Czy ponownemu przeliczeniu podlega całość emerytury w razie późniejszego zakończenia zatrudnienia

Jadwiga C. od lutego 1994 r. miała ustalone prawo do wcześniejszej emerytury przyznanej jeszcze na podstawie ustawy z 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Jednak w jej przypadku pobieranie emerytury było zawieszone, gdyż kontynuowała zatrudnienie i osiągała dochody w kwocie przekraczającej 120% przeciętnego wynagrodzenia.

Jadwiga C. pracowała do końca stycznia 2004 r. W grudniu 2005 r. wystąpiła z wnioskiem o przyznanie jej prawa do emerytury na podstawie art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. ZUS przyznał jej prawo do emerytury, przyjmując do ustalenia wysokości świadczenia podstawę wymiaru wcześniejszej emerytury ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru wynoszącym 250%. Do obliczenia wysokości tzw. części socjalnej zastosowano kwotę bazową obowiązującą w dacie zgłoszenia wniosku o nowe świadczenie, tj. w grudniu 2005 r. ZUS odmówił natomiast Jadwidze C. prawa do ustalenia wysokości całego świadczenia z zastosowaniem kwoty bazowej z tego samego miesiąca.

Jadwiga C. odwołała się do sądu. Rozpoznający sprawę w I instancji Sąd Okręgowy w B. zmienił decyzję ZUS i ustalił wysokość emerytury, biorąc pod uwagę kwotę bazową z grudnia 2005 r. dla całego świadczenia – a więc zarówno dla tzw. części socjalnej, jak i części składkowej. Organ rentowy złożył apelację. Sąd Apelacyjny w B. powziął wątpliwość, czy przy ustalaniu wysokości emerytury koniecznym warunkiem jest wcześniejsze ustalenie wyższego od poprzednio obliczonego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury.

Z takim pytaniem prawnym wystąpił do Sądu Najwyższego, który – doprecyzowując problem – przekazał sprawę do rozstrzygnięcia składowi 7 sędziów Sądu Najwyższego.

Ten zaś podjął 10 września 2009 r. uchwałę (I UZP 6/09), zgodnie z którą kwotę bazową obowiązującą w dacie złożenia wniosku o emeryturę na podstawie art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez osobę mającą ustalone prawo do wcześniejszej emerytury, która podlegała co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, uwzględnia się tylko do obliczenia części socjalnej później ustalanej emerytury (art. 53 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 tej ustawy).

Uzasadniając orzeczenie Sąd wskazał, że art. 53 ust. 3–4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wprost odnosi się do części socjalnej emerytury. To zarazem oznacza, że zasada ustalania wysokości kwoty bazowej na dzień złożenia wniosku emerytalnego, zgodnie z przepisami o emeryturach i rentach z FUS, dotyczy wyłącznie kwoty bazowej służącej do ustalania części socjalnej.