Tematy - Orzecznictwo SN, Niezdolność do pracy - INFOR.PL

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło projekt nowelizacji m.in. ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W projekcie znalazły się nowe zasady obliczania podstawy renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Obejmą one osoby urodzone po 1948 r. Naliczanie rent ma odbywać się na podstawie zebranego kapitału emerytalnego.

O wykonywaniu funkcji kierownika średniego szczebla decyduje zakres prac i obowiązków, a nie to, czy komórka, którą dana osoba kieruje, jest w formalny sposób wyodrębniona albo czy ma ona określoną rangę w zakładzie pracy.

Pracownik, który nie przyczynił się w żaden sposób do wypłaty nienależnego wynagrodzenia za pracę, co do zasady nie musi liczyć się z obowiązkiem zwrotu tego typu płatności ze stosunku pracy. Bez znaczenia jest też fakt późniejszego poinformowania przez pracodawcę o nienależnej wypłacie (wyrok Sądu Najwyższego z 8 czerwca 2010 r., I PK 31/10).

Dla ważności wypowiedzenia nie ma znaczenia długość okresu między reorganizacją pracodawcy a wypowiedzeniem z tego tytułu umowy o pracę. Jednak wypowiedzenie powinno być złożone nie wcześniej niż po podjęciu stosownych decyzji w sprawie reorganizacji przez organ nadzorczy osoby prawnej – spółki (wyrok Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2010 r., I PK 163/09).

Program rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej skierowany jest do tych ubezpieczonych, którzy zagrożeni są całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy. Rehabilitacja lecznicza w ośrodku rehabilitacyjnym powinna trwać 24 dni.

Pracownica wykorzystała 210 dni okresu zasiłkowego chorując w okresie ciąży. Po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni pracownica przerwała zasiłek macierzyński, ponieważ wymagała opieki szpitalnej. Ojciec dziecka wystąpił z wnioskiem o urlop macierzyński za okres pobytu pracownicy w szpitalu. Na podstawie posiadanej dokumentacji ustaliliśmy, że niezdolność do pracy z okresu ciąży należy zliczyć z obecną niezdolnością do pracy. Do jakiego świadczenia pracownica ma obecnie prawo?

Powierzenie innych obowiązków niż wskazane w umowie na okres dłuższy niż 3 miesiące za zgodą pracownika powoduje faktyczną zmianę treści umowy o pracę. Zmiana uprawnień przez pracodawcę, np. cofnięcie dodatku do wynagrodzenia, jest dopuszczalna tylko za wypowiedzeniem (wyrok Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., I PK 155/09).

Co dziesiąta osoba, przebywająca na zwolnieniu lekarskim, była zdolna do pracy - wynika z kontroli przeprowadzonej przez ZUS od stycznia do czerwca 2010.

Choroba pracownika jest przyczyną usprawiedliwiającą nieobecność w pracy. Sama jednak niezdolność do pracy nie musi się pokrywać z nieobecnością w pracy, ani o niej przesądzać.

Pracownik, który ulegnie wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, nie uzyska już jednorazowego odszkodowania z ubezpieczenia wypadkowego. Może jednak otrzymać inne świadczenia – na zasadach bardziej korzystnych niż ogólnie obowiązujące – np. prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Pracodawca odpowiada za dopuszczenie pracownika bez prawidłowego orzeczenia lekarskiego do pracy tylko wówczas, gdy wie, że badanie przeprowadzono nieprawidłowo, a nieprawidłowości te są widoczne (wyrok Sądu Najwyższego z 8 czerwca 2010 r., I PK 29/10).

Wydatkowanie środków funduszu socjalnego zgodnie z przepisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych oraz postanowieniami regulaminu funduszu, ale bez porozumienia ze związkami zawodowymi nie jest naruszeniem ustawy o zfśs. Pracodawca nie ma więc obowiązku zwrotu wydatkowanych środków do funduszu (wyrok Sądu Najwyższego z 11 maja 2010 r., II PK 234/09).

Pracodawca nie może ustalać miejsca pracy jako pewnego obszaru pracownikom innym niż pracownicy „mobilni”, np. handlowcy, serwisanci.

Likwidacja pracodawcy oznacza zakończenie kadencji społecznych inspektorów pracy. Jeżeli byli inspektorzy zostaną przejęci przez nowego pracodawcę, wówczas przez rok od daty zakończenia kadencji ich stosunek pracy u nowego pracodawcy pozostaje pod szczególną ochroną (wyrok Sądu Najwyższego z 16 marca 2010 r., II PK 191/09).

Pracownica pobierała zasiłek chorobowy od 22 sierpnia 2009 r. do 19 lutego 2010 r. (182 dni). Ubiegała się również o świadczenie rehabilitacyjne, jednak otrzymała decyzję odmowną, ponieważ lekarz orzecznik uznał ją za częściowo niezdolną do pracy. W marcu 2010 r. złożyła w ZUS wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Dostarczyła nam zwolnienie lekarskie od 27 kwietnia 2010 r. na 30 dni. Zwolnienie wystawił ten sam specjalista, u którego pracownica leczyła się korzystając ze zwolnień lekarskich w poprzednim okresie zasiłkowym. Czy pracownica ma prawo do nowego okresu zasiłkowego i wynagrodzenia chorobowego? Czy na podstawie dokumentacji, którą mamy, możemy uznać, że niezdolność do pracy po przerwie jest spowodowana tą samą chorobą, co przed przerwą?

Uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia chorobowego wyklucza możliwość dochodzenia od pracodawcy wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy spowodowanego bezprawnym rozwiązaniem stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 7 stycznia 2010 r., II PK 164/09).

Polskie Normy nie są przepisami bhp, tj. przepisami prawa pracy. Nie można jednak organom administracji stawiać zarzutu naruszenia prawa przez odwołanie się do Polskiej Normy, która w sposób optymalny zapewnia realizację spoczywającego na pracodawcy obowiązku stworzenia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.(Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 6 maja 2008 r., sygn. akt I OSK 785/07)

Dodatkowy ryczałt, przyznany przez pracodawcę społecznemu inspektorowi pracy, powinien być traktowany jak normalne wynagrodzenie. W razie potrzeby pracownik może spierać się o nie przed sądem powszechnym - stwierdził w uchwale Sąd Najwyższy.

Otrzymanie przez pracownika odprawy z tytułu przejścia na rentę z powodu niezdolności do pracy wyklucza nabycie przez tego pracownika prawa do kolejnej odprawy z tytułu przejścia na emeryturę lub prawa do odprawy uzupełniającej, stanowiącej różnicę wysokości odprawy emerytalnej i wysokości otrzymanej odprawy rentowej (uchwała Sądu Najwyższego z 18 marca 2010 r., II PZP 1/10).

W przypadku niewypłacalności pracodawcy poszkodowany w wypadku pracownik nie uzyska odszkodowań zasądzonych z tytułu tego wypadku z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Może liczyć jedynie na świadczenia z ZUS.(Wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2009 r., sygn. akt I PK 1/09)

Premia regulaminowa zasadniczo nie wchodzi do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu pracowniczego tytułu do ubezpieczenia chorobowego.

Odmowa przeniesienia do pracy w innej miejscowości przy niezmienionych warunkach płacowych może być uznana za współprzyczynę rozwiązania umowy o pracę wykluczającą zastosowanie przepisów o rozwiązywaniu stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Pracownik w takim przypadku nie otrzyma odprawy (wyrok Sądu Najwyższego z 12 sierpnia 2009 r., II PK 38/09).

Kwota bazowa, przyjęta do ustalenia wcześniej przyznanej renty z tytułu niezdolności do pracy jest podstawą do obliczenia renty rodzinnej po zmarłym pracowniku.

Najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach pracowniczych:

Pracownik zwolniony wadliwie i z przyczyn uznanych za dyskryminujące ma prawo – niezależnie od odszkodowania lub przywrócenia do pracy – domagać się od pracodawcy także odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu.

Niezaakceptowanie przez podwładnego przeniesienia na nowe stanowisko może skutkować np. rozwiązaniem z nim umowy o pracę, jeżeli przeniesienie było konieczne ze względów zdrowotnych oraz podyktowane wymogiem zawartym w Kodeksie pracy.

Zgon przewlekle chorego pracownika, który nie był spowodowany wykonywaniem prac dla niego zabronionych, nie może być uznany za skutek wypadku przy pracy, gdy podstawową przyczyną śmierci okaże się wspomniana choroba. Jednak odpowiedzialny za nakazanie choremu wykonania zabronionej pracy kierownik lub pracodawca może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej.(Wyrok Sądu Najwyższego z 18 sierpnia 2009 r., sygn. akt I PK 18/09)

Wychowawca zatrudniony w placówce opiekuńczo-wychowawczej, podlegający ustawie z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, ma prawo od 1 stycznia 2009 r. do 1/2 wynagrodzenia w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych (uchwała Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., III PZP 4/09).

Sąd pracy mimo stwierdzenia wadliwości dokonanego rozwiązania umowy, może nie uwzględnić żądania pracownika o przywrócenie do pracy i zamiast tego zasądzić na jego rzecz odszkodowanie. Sąd może bowiem uznać, że przywrócenie do pracy byłoby niecelowe lub niemożliwe.

Niektórzy pracownicy w razie pogorszenia się stanu zdrowia mogą skorzystać z urlopu zdrowotnego (tzw. urlopu na poratowanie zdrowia). Najliczniejszą grupą korzystającą z tego przywileju są nauczyciele.

Klauzula zasad współżycia społecznego umożliwia uniknięcie sytuacji, w których stosowanie prawa doprowadziłoby do skutków niemożliwych do zaakceptowania z uwagi na cel regulacji lub normy moralne.

Nieświadczenie pracy przez pracownika z powodu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą nie zwalnia pracodawcy od złożenia w ZUS dokumentów rozliczeniowych za daną osobę.

Świadczenie ma charakter uznaniowy tylko wtedy, gdy regulamin wynagradzania nie określa warunków przyznania świadczenia albo gdy warunki przyznania świadczenia są określone w sposób na tyle ogólny, że uniemożliwiają kontrolę ich spełnienia. Premia uznaniowa lub nagroda pieniężna jest świadczeniem czysto uznaniowym. Skoro przyznanie oraz ustalenie jej wysokości pozostaje wyłącznie w gestii pracodawcy, to zbędne jest ustalenie przez pracodawcę regulaminu przyznawania nagród (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 2009 r., II PK 232/08).

Do udokumentowania nietrzeźwości bądź odurzenia pracownika lub pracodawcy nie zawsze potrzebne jest badanie krwi czy wydychanego powietrza przez użycie probierza trzeźwości. Wystarczające mogą okazać się zeznania świadków.

Pracodawca może żądać od pracownika zwrotu nienależnego świadczenia, ale tylko pod warunkiem wykazania, że pracownik wiedział lub powinien przypuszczać, iż sporne świadczenie od pracodawcy się nie należy.

Likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem ze wszystkimi pracownikami podlegającymi szczególnej ochronie (np. z kobietą w ciąży). Jednak przyczyna ta musi być wyraźnie wskazana w piśmie pracodawcy o wypowiedzeniu. Brak pouczenia o odwołaniu w piśmie pracodawcy w sprawie wypowiedzenia umowy o pracę stanowi przesłankę przywrócenia terminu w razie złożenia odwołania do sądu po upływie 7 dni od doręczenia wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2009 r., II PK 147/09).

Porozumienie między pracodawcą a związkami zawodowymi dotyczące zwolnień grupowych może przewidywać wypłacanie odpraw, których wartość przekracza dla jednego pracownika 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 24 lipca 2009 r., I PK 41/09).

Nosicielstwo wirusa HIV, a nawet zachorowanie na AIDS nie może być powodem automatycznego uznania pracownika lub funkcjonariusza publicznego za niezdolnego do pracy – to wnioski z wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Za zobowiązania z tytułu zaległych składek wobec ZUS członkowie zarządu spółki kapitałowej odpowiadają niezależnie od istnienia spółki. Odpowiedzialność trwa nawet po jej upadłości lub likwidacji i późniejszym wykreśleniu z Krajowego Rejestru Sądowego. ZUS w decyzji stwierdzającej zaległości nie może ustalać zakresu odpowiedzialności poszczególnych członków zarządu.

Kontrolę zwolnień lekarskich wykonują lekarze orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w formie bezpośredniego badania lekarskiego w wyznaczonym miejscu lub miejscu pobytu chorego.

Podejrzewamy, że jeden z naszych pracowników jest chory na grypę. Pracownik ten jednak twierdzi, że nic mu nie dolega i stawia się codziennie do pracy. Czy możemy odsunąć tego pracownika od pracy, aby nie zarażał pozostałych pracowników? Czy mamy prawo nakazać pracownikom noszenie maseczek ochronnych?

Termin, za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych rent i emerytur, powinien być liczony 3 lata wstecz od dnia wydania decyzji nakazującej ich zwrot.

Pracownica naszej firmy, która jest w ciąży, była na urlopie w Stanach Zjednoczonych. Z powodu złego samopoczucia udała się tam do lekarza. Lekarz wydał jej zaświadczenie, które przesłała do nas, że ze względu na stan zdrowia, do czasu jego poprawy, nie powinna lecieć samolotem. Czy takie zaświadczenie lekarskie należy traktować jak zwolnienie lekarskie z powodu niezdolności do pracy? Czy możemy żądać, aby pracownica tłumaczyła na swój koszt zaświadczenie na język polski? Czy na podstawie takiego zaświadczenia powinniśmy wypłacić pracownicy wynagrodzenie chorobowe?

Zdarza się, że strony, zawierając umowę o pracę, nie mają na celu jej wykonywania, a jedynie objęcie pracownika ubezpieczeniami społecznymi. Taka umowa może być uznana za umowę pozorną.

Podjęta przez nieuprawniony podmiot działający w imieniu pracodawcy czynność z zakresu prawa pracy jest ważna i skuteczna, gdy zostanie ona potwierdzona przez inny podmiot (organ) właściwy do podejmowania takich czynności – także przez podjęcie określonych czynności faktycznych.

Kwotę bazową obowiązującą w dacie złożenia wniosku o emeryturę po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego przez osobę, która po uzyskaniu prawa do wcześniejszej emerytury podlegała przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, uwzględnia się tylko do obliczenia części socjalnej później ustalonej emerytury (na podstawie uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 10 września 2009 r., I UZP 6/09).

Odwołanie członka zarządu osoby prawnej i wypowiedzenie mu umowy o pracę nie powoduje zmiany jego stanowiska jako pracownika. Członek zarządu nadal pozostaje na tym samym stanowisku pracowniczym, nawet jeżeli jest zwolniony z obowiązku wykonywania pracy.

Do okresu zasiłkowego należy zaliczać każdą niezdolność do pracy, niezależnie od tego, czy ubezpieczony ma prawo do zasiłku chorobowego. Od dnia zakończenia każdej z nich należy liczyć odrębnie 60-dniową przerwę między dwoma okresami niezdolności do pracy spowodowanymi tą samą chorobą. Jeżeli okres ten nie przekracza 60 dni, zasiłek chorobowy nie przysługuje (na podstawie uchwały Sądu Najwyższego z 2 września 2009 r., II UZP 7/09).

Jeśli pracownik uważa, że został niesłusznie zwolniony, to musi złożyć do sądu skargę, żądając od firmy odszkodowania lub przywrócenia do pracy. Nie może kwestionować sposobu zwolnienia występując o sprostowanie świadectwa pracy - orzekł w wydanej 4 listopada br. uchwale Sąd Najwyższy.

Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją wydatków budżetowych przewiduje zmianę ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Orzecznictwo SN, Niezdolność do pracy

Czy renty będą zmniejszane - nowy system naliczania świadczeń

Elementy decydujące o sprawowaniu funkcji kierowniczej

Czy pracownik, który otrzymał nienależne wynagrodzenie, jest zobowiązany do jego zwrotu

Kiedy można złożyć wypowiedzenie umowy o pracę, którego przyczyną jest reorganizacja pracodawcy

Prewencja rentowa

Czy pracownica, która przed i po porodzie jest niezdolna do pracy z powodu tej samej choroby, ma prawo do zasiłku

Czy do zmiany warunków płacowych konieczne jest wypowiedzenie zmieniające

Kontrola ZUS osób przebywających na zwolnieniu lekarskim

Rozwiązanie umowy o pracę z chorym pracownikiem

Renta po wypadku

W jakim zakresie pracodawca odpowiada za przeprowadzenie badań okresowych

Czy można przyznawać świadczenia socjalne bez zgody związków zawodowych

Obszar jako miejsce pracy

Społeczny inspektor pracy jest chroniony przed zwolnieniem

Czy na podstawie orzeczenia o częściowej niezdolności do pracy można uznać, że w okresie przerwy w zachorowaniu na tę samą chorobę pracownik nie odzyskał zdolności do pracy

Czy pracownikowi przywróconemu do pracy przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, jeżeli za ten sam okres otrzymał zasiłek z ZUS

Czy normy PN mają moc przepisów prawa?

Ryczałt dla społecznego inspektora pracy jak wynagrodzenie

Czy odchodzący na emeryturę pracownik ma prawo do odprawy uzupełniającej

Należności wypadkowe – nie z FGŚP

Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia

Czy pracownik, który z powodu odmowy przeniesienia do pracy w innej miejscowości straci pracę, ma prawo do odprawy z tytułu zwolnień grupowych

Renta rodzinna po zmarłym renciście

Wyrok SN: Nauczyciel akademicki nie ma prawa do zasiłku chorobowego

Odszkodowania dla pracownika – za dyskryminację i nieprawidłowe zwolnienie

Konsekwencje odmowy wykonania polecenia pracodawcy

Choroba może wykluczyć wypadek przy pracy

Czy wychowawcy placówki opiekuńczo-wychowawczej przysługuje wynagrodzenie za okres zawieszenia w obowiązkach służbowych

Kiedy przywrócenie pracownika do pracy może być uznane za niecelowe

Zasady korzystania przez nauczycieli z urlopu zdrowotnego

Zastosowanie klauzuli zasad współżycia społecznego przez sądy pracy

Przerwa w opłacaniu składek

Czy pracodawca może określić w regulaminie zasady przyznawania premii uznaniowej

Jak udowodnić nietrzeźwość pracownika lub pracodawcy

Zwrot nienależnego świadczenia od pracownika

Czy likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą w ciąży

Czy można wypłacić wyższą odprawę z tytułu zwolnień grupowych niż maksymalna kwota ustawowa

HIV nie może powodować zwolnienia

Czy były zarząd spółki wykreślonej z rejestru nadal odpowiada za długi z tytułu niezapłaconych składek

Kontrola zwolnień lekarskich przez ZUS

Czy pracodawca może odsunąć od pracy pracownika, u którego podejrzewa chorobę

Od jakiej daty należy liczyć wstecz 3-letni okres, za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych rent i emerytur

Czy zakaz latania samolotem uprawnia kobietę w ciąży do zasiłku chorobowego

Pozorna umowa o pracę

Kiedy czynność podjęta przez nieuprawniony podmiot jest ważna

Czy ponownemu przeliczeniu podlega całość emerytury w razie późniejszego zakończenia zatrudnienia

Skutki odwołania ze stanowiska w zarządzie dla stosunku pracy

Jak ustalać 60-dniową przerwę między dwoma okresami niezdolności do pracy spowodowanymi tą samą chorobą

Sprostowanie świadectwa pracy nie zmienia trybu zwolnienia

Projekt zmian przepisów o osobach niepełnosprawnych