Dotychczasowy układ zbiorowy pracy

Nowy pracodawca stroną w dotychczasowych stosunkach pracy

Autopromocja

Pracodawca przejmujący zakład pracy lub jego część staje się z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Natomiast za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, które powstały przed przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie. W związku z tym nowy zakład nie musi zawierać z pracownikami przejmowanego zakładu pracy umów o pracę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1990 r., sygn. akt I PR 251/90). 

Zobacz także: Zatrudnianie i zwalnianie

Warto wspomnieć, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1995 r. (I PRN 60/95) w razie przejęcia zakładu pracy (art. 23¹ Kodeksu pracy), dotychczasowa treść stosunku pracy nie ulega zmianie również w zakresie nabycia prawa do nagrody jubileuszowej i odprawy rentowej. Uprawnienia te, wynikające dotychczas z układu zbiorowego lub zakładowego porozumienia płacowego, po przejęciu stają się treścią umowy o pracę.

Brak mocy wiążącej układu

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 1997 r. (I PKN 381/97) układ zbiorowy pracy (zakładowa umowa zbiorowa) nie wiąże pracodawcy, który przejął pracowników na zasadach określonych w art. 23¹ Kodeksu pracy, chyba że został zawarty przez stronę reprezentującą także pracodawcę przejmującego pracowników. Zmiana warunków umowy o pracę wynikających z układu zbiorowego pracy (zakładowej umowy zbiorowej) następuje pod warunkiem, że pracownik ją zaakceptuje, zawierając stosowne porozumienie bądź nie składając oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych mu w wypowiedzeniu zmieniającym nowych warunków pracy lub płacy. Pomimo tego, że układ zbiorowy pracy nie wiąże pracodawcy, będzie musiał go stosować. Co dzieje się w przypadku postanowień układu, które przed przejęciem zakładu pracy zostały zawieszone? Uważa się, że nowy pracodawca nie ma obowiązku ich stosowania.

Termin roczny

W przypadku przejścia zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę w okresie 1 roku od dnia przejścia w stosunku do pracowników stosuje się postanowienia układu, którym byli objęci dotychczas, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 września 2005 r. (I PK 531/03) stwierdził, że roczny termin, o którym mowa w art. 241⁸ Kodeksu pracy (przejęcie pracowników) ma charakter ciągły, a więc stosuje się do niego odpowiednio art. 112 Kodeksu cywilnego.

Autopromocja

Dokumentacja i oświadczenia związane z pracą zdalną – wzory dokumentów dla każdej formy pracy zdalnej

Sprawdź

Zgodnie z art. 112 Kodeksu cywilnego termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Oznacza to, że jeden rok liczy się od dnia przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę do dnia, który odpowiada mu datą. 

Zobacz: Kiedy układ zbiorowy przestaje obowiązywać

Korzystniejsze warunki

Należy stosować postanowienia tego układu w brzmieniu obowiązującym w dniu przejścia zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę. Co więcej, pracodawca może stosować do tych pracowników warunki korzystniejsze niż wynikające z dotychczasowego układu.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Wynikające z układu warunki umów o pracę lub innych aktów stanowiących podstawę nawiązania stosunku pracy stosuje się do upływu okresu wypowiedzenia tych warunków. Jeżeli nowy pracodawca przejmuje również inne osoby objęte układem obowiązującym u dotychczasowego pracodawcy, stosuje postanowienia układu dotyczące tych osób przez okres jednego roku od dnia przejęcia.

Zobacz także: Naruszenie przez pracodawcę zakładowych źródeł prawa pracy

Dopuszczalne wypowiedzenie warunków umowy o pracę

Warto zwrócić uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego o dozwolonym wypowiedzeniu warunków umowy o pracę przed upływem rocznego terminu. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 8 lutego 2005 r. (I PZP 9/04) uznał, że dopuszczalne jest wypowiedzenie przez pracodawcę warunków umowy o pracę w okresie roku, w którym wobec pracownika przejętego w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy stosuje się postanowienia dotychczasowego układu zbiorowego pracy (art. 241⁸ § 1 Kodeksu pracy), jeżeli wywołuje ono skutek po upływie tego roku (art. 241⁸ § 2 Kodeksu pracy).

Drugim sposobem wypowiedzenia warunków umowy o pracę jest zastosowanie wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy lub płacy (art. 42 Kodeksu pracy). Aby wypowiedzenie to było skuteczne, należy złożyć je już po upływie rocznego terminu, w którym pracodawca ma obowiązek stosować dotychczasowy układ zbiorowy pracy.

Zobacz również: Forum Kadry

Rozwiązanie się dotychczasowego układu zbiorowego pracy

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 marca 2011 r. (II PK 107/10) wypracował pogląd, iż rozwiązanie się układu zbiorowego pracy z upływem okresu, na jaki był zawarty (art. 241⁷ § 1 pkt 2 Kodeksu pracy), nie oznacza, że automatycznie przestają obowiązywać korzystniejsze warunki umowy o pracę wynikające z rozwiązanego układu, które z mocy prawa zostały objęte treścią tej umowy (art. 241¹³ § 1 Kodeksu pracy).

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)