Nagrody jubileuszowe, Układy zbiorowe

B. Nowacka  w 2026 r. planujemy wdrożyć reformę edukacji. A co z reformą w zatrudnieniu nauczycieli i obiecanymi nagrodami? B. Nowacka wprost wskazała, że: "Razem z premierem jesteśmy po rozmowach z ministrem finansów i wiem, że niektóre z rozwiązań będą wdrażane szybciej (…)".

Resort pracy a w tym Agnieszka Dziemianowicz-Bąk odpowiedzialni są zmiany w zbiorowym prawie pracy. Środowisko związkowców ale i pracodawców czekało od dawna na nowe regulacje. Według założeń już w 2025 r. mają wejść w życie zmiany w zakresie przepisów o układach zbiorowych pracy. Będą nowe zasady prowadzenia negocjacji przez pracodawców i związki zawodowe. Wreszcie z Kodeksu Pracy, który dotyczy przecież indywidualnego prawa pracy (relacji pracownik-pracodawca) będą usunięte, a wyodrębnione do innej, osobnej ustawy przepisy dotyczące układów zbiorowych pracy, tzw. UZP.

Nagroda jubileuszowa nie jest uregulowana w Kodeksie pracy, co oznacza, że nie przysługuje wszystkim pracownikom. Czy nagroda jubileuszowa jest zwolniona z podatku dochodowego?

Nienależnie otrzymana przez pracownika nagroda jubileuszowa i jej zwrot powodują konieczność właściwego rozliczenia nadpłaty. W jakiej wysokości pracownik powinien dokonać zwrotu i jak taki zwrot wykazać na liście płac?

Zgodnie z Kodeksem pracy pracownikom za wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Zasady przyznawania nagród mogą być uregulowane w regulaminie pracy, regulaminie wynagradzania bądź też w oddzielnym dokumencie. Poniżej wzór regulaminu przyznawania nagrody oraz oświadczenie pracownika przyjmującego nagrodę.

Prawo dopuszcza dokonanie zmian w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy. Można je wprowadzać jedynie poprzez przyjęcie przez strony układu Protokołu Dodatkowego. Co dzieje się w sytuacji, gdy jedna ze stron nie zgadza się na zawarcie Protokołu Dodatkowego?

Ustalenia w układzie zbiorowym pracy pozostawia się zupełnej swobodzie stron. Ustawodawca nie nakłada na zakład pracy obowiązku zawarcia układu zbiorowego pracy. Zawarcie układu zależy jedynie od woli pracodawcy i zakładowej organizacji związkowej. Czego mogą dotyczyć ich ustalenia?

Zawieszenie układu zbiorowego pracy, a co za tym idzie również niektórych uprawnień pracowniczych przez pracodawcę, jest możliwe w ściśle określonych przypadkach. Uprawnienie to, ma na celu umożliwienie przeprowadzenia procesów niezbędnych dla poprawy kondycji finansowej zakładu pracy.

Układ zbiorowy pracy zawiera pracodawca z organizacją bądź organizacjami związkowymi. Połączenie i rozwiązanie organizacji zakładowych wpływa na zawarte układy zbiorowe pracy. Jak przekształcenia organizacyjne wypływają na obowiązywanie zakładowego układu zbiorowego pracy?

Kodeks pracy wyróżnia zakładowe układy zbiorowe pracy i ponadzakładowe układy zbiorowe pracy. Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy zakładany jest przez właściwy statutowo organ ponadzakładowej organizacji związkowej oraz organ organizacji pracodawców.

Rozwiązanie układu zbiorowego pracy powoduje utratę jego mocy obowiązującej. Kodeks pracy wyróżnia 3 podstawowe rodzaje rozwiązania układu: zgodne oświadczenie stron, upływ okresu, na jaki został zawarty oraz upływ okresu wypowiedzenia.

Układ zbiorowy pracy zawiera reprezentacja pracowników z pracodawcą. Wyróżnia się zakładowy układ zbiorowy pracy oraz ponadzakładowy układ zbiorowy pracy. Układy określają zwykle warunki wynagradzania za pracę i przyznawanie innych świadczeń związanych z pracą.

Odprawy przyznawane w związku z rozwiązaniem stosunku pracy mogą być różnicowane w porozumieniach pracodawców i związków zawodowych. Zróżnicowanie wysokości odpraw musi jednak być obiektywnie uzasadnione.

Jak pokazuje praktyka, przepisy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych na tle różnych stanów faktycznych bywają niezwykle problematyczne. Każda ze stron, czy to związkowcy, czy to pracodawca stara się je interpretować z korzyścią dla siebie, co prowadzi w efekcie do wielu sporów.

Jesteśmy pracodawcą sektora prywatnego. Według obowiązującego w naszej firmie regulaminu płacowego pracownicy dostają nagrody jubileuszowe co 5 lat – pierwszą po przepracowaniu 5 lat w wysokości 100% wynagrodzenia, a następne zwiększane o 50% wynagrodzenia – po upływie kolejnych 5-letnich okresów. Jednemu z pracowników źle policzyliśmy w zeszłym roku staż uprawniający do wypłaty nagrody: pierwsze 5 lat pracy osiągnął on 12 lipca 2011 r. W lipcu 2012 r. pracownik zażądał wypłaty nagrody jubileuszowej wraz z odsetkami za opóźnienie. Czy mamy obowiązek zapłaty odsetek? Jak obliczyć wysokość takiej nagrody, jeżeli pracownik:w dniu nabycia prawa do niej (12 lipca 2011 r.) otrzymywał wynagrodzenie określone stawką godzinową 17,60 zł brutto oraz dodatek funkcyjny 380 zł brutto miesięcznie,od stycznia 2012 r. dostaje wynagrodzenie w wysokości 5000 zł brutto miesięcznie?Jak obliczyć odsetki? Czy są one opodatkowane i oskładkowane?

W 2012 r. jeden z naszych pracowników nabędzie prawo do nagrody jubileuszowej za 20 lat pracy. W 1995 r. przez 2 miesiące przebywał na zasiłku chorobowym po ustaniu zatrudnienia. Czy w stanie prawnym obowiązującym przed 2 czerwca 1996 r. powinniśmy zaliczyć pracownikowi ten okres do stażu pracy, od którego zależy nagroda jubileuszowa w służbie cywilnej?

W rokowaniach dotyczących zawarcia układu zbiorowego pracy musi brać udział co najmniej jedna reprezentatywna organizacja związkowa. Za taką uważa się m.in. organizację będącą członkiem reprezentacyjnej ponadzakładowej organizacji związkowej.

Układy zakładowe i ponadzakładowe podlegają wpisowi do rejestrów prowadzonych przez właściwego okręgowego inspektora pracy i ministra właściwego do spraw pracy.

Strajk polega na zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporów dotyczących warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych.

Prawo do nagrody jubileuszowej może wynikać z przepisów prawa pracy albo z przepisów wewnątrzzakładowych. Pracodawca, chcąc przyznać pracownikom taką gratyfikację, musi umieścić odpowiednie zapisy np. w regulaminie wynagradzania.

Sposób naliczania, przyznawania i wypłacania świadczeń pracowniczych (odprawy emerytalno-rentowe, odprawy pośmiertne, nagrody jubileuszowe) dla nauczycieli akademickich reguluje Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, zwana dalej Ustawą.