Na jakich warunkach należy zatrudniać pracowników młodocianych

Młodocianym w rozumieniu Kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła 16 lat i nie przekroczyła 18 lat (art. 190 § 1 Kodeksu pracy). Takie wyznaczenie przedziału wiekowego osób młodocianych wiąże się z zakazem zatrudniania osób poniżej 16. roku życia, od której to zasady istnieje kilka wyjątków. Z drugiej strony, osoby powyżej 18. roku życia niezależnie od tego, czy uczęszczają do szkoły, przy zatrudnieniu są traktowane jak osoby dorosłe.

Do pracodawcy prowadzącego kilka nadmorskich barów sprzedających gofry i lody zgłosiła się grupa uczniów liceum uczęszczających do jednej klasy. Chcieli oni podjąć pracę w czasie wakacji. Mieli różne daty urodzenia – kilkoro z nich ukończyło już 18 lat przed wakacjami, inni pełnoletność mieli uzyskać po 31 sierpnia 2012 r. Z pełnoletnimi uczniami pracodawca może zawrzeć zwykłe umowy o pracę. Pozostali muszą być traktowani jak pracownicy młodociani, co wpływa np. na wymiar ich urlopu wypoczynkowego.

Przygotowanie zawodowe

W celu przygotowania zawodowego można zatrudniać tych młodocianych, którzy nie posiadają kwalifikacji zawodowych. Jednocześnie brak takich kwalifikacji wyklucza zatrudnienie zarobkowe młodocianego na stanowisku, na którym takie kwalifikacje są potrzebne, nawet jeśli pracodawca wyrażałby taką chęć (art. 191 § 2 Kodeksu pracy).

Przygotowanie zawodowe młodocianych może się odbywać w dwóch formach. Pierwsza z nich to nauka zawodu, która ma na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze wykwalifikowanego robotnika lub czeladnika. Druga to przyuczenie do wykonywania określonej pracy w charakterze robotnika.

W każdym z tych przypadków do zatrudnienia młodocianego wymagane jest zawarcie umowy w formie pisemnej na czas nieokreślony, ponieważ do zawierania i rozwiązywania z młodocianymi umów o pracę w celu przygotowania zawodowego mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy dotyczące umów o pracę na czas nieokreślony (art. 194 Kodeksu pracy). Wyjątek od zasady zawierania umów o pracę w celu przygotowania zawodowego na czas nieokreślony dotyczy tylko tych pracodawców, którzy zatrudniają większą, niż wynikająca z ich potrzeb, liczbę młodocianych. W takim przypadku można zawrzeć z pracownikiem młodocianym umowę na czas określony. Umowa taka nie może jednak zostać zawarta na czas krótszy niż okres ich kształcenia (§ 9 rozporządzenia w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania).

Każda umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego powinna określać:

• rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),
• czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,
• sposób dokształcania teoretycznego,
• wysokość wynagrodzenia.

Umowę o pracę pracodawca podpisuje bezpośrednio z pracownikiem młodocianym, a nie z jego rodzicami, ponieważ mimo braku pełnej zdolności do czynności prawnych przepisy prawa pracy (art. 22 § 3 Kodeksu pracy) dają młodocianemu takie uprawnienie.

WAŻNE!

Wszystkie czynności dotyczące stosunku pracy może wykonywać sam młodociany pracownik bez pośrednictwa opiekunów lub rodziców.