Młodociani

Sezon letni to czas, gdy młodzież chętnie podejmuje się pierwszych zawodowych wyzwań. Jednak zanim nastolatek trafi do pracy w gastronomii, biurze czy przy zbiorach owoców, warto upewnić się, że jego zatrudnienie jest zgodne z prawem. Eksperci Job Impulse przypominają, że przepisy jasno określają, kto, kiedy i w jakich warunkach może pracować w czasie wakacji.

Od 1 września 2024 r. zmniejszy się wynagrodzenie pracowników młodocianych. To skutek spadku wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w drugim kwartale 2024 r.

Wynagrodzenie młodocianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego od 1 marca 2024 r. będą wypłacane w nowej wysokości. W pierwszym roku nauki uczeń zarobi ponad 603,23 zł, a w trzecim – 754,04  zł. 

Urlop wypoczynkowy to jedno z podstawowych uprawnień pracowniczych. Uprawnienie to przysługuje wszystkim pracownikom, a więc także – pracownikom młodocianym. Przepisy Kodeksu pracy regulują urlopy dla młodocianych w sposób odmienny od urlopów dla pozostałych pracowników. Inny jest wymiar urlopu wypoczynkowego, który przysługuje pracownikowi młodocianemu. Niektórym młodocianym należy się także bezpłatny urlop w czasie wakacji.

Przerwy w pracy przysługują każdemu pracownikowi, który pracuje dziennie co najmniej 6 godzin. Przepisy przyznają ponadto prawo do dodatkowych przerw pracy niektórym grupom pracowników. Uprawnienia do przerw w pracy przysługują m.in. pracownikom młodocianym. Jakie przerwy pracy należą się młodocianym? Wyjaśniamy.

Zmiany w systemie przygotowania zawodowego pracowników młodocianych to konsekwencja wprowadzenia do systemu oświaty branżowego centrum umiejętności. Placówka ta ma na celu zwiększenie dostępu młodocianym, realizującym u pracodawców przygotowanie zawodowe w formie nauki zawodu, do miejsc realizacji dokształcania teoretycznego w formie turnusu dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników. Na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt zmieniający rozporządzenie w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania. 

Od 1 września 2018 r. Kodeks pracy dopuszcza zatrudnienie młodocianych od 15 do 18 roku życia. Zatrudniając młodocianego można liczyć na zwrot kosztów wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne. Jaki jest czas pracy młodocianych? Ile trwają przerwy w pracy oraz urlop wypoczynkowy?

Młodocianym zgodnie z art. 190 Kodeksu pracy, jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła lat 18. Przygotowanie zawodowe Młodocianego jest ważnym procesem służącym nabyciu umiejętności, niezbędnych do przyszłej pracy zawodowej. Pracodawca ma obowiązek zapewnić młodocianemu odpowiednie warunki pracy oraz przekazać kluczową wiedzę, w zakresie danego zawodu osobiście lub przez specjalnie wykwalifikowane osoby z zachowaniem obowiązujących przepisów.

Młodociani pracownicy podlegają szczególnej ochronie. Ma to swoje odniesienie także do dbałości o ich zdrowie. Prawo przewiduje m.in., że nie mogą oni pracować w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, a także wykonywać prac wzbronionych.

Dnia 1 grudnia 2014 r. zmieniła się wysokość wpłat na PFRON, wynagrodzenie młodocianych oraz kwota przychodu powodującego zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń emerytalnych i rentowych. Od 1 grudnia obowiązuje bowiem nowa kwota bazowa. Jest nią przeciętne wynagrodzenie w III kwartale 2014 r.

Zatrudnianie młodocianych obwarowane jest w kodeksie pracy szczególnymi obostrzeniami. Czy i na jakich zasadach dopuszczalne jest zatrudnianie młodocianych przy pracach sezonowych?

Co trzeci staż na terenie Unii Europejskiej cechuje niska jakość warunków pracy lub treści nauczania. Tymczasem staże i praktyki spełniające określone kryteria i posiadające wysoki walor edukacyjny stanowią skuteczny sposób na zwiększenie edukacji praktycznej oraz ograniczenie bezrobocia wśród ludzi młodych. Jak weryfikować jakość staży i praktyk?

Zatrudnianie młodocianych do prac sezonowych jest szczególnie popularne w okresie letnim, zarówno wśród pracodawców, jak i młodocianych, którzy decydują się niekiedy na podjęcie pracy sezonowej.

Na rynek pracy wkracza pokolenie młodych, ambitnych ludzi. My, świeżo upieczeni absolwenci, już na wstępie kariery zawodowej jesteśmy pewni swojej wiedzy i zdobytych umiejętności. Mamy jasno określone cele, zorientowani jesteśmy na siebie i na rozwój. Jednak taka postawa nie zawsze wróży sukces.

Pracownicy młodociani to szczególna grupa zatrudnionych. Kodeks pracy w dziale IX „Zatrudnianie młodocianych” zawiera określenie ram wiekowych pracownika młodocianego. Młodocianym w rozumieniu kodeksu jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat. Zakazane jest zatrudnianie osób, które nie ukończyły 16 roku życia. Kodeks pracy przewiduje jednak wyjątki.

Składki na ubezpieczenie społeczne młodocianych uzależnione są od roku nauki i okresu ubezpieczenia młodego pracownika oraz od podmiotu finansującego składki. Może nim być płatnik/pracodawca bądź ubezpieczony/pracownik.

Młodociani to grupa szczególnie chroniona przez prawo pracy. Badania lekarskie młodocianych muszą obejmować badania wstępne, okresowe i kontrolne. Co zrobi pracodawca, gdy w trakcie badań okresowych okaże się, że młody pracownik utracił zdolność do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku?

Zawierając umowę zlecenia z małoletnim należy pamiętać, że zgody w tym zakresie musi udzielić rodzic lub opiekun prawny. Inaczej wygląda sytuacja, kiedy z ważnych powodów osoba niepełnoletnia wcześniej uzyskuje pełną zdolność do czynności prawnych. Wówczas zgoda przedstawiciela ustawowego takiej osoby na zawarcie m.in. umowy cywilnoprawnej nie jest wymagana.

Młodocianym w rozumieniu Kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła 16 lat i nie przekroczyła 18 lat. Takie wyznaczenie przedziału wiekowego osób młodocianych wiąże się z zakazem zatrudniania osób poniżej 16. roku życia, od której to zasady istnieje kilka wyjątków. Z drugiej strony, osoby powyżej 18. roku życia niezależnie od tego, czy uczęszczają do szkoły, przy zatrudnieniu są traktowane jak osoby dorosłe.

Pracownicy młodociani nabywają prawo do urlopu wypoczynkowego na innych zasadach niż pozostali pracownicy. Odmienne regulacje wiążą się ze szczególną ochroną tej grupy pracowników.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 9 sierpnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. z 2012 r. poz. 980)

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracownik to osoba zobowiązująca się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Bez względu na nazwę zawartej umowy przez strony umowy wykonywanie pracy w tych warunkach będzie zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, a zatem podmiot wykonujący pracę będzie miał status pracownika. Ze względu na wymóg osobistego wykonywania pracy pracownikiem może być tylko osoba fizyczna. Zdolność pracownicza danej osoby fizycznej jest ograniczona wymogiem osiągnięcia odpowiedniego wieku.

Zatrudniamy pracownika młodocianego w celu przygotowania zawodowego. W czerwcu 2012 r. ukończył on naukę w szkole zawodowej. Co mamy zrobić, jeżeli dalej chcemy go zatrudniać? Czy jego umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego rozwiązuje się automatycznie wraz z ukończeniem szkoły, czy trwa dalej? Jak ustalić mu wynagrodzenie po zakończeniu nauki? Czy musimy go wyrejestrować z ZUS i ponownie zarejestrować jako zwykłego pracownika?

Większość studentów uważa, że studia zwiększają szanse na rynku pracy i ułatwiają zatrudnienie. Jednak bezrobocie wśród młodych ludzi cały czas rośnie. Już teraz niemal co trzeci absolwent jest zarejestrowany jako bezrobotny.

Pracodawca w ust. 3 lit. b świadectwa pracy podaje szczególne podstawy prawne rozwiązania stosunku pracy, które nie są zaliczane do kategorii ogólnych sposobów rozwiązania umów o pracę, skatalogowanych w art. 30 § 1 k.p.