Nieprzedstawienie informacji o stanie liczebnym związku przez organizację związkową

Orzecznictwo też nie zawsze dawało spójną odpowiedź na kwestie wątpliwe i wywołujące rozbieżności w praktyce.

Jedną z kontrowersyjnych była od zawsze kwestia skutków nieprzedstawienia przez zakładową organizację związkową informacji, o której stanowi art. 25¹ ust. 2 ustawy o związkach zawodowych (Dz. U. 2001 r. Nr 79 poz. 865 z późn. zm.), zgodnie z którym co kwartał - według stanu na ostatni dzień kwartału - w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po tym kwartale, zakładowa organizacja związkowa ma przedstawić pracodawcy, informację o łącznej liczbie członków tej organizacji, w tym o liczbie członków będących pracownikami lub osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą u pracodawcy objętego działaniem tej organizacji. Po zapoznaniu się z tą informację pracodawca będzie miał wiedzę, czy danej zakładowej organizacji związkowej przysługują uprawnienia przewidziane w ustawie o związkach zawodowych. Chodzi tu o niezwykle istotne uprawnienia dla pracowników, do jakich należą m.in. zajmowanie stanowiska przez zakładową organizację związkową w indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie unormowanym w przepisach prawa pracy, a więc np. konsultacje wypowiedzeń umów o pracę, oświadczeń o rozwiązywaniu stosunków pracy, kwestie związane z ochroną związkową, czy też np. wspólne uzgodnienie treści regulaminu wynagradzania, pracy, czy zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Zobacz serwis: Zbiorowe prawo pracy

Często jednak z różnych względów organizacje związkowe nie stosowały się do obowiązku wynikającego z art. 25¹ ust. 2 ustawy o związkach zawodowych. W takiej sytuacji pracodawcy często przyjmowali, że danej organizacji związkowej, w takiej sytuacji, nie przysługiwały uprawnienia zakładowej organizacji związkowej, co w rezultacie powodowało, że pracodawcy czuli się zwolnieni z obowiązku konsultowania wypowiedzeń umów o pracę, czy przykładowo ustalenia z organizacją związkową regulaminu pracy (w takiej sytuacji regulamin pracy był wprowadzany w życie na mocy jednostronnej decyzji pracodawcy). Takie postępowanie pracodawcy obarczone było pewnym ryzykiem. Oto bowiem w orzeczeniu z dnia 15 listopada 2006 r. (I PK 135/06, LexPolonica nr 1558659) Sąd Najwyższy stwierdził, iż "jeżeli pracodawca w zakreślonym terminie (10 dni po zakończeniu kwartału) nie uzyskał informacji wymaganych art. 25[1] ust. 2 ustawy o związkach zawodowych, to ma prawo przyjąć założenie, że od tej daty zakładowej organizacji związkowej nie przysługują jej ustawowe uprawnienia. Nie wyłącza to jednak możliwości wykazania przez organizację związkową, że zrzeszała co najmniej 10 członków". W takiej sytuacji organizacje związkowe z reguły żądały uznania za wadliwe czynności podjętych przez pracodawcę bez konsultacji z nimi. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 15 grudnia 2008 r. (I PK 98/2008, LexPolonica nr 2043730) stwierdził jednak, że tak praktyka związków zawodowych nie ma uzasadnienia w przepisach, gdyż sama możliwość wykazania przez organizację związkową, że pomimo nieprzedstawienia pracodawcy wymaganych informacji w ustawowym terminie, zrzeszała ona co najmniej 10 członków nie daje podstaw do uznania działań pracodawcy podjętych przed wykazaniem posiadania odpowiedniej liczby członków za wadliwe.