Te 5 dni urlopu można wykorzystać tylko do końca 2025 r., nie przechodzi na 2026 r.
REKLAMA
REKLAMA
Wiele osób wciąż nie wie, czy nie pamięta o swoich prawach pracowniczych. Oprócz standardowego urlopu wypoczynkowego, Kodeks pracy przewiduje inne, mniej znane, ale niezwykle przydatne uprawnienia. Jednym z nich jest urlop w wymiarze 5 dni, ale przysługuje on tylko na dany rok kalendarzowy, czyli 5 dni w 2025 r. Urlop nie przechodzi na 2026 r., ponieważ od 2026 r. będzie nowy okres tego urlopu.
- Te 5 dni urlopu można wykorzystać tylko do końca 2025 r., nie przechodzi na 2026 r.
- Co to jest urlop opiekuńczy i skąd się wziął?
- Kto może skorzystać z urlopu opiekuńczego w 2025 roku?
- Ile dni urlopu opiekuńczego przysługuje i czy jest on płatny?
- Jak złożyć wniosek o urlop opiekuńczy?
- Ochrona pracownika podczas urlopu opiekuńczego
Te 5 dni urlopu można wykorzystać tylko do końca 2025 r., nie przechodzi na 2026 r.
Wiele osób wciąż nie wie o swoich prawach. Oprócz standardowego urlopu wypoczynkowego, Kodeks pracy przewiduje inne, mniej znane, ale niezwykle przydatne uprawnienia. Jednym z nich jest urlop opiekuńczy, który w 2025 roku wciąż będzie dostępny dla każdego pracownika, który spełni określone warunki. To 5 dodatkowych dni wolnych w ciągu roku. Ale na kogo i w jakich sytuacjach można go wykorzystać? I co w praktyce oznaczają „poważne względy medyczne”? Poniżej rozwiewamy wątpliwości.
REKLAMA
Co to jest urlop opiekuńczy i skąd się wziął?
Urlop opiekuńczy to prawo, które pojawiło się w polskim Kodeksie pracy stosunkowo niedawno, a konkretnie w 2023 roku. Jego wprowadzenie było koniecznością wynikającą z unijnych przepisów, a dokładnie z dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE):
- 2019/1152 dotyczącej przejrzystych warunków pracy.
- 2019/1158 mającej na celu poprawę równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.
Głównym celem tego urlopu jest umożliwienie pracownikom zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie z rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która potrzebuje pomocy ze względu na poważne względy medyczne. Chodzi o sytuacje, gdy bliski wymaga twojej obecności, na przykład z powodu poważnej choroby, konieczności pilnej wizyty u specjalisty lub po wypadku.
Kto może skorzystać z urlopu opiekuńczego w 2025 roku?
To kluczowe pytanie. Prawo do urlopu opiekuńczego mają wyłącznie pracownicy, czyli osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Niestety, umowy cywilnoprawne, takie jak umowa zlecenie czy o dzieło, nie dają takiego uprawnienia.
Urlop przysługuje pewnej kategorii osób. Może podzielić to na dwie grupy osób:
1. Członkowie rodziny: syn, córka, matka, ojciec, małżonek. Kodeks pracy wciąż nie obejmuje w tej definicji teściów, macochy czy ojczyma, co bywa krytykowane - stąd nie ma mowy o tym w kontekście zakresu podmiotowego.
2. Osoby zamieszkujące w tym samym gospodarstwie domowym: partnerzy, którzy mieszkają razem, mają prawo do urlopu opiekuńczego, o ile spełnią pozostałe warunki. Każdy z nich może skorzystać z 5 dni wolnego niezależnie.
Ile dni urlopu opiekuńczego przysługuje i czy jest on płatny?
Urlop opiekuńczy wynosi 5 dni w ciągu roku kalendarzowego - to kluczowe, bo nie przechodzi on na rok następny. Czyli od 2026 r. nabędzie się prawo do nowych 5 dni urlopu opiekuńczego a np. niewykorzystane 5, 4, 3, 2 czy nawet 1 dzień - nie przechodzą na 2026 r. To stały wymiar, niezależny od wymiaru urlopu wypoczynkowego. Dni te są udzielane w dni, które są dla pracownika dniami pracy zgodnie z jego harmonogramem.
Co bardzo istotne, urlop opiekuńczy jest bezpłatny. To jego kluczowa różnica w porównaniu do urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że za te 5 dni pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia. Pomimo tego, okres urlopu wlicza się do ogólnego stażu pracy, co ma znaczenie przy ustalaniu innych uprawnień, takich jak odprawa czy nagroda jubileuszowa.
Jak złożyć wniosek o urlop opiekuńczy?
Aby skorzystać z urlopu opiekuńczego, musisz złożyć pisemny wniosek do pracodawcy (w formie papierowej lub elektronicznej). Zgodnie z przepisami, wniosek trzeba złożyć co najmniej 1 dzień przed planowanym rozpoczęciem urlopu. We wniosku należy podać:
- imię i nazwisko osoby, która potrzebuje opieki,
- stopień pokrewieństwa lub adres zamieszkania,
- przyczynę konieczności sprawowania osobistej opieki, czyli w skrócie: poważne względy medyczne.
Pani Anna jest pracownikiem biurowym. Jej 70-letnia mama, która mieszka z nią w tym samym domu, nagle trafiła do szpitala. Po wypisaniu ze szpitala potrzebuje wsparcia w codziennych czynnościach. Pani Anna wie, że sama nie da rady połączyć pracy z opieką. Zamiast brać urlop wypoczynkowy, decyduje się na urlop opiekuńczy. Pracodawca jest zobowiązany taki urlop jej udzielić, o ile wniosek jest poprawnie złożony.
Ochrona pracownika podczas urlopu opiekuńczego
REKLAMA
Korzystanie z urlopu opiekuńczego wiąże się z dodatkową ochroną. W tym czasie pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem. Ta ochrona obowiązuje również w okresie poprzedzającym urlop. Ponadto, po powrocie z urlopu pracownik ma prawo wrócić na swoje dotychczasowe stanowisko.
Podsumowując, urlop opiekuńczy to bardzo przydatna instytucja, która zapewnia pracownikom elastyczność w trudnych sytuacjach życiowych. W 2025 roku wciąż możesz z niego skorzystać, pamiętając o jego bezpłatnym charakterze i konieczności odpowiedniego uzasadnienia.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
REKLAMA