Kodeks pracy

Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązek zaspokajania potrzeb bytowych, socjalnych i kulturalnych pracownika, oczywiście w takim zakresie, w jakim budżet pracodawcy może na to pozwolić.

Funkcją ochrony pracy jest przeciwdziałanie niebezpieczeństwu dla zdrowia i życia ludzkiego, powstającemu w trakcie pracy, w zależności od warunków, w jakich jest ona wykonywana.

Jednym z podstawowych praw pracowniczych jest prawo do odpoczynku od pracy na warunkach przewidzianych w przepisach prawa.

Kodeks pracy jako jedną z podstawowych zasad prawa pracy wymienia prawo pracownika do godziwego wynagrodzenia. Co to oznacza w praktyce?

Kodeks pracy nakłada na pracodawców obowiązek niedyskryminacji pracowników w zatrudnieniu. Jest on ściśle powiązany z obowiązkiem równego traktowania wyrażonym w art. 112 Kodeksu pracy.

Kodeks pracy obliguje pracodawców do stosowania zasady równości w zatrudnieniu w każdym jej aspekcie, ze szczególnym naciskiem na równość kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu.

Jednym z pierwszych przepisów Kodeksu pracy jest przepis nakładający na pracodawcę obowiązek poszanowania godności osobistej każdego pracownika.

Zatrudnienie nie powstaje samoistnie. Aby powstał stosunek pracy, konieczna jest wola zatrudnienia po stronie pracodawcy i chęć podjęcia pracy przez pracownika.

Nie tylko Konstytucja daje człowiekowi prawo do godnej pracy, za odpowiednim wynagrodzeniem. Prawa te określone są także w Kodeksie pracy.

Kodeks pracy w przepisach ogólnych podaje definicję pracownika. Osoba, która kwalifikuje się do tej definicji, może korzystać z wszystkich pracowniczych przywilejów przewidzianych przez kodeks.

Kodeks pracy wprowadza jednolitą definicję pracodawcy określając tym samym, kto może zatrudniać pracowników, a kto nie.

Prawo pracy to nie tylko Kodeks pracy. To także szereg innych ustaw i układów zbiorowych, które są podstawą praw pracowniczych.

Zasadą jest, że roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Roszczenia przedawnionego nie można dochodzić, chyba że ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, zrzeka się korzystania z przedawnienia; zrzeczenie dokonane przed upływem przedawnienia jest nieważne.

Wykroczenie to zawinione popełnienie czynu społecznie szkodliwego zabronionego przez ustawę pod groźbą kary. Wykroczeniem jest tylko ten czyn, co do którego uznano, że jest społecznie szkodliwy.

Pracodawca odpowiada za szkody wyrządzone przez niewypłacania wynagrodzenia, niewydanie świadectwa pracy i nieudzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego.

Na pracodawcy ciąży obowiązek przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. W razie nie wywiązywania się ze swojego obowiązku musi się on liczyć z konsekwencjami finansowymi.

Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną.

Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda.

Pracodawca jest obowiązany wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody.

Pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w takim zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania albo zwiększenia.

W razie wyrządzenia szkody przez kilku pracowników każdy z nich ponosi odpowiedzialność za część szkody stosownie do przyczynienia się do niej i stopnia winy.

Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.

W razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej, zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca.

Pracownik, który swoim zachowaniem wyrządził szkodę pracodawcy może zawrzeć z nim ugodę dotyczącą sposobu naprawienia uszczerbku.

W razie niewykonania ugody przez pracownika, podlega ona wykonaniu w trybie egzekucyjnym, po nadaniu jej klauzuli wykonalności przez sąd pracy.

Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.

Odszkodowanie za szkodę powstałą w mieniu powierzonym pracownikowi to świadczenie przysługujące pracodawcy od pracownika w przypadku powierzenia mu mienia pracodawcy z obowiązkiem zwrotu albo wyliczenia się.

Pracownicy mogą przyjąć wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone im łącznie z obowiązkiem wyliczenia się.

Odpowiedzialność pracownika za mienie powierzone rządzi się swoimi prawami. Przedstawiamy zasady ponoszenia takiej odpowiedzialności.

Regulamin wynagrodzenia ustalony przez pracodawcę to wewnętrzny akt prawny, który określa zasady wynagradzania u danego pracodawcy. Ustalany kiedy pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy.

Wynagrodzenie pracowników jednostek sfery budżetowej określane jest inny sposób. Minister Pracy i Polityki Społecznej wydaje w tym celu rozporządzenie.

Pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową.

Wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.

Pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie.

Za pracę wadliwie wykonaną z winy pracownika, nie przysługuje mu wynagrodzenie.

Normy pracy stanowią miernik nakładu pracy, jej wydajności i jakości. Mogą być stosowane, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy.

Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. Nie ma od tej zasady żadnych wyjątków.

Wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie.

Pracodawca jest obowiązany wypłacać wynagrodzenie w miejscu, terminie i czasie określonych w regulaminie pracy lub w innych przepisach prawa pracy.

Pracownik za swoją pracę ma prawo otrzymywać wynagrodzenie w pełnej wysokości, po odliczeniu składek na ZUS i zaliczek na podatek. Jednak istnieją okoliczności, które powodują, że pracownik otrzyma wynagrodzenie w niżej kwocie.

Pracodawca ma prawo w określonych sytuacjach dokonywać potrąceń z wynagrodzenia pracownika. Pracownik nie może jednak zostać całkowicie pozbawiany swojej pensji. Temu właśnie służy kwota wolna od potrąceń.

Pracodawca ma obowiązek dokonywania potrąceń z wynagrodzenia na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, na wniosek wierzyciela, na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego.

Pracodawca ma obowiązek dokonywać potrąceń z wynagrodzenia pracownika przewidzianych przez przepisy prawa pracy. Za zgodą pracownika pracodawca może potracić także inne należności.

Pracownik otrzymuje wynagrodzenie za czas świadczonej przez siebie na rzecz pracodawcy pracy. W określonych okolicznościach pracownik otrzyma wynagrodzenie, pomimo iż nie pracuje. Do takiej sytuacji zaliczymy chorobę pracownika.

Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

W razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby, rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna.

W dziale czternastym ustawodawca uregulował przedawnienia roszczeń, czyli okoliczności, gdy nie pracodawca lub pracownik nie mogą już dochodzić roszczenia.

W dziale trzynastym znajdują się regulacje dotyczące odpowiedzialność za naruszenie indywidualnych praw pracowników.

Bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracownika (art. 16)

Bezpieczeństwo i higiena pracy (art. 15)

Prawo do wypoczynku (art. 14)

Prawo do godziwego wynagrodzenia (art. 13)

Niedyskryminacja w zatrudnieniu (art. 11(3))

Równe traktowanie w zatrudnieniu (art. 11(2))

Obowiązek szanowania godności pracownika (art. 11(1))

Nawiązanie stosunku pracy (art. 11)

Prawo do pracy i minimalnego wynagrodzenia (art. 10)

Kto to jest pracownik? (art. 2)

Kto to jest pracodawca? (art. 3)

Czym jest prawo pracy? (art. 9)

Kiedy ulegają przedawnieniu roszczenia ze stosunku pracy? (art. 291)

Czy roszczenia przedawnionego można dochodzić? (art. 292)

Odpowiedzialność pracodawcy za wykroczenia przeciwko prawom pracownika (art. 281)

Jakie kary grożą pracodawcy za wykroczenia przeciwko prawom pracownika? (art. 282)

Odpowiedzialność pracodawcy za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu pracy (art. 283)

Kiedy pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy? (art. 114)

Pracownik odpowiada tylko za rzeczywistą szkodę (art. 115)

Pracodawca musi wykazać winę pracownika (art. 116)

Pracownik nie ponosi winy za swojego pracodawcę (art. 117)

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez wielu pracowników (art. 118)

Jaka jest wysokość odszkodowania pracownika? (art. 119)

Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej (art. 120)

Ugoda między pracownikiem a pracodawcą o naprawienie szkody (art. 121)

Kiedy pracownik nie wywiązuje się z ugody o odszkodowanie? art. 121 (1)

Umyślne wyrządzenie szkody przez pracownika (art. 122)

Odpowiedzialność pracownika za powierzone mienie (art. 124)

Wspólna odpowiedzialność pracowników za powierzone mienie (art. 125)

Na jakich zasadach odpowiada pracownik za powierzone mienie? (art. 127)

Czym jest regulamin wynagrodzenia? (art. 77 (2))

Warunki wynagradzania w państwowych jednostkach budżetowych art. 77 (3)

Delegacja za podróż służbową art. 77 (5)

W jaki sposób ustala się wynagrodzenie pracownika? (art. 78)

Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną (art. 80)

Wynagrodzenie za gotowość do pracy (art. 81)

Wynagrodzenie za wadliwie wykonaną pracę (art. 82)

Czym są normy pracy i jaką pełnią funkcję? (art. 83)

Pracownik nie może się zrzec wynagrodzenia (art. 84)

Kiedy wypłaca się wynagrodzenie pracownika? (art. 85)

Obowiązki pracodawcy co do sposobu wypłaty wynagrodzenia (art. 86)

Jakie mamy potrącenia z wynagrodzenia? (art. 87)

Czym jest kwota wolna od potrąceń? art. 87 (1)

Potrącenia na zaspokojenie alimentów (art. 88)

Dobrowolne potrącenia z wynagrodzenia pracownika (art. 91)

Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy (art. 92)

Odprawa emerytalno-rentowa art. 92(1)

Komu przysługuje odprawa pośmiertna? (art. 93)

Przedawnienia roszczeń (art. 291-295)

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika (art. 281-283)