upadłościowy wyda postanowienie o ogłoszeniu upadłości pracodawcy obejmującej likwidację majątku dłużnika, ogłoszeniu upadłości pracodawcy z możliwością zawarcia układu. W sytuacji gdy pracodawca jest niewypłacalny, roszczenia jego pracowników, byłych pracowników lub członków rodziny zmarłego pracownika są zaspokajane z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Umowa o pracę jest nieważna wtedy kiedy nie ma określonych stron umowy oraz brak jest określenia rodzaju pełnionej pracy. Ponadto pamiętać należy, że umowa o pracę musi być pisemna. Za niepotwierdzenie na piśmie zawartej z pracownikiem umowy pracodawcy grozi grzywna w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł.

Pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli przyczyna tej nieobecności jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia. Natomiast gdy wystąpiły przyczyny uniemożliwiające stawienie się pracownika do pracy, powinien on niezwłocznie poinformować pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności w pracy i przewidywanym terminie jej trwania. Jeżeli nie może tego zrobić niezwłocznie, to powinien zawiadomić pracodawcę o swojej nieobecności najpóźniej w drugim dniu nieprzystąpienia do pracy.

Nielegalne zatrudnienie polega na zatrudnieniu przez pracodawcę osoby bez potwierdzenia na piśmie rodzaju zawartej umowy i jej warunków oraz niezgłoszeniu osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do ubezpieczeń społecznych. Pracodawca, który zatrudnia "na czarno" może zostać ukarany grzywną od 1 tys. zł do 30 tys. zł.

Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu, polegające na jego uporczywym i długotrwałym nękaniu bądź zastraszaniu, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu: poniżenie lub ośmieszenie, izolowanie lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników (art. 943 § 2 k.p.). Pracodawca powinien przeciwdziałać mobbingowi w pracy.

Powołanie w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych oznacza wyłącznie nawiązanie stosunku organizacyjnego. Spółka, spełniając opisane powyżej warunki może również nawiązać z członkiem zarządu stosunek pracy na podstawie powołania. Ta podstawa stosunku pracy jest wygodna dla spółki, bowiem ogranicza ona pracowniczą ochronę członka zarządu, nie czyniąc spółki zakładnikiem stosunku pracy.

W sytuacji likwidacji zakładu pracy na pracodawcy spoczywa szereg obowiązków, m.in. pracodawca powinien zadbać o zabezpieczenie dokumentacji osobowej i płacowej dotyczącej pracowników oraz wypłacić zwalnianym pracownikom odprawy z tytułu zwolnień grupowych.

Leasing pracowniczy jest formą wypożyczenia pracowników przez jednego pracodawcę innemu na określony czas lub do realizacji konkretnego zadania. Z inicjatywy pracodawcy i za zgodą pracownika może dojść do udzielenia urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy.

W zakresie przestrzegania przepisów prawa pracy organem kontrolnym jest Państwowa Inspekcja Pracy. Natomiast kontrole przeprowadzane przez ZUS mają na celu weryfikację poprawności stosowania przepisów ustawy systemowej przez płatników składek.

Pracownikowi pracującemu przed monitorem ekranowym przez co najmniej 4 godziny na dobę pracodawca ma obowiązek zapewnić okulary korygujące wzrok oraz co najmniej 5 minutową przerwę wliczaną do czasu pracy. Ponadto pracownik ma prawo do dodatku pieniężnego za pracę przy komputerze, jeśli przewiduje to umowa o pracę.

Pracodawca może ukarać swojego pracownika określonymi karami. Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca może nałożyć na pracownika następujące kary: upomnienia, nagany, pieniężną. Zastosowanie innych kar niż wymienione jest zagrożone grzywną nawet do 30 tys. zł.

Pracownik może, na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z pracodawcą, wykorzystywać do jazd lokalnych w celach służbowych samochód osobowy, motocykl lub motorower własny samochód. Miesięczny limit kilometrów na jazdy lokalne ustala pracodawca. Zwrot kosztów używania pojazdów do celów służbowych następuje w formie miesięcznego ryczałtu.

Indywidualny rozkład czasu pracy jest stosowany wyłącznie na wniosek pracownika. Uwzględnia on specyfikę pracy dla konkretnej osoby. Jednakże nie we wszystkich systemach może być on stosowany.

Harmonogram czasu pracy określa indywidualny rozkład czasu pracy konkretnego pracownika lub poszczególnych grup pracowników w ustalonym dla nich okresie rozliczeniowym. Kiedy pracodawca ma obowiązek sporządzać harmonogram czasu pracy oraz co musi się w nim znaleźć?

Elastyczne formy zatrudnienia to nietypowe formy zatrudnienia charakteryzujące się elastycznością czasu i miejsca pracy, formy współpracy (np. umowy cywilnoprawne). Na elastyczny czas pracy składa się m.in. możliwość odpracowania wyjść prywatnych przez pracowników.

Jako działalność konkurencyjną można wskazać działalność pracownika naruszającą lub zagrażającą interesom pracodawcy. Pracownicy w umowie o zakazie konkurencji zarówno na czas trwania umowy o pracę, jak i po jej zakończeniu mogą zostać zobowiązani do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy.

Chociaż wypowiedzenie stanowi zwykły sposób rozwiązania umowy o pracę, to jednak ustawodawca stawia warunki prawidłowości wypowiedzenia. Poprawność wypowiedzenia wymaga spełnienia zarówno przesłanek formalnych, jak też należytego uzasadnienia. Pomimo faktu, iż każde wypowiedzenie jest skuteczne, to jednak poprawne jego złożenie, chroni pracodawcę przed ewentualnymi roszczeniami pracownika.

Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest zakaz wszelkiej dyskryminacji. Zabroniona jest dyskryminacja w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Śmierć pracodawcy - konsekwencje dla pracownika

Czym jest wadliwość pracy?

Jakie są systemy czasu pracy?

Staż pracy - definicja

Utwór w prawie pracy

Skrócenie okresu wypowiedzenia a składki ZUS

Czym jest ruchomy czas pracy?

Na czym polega równoważny system czasu pracy?

Zasada równego traktowania pracowników

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Rehabilitacja zawodowa pracowników niepełnosprawnych - definicja

Czym jest urlop szkoleniowy?

Kiedy pracodawca ma obowiązek tworzenia regulaminu pracy?

Kiedy pracownik może zostać przywrócony do pracy?

Umorzenie - wynagrodzenia, podatki, składki

Przeniesienie służbowe pracownika w różnych grupach zawodowych

Przejęcie zakładu pracy - obowiązki pracodawcy

Udowodnienie szkody w prawie pracy

Termin - obowiązki kadrowego

Tajemnica służbowa w prawie pracy i wynagrodzeniach

Czym jest tajemnica przedsiębiorstwa?

Procedura rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron

Czym jest outplacement?

Osobista opieka nad dzieckiem

Okres rozliczeniowy czasu pracy

Oferta zatrudnienia pracownika w prawie pracy

Odszkodowania w prawie pracy

Odpowiedzialność materialna i porządkowa pracownika

Dobowy i tygodniowy odpoczynek - obowiązek pracodawcy

Ochrona pracownika w wieku przedemerytalnym

Podstawowe obowiązki pracodawcy

Niewypłacalność pracodawcy w prawie pracy

Kiedy umowa o pracę jest nieważna?

Jak usprawiedliwić nieobecność w pracy?

Kary dla pracodawców za nielegalne zatrudnienie

Na czym polega mobbing w miejscu pracy?

Zatrudnienie członka zarządu na podstawie powołania

Likwidacja zakładu pracy - obowiązki pracodawcy

Czym jest leasing pracowniczy?

Kontrole w prawie pracy

Praca przy komputerze - uprawnienia pracownika

Kary dla pracowników w Kodeksie pracy

Jazdy lokalne własnym samochodem - zasady, ryczałt, składki

Indywidualny rozkład czasu pracy na wniosek pracownika

Jak sporządzić harmonogram czasu pracy

Elastyczne formy zatrudnienia i czasu pracy

Umowa o zakazie konkurencji w prawie pracy

Prawidłowe wypowiedzenie umowy o pracę

Dyskryminacja w pracy - definicja