Odszkodowania dla pracownika – za dyskryminację i nieprawidłowe zwolnienie

Agnieszka W. została zatrudniona przez Sąd Rejonowy w G. na czas określony w celu zastępstwa nieobecnej pracownicy Marty J. Umowę o pracę podpisano 17 grudnia 2007 r. i miała trwać do maja lub czerwca 2008 r., tj. daty powrotu nieobecnej pracownicy do pracy.

Przed podpisaniem umowy o pracę Agnieszka W. poinformowała prezesa sądu, że z powodu cukrzycy ma orzeczony stopień niepełnosprawności. W okresie zatrudnienia korzystała z przysługujących jej z tego tytułu uprawnień.

Równouprawnienie w pracy - ostatnie ostrzeżenie >>

W styczniu 2008 r. powódka poddała się badaniom lekarskim, w wyniku których stwierdzono u niej ciążę. Mimo zalecenia przebywania do dnia porodu na zwolnieniu lekarskim z uwagi na ciążę i cukrzycę powódka nie skorzystała z tej możliwości. 30 stycznia 2008 r. w godzinach rannych powódka poinformowała pracodawcę o ciąży. W tym samym dniu około godziny 15.00 strona pozwana rozwiązała z nią umowę o pracę „z przyczyn usprawiedliwionych” z zachowaniem 3-dniowego okresu wypowiedzenia, wskazując, że potrzebuje pracowników dyspozycyjnych, którzy będą świadczyć pracę. Łącząca strony umowa o pracę uległa rozwiązaniu 4 lutego 2008 r., a na miejsce powódki zatrudniona została inna pracownica.

Agnieszka W. skierowała więc pozew przeciwko pracodawcy – sądowi. Rozpoznający sprawę w I instancji Sąd Rejonowy w K. uznał, że wypowiedzenie nastąpiło z naruszeniem prawa i zasądził na rzecz byłej pracownicy odszkodowanie. Odmienne zdanie miał Sąd Okręgowy w O., rozpoznający apelację pozwanego – zmienił wyrok I instancji w ten sposób, że oddalił powództwo.

Skargę kasacyjną wniesioną przez powódkę Sąd Najwyższy częściowo uwzględnił, kierując sprawę do ponownego rozpoznania.

Kobiety nie mogą liczyć na równe traktowanie w pracy >>

Uzasadniając wyrok, Sąd Najwyższy wskazał m.in., że kodeks pracy w art. 18^3a § 1 nakazuje równe traktowanie pracowników m.in. w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy. Sama wadliwość rozwiązania umowy o pracę nie przesądza o uznaniu zachowania pracodawcy za dyskryminujące wobec pracownika. Do oceny zachowania pracodawcy w aspekcie naruszenia zakazu równego traktowania w zatrudnieniu istotne jest to, czy do podjęcia przez pracodawcę działań prowadzących do ustania stosunku pracy doszło z powodu posiadania przez pracownika cech lub właściwości wymienionych przykładowo w art. 18^3a § 1 k.p., a więc z przyczyn uznanych za dyskryminujące i z tego względu zakazanych.

W przypadku wadliwego rozwiązania umowy o pracę z powodu:

• jego niezasadności lub
• naruszenia przez pracodawcę przepisów o wypowiadaniu lub rozwiązywaniu umów z przyczyn niemających charakteru dyskryminacyjnego

- podstawę roszczeń pracownika stanowią wyłącznie przepisy regulujące zakres jego uprawnień z tego tytułu. Może to być odszkodowanie (maksymalnie 3-miesięczne wynagrodzenie) lub przywrócenie do pracy. 

Praca kobiet jest niedoceniana >>

Naruszenie przez pracodawcę zakazu dyskryminacji, prowadzące do rozwiązania stosunku pracy z uwagi na zastosowanie zakazanej przez ustawę przyczyny, powoduje po stronie pracownika odrębne roszczenie. To roszczenie odszkodowawcze określone jest w art. 18^3d k.p. (odszkodowanie bez górnej granicy kwoty).

Wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2009 r., II PK 142/09.