Tematy - Orzecznictwo SN - INFOR.PL

Dodatkowy ryczałt, przyznany przez pracodawcę społecznemu inspektorowi pracy, powinien być traktowany jak normalne wynagrodzenie. W razie potrzeby pracownik może spierać się o nie przed sądem powszechnym - stwierdził w uchwale Sąd Najwyższy.

Otrzymanie przez pracownika odprawy z tytułu przejścia na rentę z powodu niezdolności do pracy wyklucza nabycie przez tego pracownika prawa do kolejnej odprawy z tytułu przejścia na emeryturę lub prawa do odprawy uzupełniającej, stanowiącej różnicę wysokości odprawy emerytalnej i wysokości otrzymanej odprawy rentowej (uchwała Sądu Najwyższego z 18 marca 2010 r., II PZP 1/10).

W przypadku niewypłacalności pracodawcy poszkodowany w wypadku pracownik nie uzyska odszkodowań zasądzonych z tytułu tego wypadku z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Może liczyć jedynie na świadczenia z ZUS.(Wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2009 r., sygn. akt I PK 1/09)

Premia regulaminowa zasadniczo nie wchodzi do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu pracowniczego tytułu do ubezpieczenia chorobowego.

Odmowa przeniesienia do pracy w innej miejscowości przy niezmienionych warunkach płacowych może być uznana za współprzyczynę rozwiązania umowy o pracę wykluczającą zastosowanie przepisów o rozwiązywaniu stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Pracownik w takim przypadku nie otrzyma odprawy (wyrok Sądu Najwyższego z 12 sierpnia 2009 r., II PK 38/09).

Kwota bazowa, przyjęta do ustalenia wcześniej przyznanej renty z tytułu niezdolności do pracy jest podstawą do obliczenia renty rodzinnej po zmarłym pracowniku.

Najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach pracowniczych:

Pracownik zwolniony wadliwie i z przyczyn uznanych za dyskryminujące ma prawo – niezależnie od odszkodowania lub przywrócenia do pracy – domagać się od pracodawcy także odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu.

Niezaakceptowanie przez podwładnego przeniesienia na nowe stanowisko może skutkować np. rozwiązaniem z nim umowy o pracę, jeżeli przeniesienie było konieczne ze względów zdrowotnych oraz podyktowane wymogiem zawartym w Kodeksie pracy.

Zgon przewlekle chorego pracownika, który nie był spowodowany wykonywaniem prac dla niego zabronionych, nie może być uznany za skutek wypadku przy pracy, gdy podstawową przyczyną śmierci okaże się wspomniana choroba. Jednak odpowiedzialny za nakazanie choremu wykonania zabronionej pracy kierownik lub pracodawca może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej.(Wyrok Sądu Najwyższego z 18 sierpnia 2009 r., sygn. akt I PK 18/09)

Wychowawca zatrudniony w placówce opiekuńczo-wychowawczej, podlegający ustawie z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, ma prawo od 1 stycznia 2009 r. do 1/2 wynagrodzenia w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych (uchwała Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., III PZP 4/09).

Sąd pracy mimo stwierdzenia wadliwości dokonanego rozwiązania umowy, może nie uwzględnić żądania pracownika o przywrócenie do pracy i zamiast tego zasądzić na jego rzecz odszkodowanie. Sąd może bowiem uznać, że przywrócenie do pracy byłoby niecelowe lub niemożliwe.

Klauzula zasad współżycia społecznego umożliwia uniknięcie sytuacji, w których stosowanie prawa doprowadziłoby do skutków niemożliwych do zaakceptowania z uwagi na cel regulacji lub normy moralne.

Świadczenie ma charakter uznaniowy tylko wtedy, gdy regulamin wynagradzania nie określa warunków przyznania świadczenia albo gdy warunki przyznania świadczenia są określone w sposób na tyle ogólny, że uniemożliwiają kontrolę ich spełnienia. Premia uznaniowa lub nagroda pieniężna jest świadczeniem czysto uznaniowym. Skoro przyznanie oraz ustalenie jej wysokości pozostaje wyłącznie w gestii pracodawcy, to zbędne jest ustalenie przez pracodawcę regulaminu przyznawania nagród (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 2009 r., II PK 232/08).

Pracodawca może żądać od pracownika zwrotu nienależnego świadczenia, ale tylko pod warunkiem wykazania, że pracownik wiedział lub powinien przypuszczać, iż sporne świadczenie od pracodawcy się nie należy.

Likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem ze wszystkimi pracownikami podlegającymi szczególnej ochronie (np. z kobietą w ciąży). Jednak przyczyna ta musi być wyraźnie wskazana w piśmie pracodawcy o wypowiedzeniu. Brak pouczenia o odwołaniu w piśmie pracodawcy w sprawie wypowiedzenia umowy o pracę stanowi przesłankę przywrócenia terminu w razie złożenia odwołania do sądu po upływie 7 dni od doręczenia wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2009 r., II PK 147/09).

Porozumienie między pracodawcą a związkami zawodowymi dotyczące zwolnień grupowych może przewidywać wypłacanie odpraw, których wartość przekracza dla jednego pracownika 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 24 lipca 2009 r., I PK 41/09).

Za zobowiązania z tytułu zaległych składek wobec ZUS członkowie zarządu spółki kapitałowej odpowiadają niezależnie od istnienia spółki. Odpowiedzialność trwa nawet po jej upadłości lub likwidacji i późniejszym wykreśleniu z Krajowego Rejestru Sądowego. ZUS w decyzji stwierdzającej zaległości nie może ustalać zakresu odpowiedzialności poszczególnych członków zarządu.

Termin, za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych rent i emerytur, powinien być liczony 3 lata wstecz od dnia wydania decyzji nakazującej ich zwrot.

Zdarza się, że strony, zawierając umowę o pracę, nie mają na celu jej wykonywania, a jedynie objęcie pracownika ubezpieczeniami społecznymi. Taka umowa może być uznana za umowę pozorną.

Podjęta przez nieuprawniony podmiot działający w imieniu pracodawcy czynność z zakresu prawa pracy jest ważna i skuteczna, gdy zostanie ona potwierdzona przez inny podmiot (organ) właściwy do podejmowania takich czynności – także przez podjęcie określonych czynności faktycznych.

Kwotę bazową obowiązującą w dacie złożenia wniosku o emeryturę po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego przez osobę, która po uzyskaniu prawa do wcześniejszej emerytury podlegała przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, uwzględnia się tylko do obliczenia części socjalnej później ustalonej emerytury (na podstawie uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 10 września 2009 r., I UZP 6/09).

Odwołanie członka zarządu osoby prawnej i wypowiedzenie mu umowy o pracę nie powoduje zmiany jego stanowiska jako pracownika. Członek zarządu nadal pozostaje na tym samym stanowisku pracowniczym, nawet jeżeli jest zwolniony z obowiązku wykonywania pracy.

Do okresu zasiłkowego należy zaliczać każdą niezdolność do pracy, niezależnie od tego, czy ubezpieczony ma prawo do zasiłku chorobowego. Od dnia zakończenia każdej z nich należy liczyć odrębnie 60-dniową przerwę między dwoma okresami niezdolności do pracy spowodowanymi tą samą chorobą. Jeżeli okres ten nie przekracza 60 dni, zasiłek chorobowy nie przysługuje (na podstawie uchwały Sądu Najwyższego z 2 września 2009 r., II UZP 7/09).

Jeśli pracownik uważa, że został niesłusznie zwolniony, to musi złożyć do sądu skargę, żądając od firmy odszkodowania lub przywrócenia do pracy. Nie może kwestionować sposobu zwolnienia występując o sprostowanie świadectwa pracy - orzekł w wydanej 4 listopada br. uchwale Sąd Najwyższy.

Czas pracy pracownika mobilnego może być liczony od chwili wyjścia z domu do chwili powrotu do domu, wliczając w to czas przejazdu samochodem służbowym do siedziby kontrahenta, a także czas przerwy w podróży przeznaczony np. na posiłek czy odpoczynek w trasie (wyrok Sądu Najwyższego z 27 stycznia 2009 r., II PK 140/08).

Świadczenie rehabilitacyjne należy się pracownikowi nawet z powodu innego schorzenia niż to, na które dostał zasiłek chorobowy. Ważne jest jedynie zachowanie ciągłości niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2009 r., II UK 149/08).

Utratę prawa do zasiłku powoduje podjęcie faktycznej działalności zarobkowej. Sam fakt rejestracji firmy lub objęcia udziałów w spółce w czasie zwolnienia lekarskiego nie przesądza o utracie prawa do zasiłku (wyrok Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2009 r., II UK 403/08).

W przypadku śmierci członka OFE fundusz dokonuje wypłaty kwalifikowanej połowy środków zgromadzonych na rachunku zmarłego małżonka, druga połowa zaś należna małżonkowi jest „przechowywana” przez OFE do czasu osiągnięcia przez tę osobę wieku emerytalnego – niezależnie od tego, czy żyjący małżonek uczestniczy w powszechnym ubezpieczeniu społecznym.

W oświadczeniu o zamiarze uzyskiwania dochodów skutkujących zawieszeniem lub zmniejszeniem świadczeń emerytalnych lub rentowych nie jest konieczne podawanie konkretnych kwot dochodów (wyrok Sądu Najwyższego z 6 maja 2009 r., II UK 368/08).

Brak prawa osób zarządzających zakładem pracy do należności za nadgodziny nie dotyczy sytuacji wykonywania przez nie stałego dodatkowego zatrudnienia na rzecz tego samego pracodawcy poza normalnymi godzinami pracy.

Nowelizacja Kodeksu pracy przywracająca zasadę, że każde święto obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin jest zgodna z Konstytucją RP. Nie trzeba będzie odpracowywać drugiego dnia świątecznego występującego w jednym tygodniu.

Jeżeli członek zarządu spółki został zatrudniony na podstawie umowy o pracę w wymiarze 1/2 etatu, to jego wynagrodzenie powinno wynosić połowę wynagrodzenia pełnoetatowych członków zarządu, określonego w uchwale walnego zgromadzenia wspólników lub akcjonariuszy (wyrok Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2009 r., II PK 7/09).

Ustalanie płac na zasadzie powiązań rodzinnych, w oderwaniu od jakości i ilości świadczonej pracy, w kwotach rażąco wygórowanych jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Postanowienia umów o pracę naruszające te zasady są nieważne (wyrok Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2009 r., I UK 13/09).

Rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 231 § 4 Kodeksu pracy nie uprawnia do nabycia odprawy pieniężnej z tytułu zwolnień grupowych na podstawie art. 8 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników), chyba że przyczyną rozwiązania stosunku pracy była poważna zmiana warunków pracy na niekorzyść pracownika (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18 czerwca 2009 r., III PZP 1/09).

W razie jednoczesnego doręczenia pracownikowi dwóch sprzecznych oświadczeń woli pracodawcy – o wypowiedzeniu i rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, skuteczne jest drugie oświadczenie – o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia, w szczególności gdy wypowiedzenie złożył nieuprawniony podmiot (wyrok Sądu Najwyższego z 6 maja 2009 r., II PK 285/08).

Najpierw należy przeprowadzić postępowanie stwierdzające bezskuteczność egzekucji składek z majątku spółki, zakończone decyzją o umorzeniu tego postępowania, a dopiero po wydaniu takiej decyzji ZUS ma prawo wszcząć egzekucję z majątku osoby prywatnej, tj. członka zarządu spółki – dłużnika (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 13 maja 2009 r., I UZP 4/09).

Wysokość jednorazowego odszkodowania należy ustalać na podstawie przepisów obowiązujących w dniu, w którym zapadła decyzja ZUS odmawiająca przyznania takiego odszkodowania. Jeżeli wnioskodawca otrzyma odszkodowanie na podstawie wyroku sądowego, należą mu się dodatkowo cywilne odsetki ustawowe, również liczone od dnia pierwotnej decyzji ZUS (uchwała Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2009 r., I UZP 2/09).

Obecnie zmieniamy regulamin pracy obowiązujący w naszej firmie. Czy jeśli wprowadzimy w nim zapis, że na terenie zakładu pracy nie można palić, a złamanie tego zakazu jest ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych, zwolni to nas od obowiązku tworzenia palarni?

Tylko jedno oszkodowanie przysługuje za niezgodne z prawem wypowiedzenie, a następnie nieprawidłowe rozwiązanie bez wypowiedzenia umowy o pracę przez tego samego pracodawcę. Pracownik decyduje, czy chce odszkodowania z tytułu wadliwego wypowiedzenia czy odszkodowania z tytułu rozwiązania bez wypowiedzenia. Żądanie przywrócenia do pracy wyłącza roszczenie odszkodowawcze z tytułu zwolnienia bez wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 22 lipca 2008 r., II PK 361/07).

Sprawa o ustalenie prawa lub wysokości zasiłku chorobowego, gdzie stronami sporu są płatnik składek i zasiłków oraz ZUS, powinna być rozpoznana w I instancji przez sąd okręgowy. Rozpoznanie jej przez sąd rejonowy skutkuje nieważnością postępowania (wyrok Sądu Najwyższego z 12 marca 2009 r., II UK 273/08).

Jeżeli w ramach działalności gospodarczej realizowana jest umowa cywilnoprawna, to podstawą do ubezpieczeń społecznych jest ta działalność. Dla ubezpieczeń nie jest istotny sposób opodatkowania i kategoryzacji przychodów z takiej umowy w przepisach podatkowych.

Ukaranie pracownika karą porządkową jest uzasadnioną i wystarczającą przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony. W postępowaniu sądowym dotyczącym wypowiedzenia pracownik nie może skutecznie kwestionować faktów stanowiących podstawę ukarania jako uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia, jeżeli wcześniej nie odwołał się od kary do sądu (wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 2008 r., II PK 62/08).

Aby uznać wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony za wadliwe, należy wykazać, że przyczyna wypowiedzenia była nierzeczywista. Taką przyczyną nie jest stwierdzenie, że wypowiedzenie mogło zostać dokonane z innego powodu niż wskazany w oświadczeniu pracodawcy.

Fikcyjne określenie w umowie miejsca wykonywania pracy może skutkować utratą prawa do diet i innych należności z tytułu podróży służbowej, ponieważ nie będzie ona podróżą służbową. Zarówno przejazd, jak i przewóz prowadzony w ramach obowiązków służbowych po określonych trasach lub na określonym obszarze nie mogą być uznane za podróż służbową i nie można domagać się z tego tytułu należności (wyrok Sądu Najwyższego z 4 lutego 2009 r., II PK 230/08).

Od 8 stycznia 2009 r. pracownicy mogą jednocześnie otrzymywać emeryturę i pensję od pracodawcy, bez konieczności rozwiązywania umowy o pracę. W związku z tym powstały wątpliwości, czy takim pracownikom przysługuje odprawa emerytalna.

W przypadku zwolnień grupowych obejmujących pracowników zatrudnionych na czas określony pracodawca jest zobowiązany do przeprowadzenia zwolnień zgodnie z procedurą dotyczącą zwolnień grupowych oraz do wypłacenia odpraw przewidzianych w tej ustawie. Niezastosowanie lub naruszenie tych przepisów skutkuje koniecznością zapłaty odszkodowań za niezgodne z prawem rozwiązanie umów o pracę - niezależnie od obowiązku wypłacenia odpraw (wyrok Sądu Najwyższego z 4 grudnia 2008 r., II PK 137/08 i II PK 138/08).

Ryczałtowe wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych powinno zostać określone jako odrębny składnik płacy. Ustalenie go jako niewyodrębnionej części wynagrodzenia zasadniczego jest niezgodne z przepisami prawa pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2008 r., II PK 288/07).

Jesteśmy firmą sprzedającą dekodery. Wręczyliśmy pracownikowi wypowiedzenie umowy o pracę połączone ze zwolnieniem z obowiązku świadczenia pracy. Osoba ta poza stałą miesięczną pensją otrzymuje comiesięczną premię uzależnioną od wyników sprzedaży dekoderów (procent od wartości zawartych w danym miesiącu umów), a także dodatek za każdą godzinę montażu dekodera u klienta. Które świadczenia i w jakiej wysokości powinny być wypłacane w okresie wypowiedzenia?

Prowadzę zakład krawiecki. W związku z awarią maszyny (produkcji japońskiej) przesunąłem jedną z pracownic na podstawie polecenia służbowego do wykonywania pracy w prasowalni. Naprawa maszyny przedłuża się, gdyż czekamy na sprowadzenie części zamiennej z Japonii. Wiem, że w razie uzasadnionych potrzeb firmy mogę powierzać pracownikom inną odpowiednią do ich kwalifikacji pracę na okres maksymalnie 3 miesięcy w roku. Czy w związku z przestojem mogę pracownicy powierzyć inną pracę na okres dłuższy niż 3 miesiące w jednym roku, bez zmian w umowie o pracę? Zaznaczam, że wynagradzam ją tak samo jak przy pracy w zakładzie krawieckim.

Orzecznictwo SN

Ryczałt dla społecznego inspektora pracy jak wynagrodzenie

Czy odchodzący na emeryturę pracownik ma prawo do odprawy uzupełniającej

Należności wypadkowe – nie z FGŚP

Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia

Czy pracownik, który z powodu odmowy przeniesienia do pracy w innej miejscowości straci pracę, ma prawo do odprawy z tytułu zwolnień grupowych

Renta rodzinna po zmarłym renciście

Wyrok SN: Nauczyciel akademicki nie ma prawa do zasiłku chorobowego

Odszkodowania dla pracownika – za dyskryminację i nieprawidłowe zwolnienie

Konsekwencje odmowy wykonania polecenia pracodawcy

Choroba może wykluczyć wypadek przy pracy

Czy wychowawcy placówki opiekuńczo-wychowawczej przysługuje wynagrodzenie za okres zawieszenia w obowiązkach służbowych

Kiedy przywrócenie pracownika do pracy może być uznane za niecelowe

Zastosowanie klauzuli zasad współżycia społecznego przez sądy pracy

Czy pracodawca może określić w regulaminie zasady przyznawania premii uznaniowej

Zwrot nienależnego świadczenia od pracownika

Czy likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą w ciąży

Czy można wypłacić wyższą odprawę z tytułu zwolnień grupowych niż maksymalna kwota ustawowa

Czy były zarząd spółki wykreślonej z rejestru nadal odpowiada za długi z tytułu niezapłaconych składek

Od jakiej daty należy liczyć wstecz 3-letni okres, za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych rent i emerytur

Pozorna umowa o pracę

Kiedy czynność podjęta przez nieuprawniony podmiot jest ważna

Czy ponownemu przeliczeniu podlega całość emerytury w razie późniejszego zakończenia zatrudnienia

Skutki odwołania ze stanowiska w zarządzie dla stosunku pracy

Jak ustalać 60-dniową przerwę między dwoma okresami niezdolności do pracy spowodowanymi tą samą chorobą

Sprostowanie świadectwa pracy nie zmienia trybu zwolnienia

Czy czas pracy pracownika mobilnego obejmuje czas podróży oraz przerwy występujące w jej trakcie

Kiedy nie można odmówić świadczenia rehabilitacyjnego

Kiedy następuje utrata prawa do zasiłku chorobowego

Po śmierci małżonka OFE wypłaci połowę środków

Czy w kierowanym do ZUS oświadczeniu emeryta o zamiarze podjęcia pracy zarobkowej należy podawać wysokość dochodu

Za dodatkową funkcję - dodatkowe wynagrodzenie

Święto dniem wolnym

Czy wynagrodzenie członka zarządu zależy od wymiaru etatu

Czy wysokość płacy w umowie o pracę może być ustalana przez pracodawcę i pracownika w dowolny sposób

Czy pracownikowi rezygnującemu z pracy po przejściu zakładu na nowego pracodawcę należy się odprawa z tytułu zwolnień grupowych

Które z jednocześnie doręczonych przez pracodawcę pism jest ważne

Egzekucja składek z majątku członka zarządu spółki

Wysokość odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy

Palarnia w zakładzie pracy

Jakie odszkodowanie przysługuje pracownikowi za wadliwe wypowiedzenie umowy o pracę

Który sąd jest właściwy w przypadku sporu między płatnikiem zasiłku a ZUS

Składki ZUS od umowy czy od działalności gospodarczej

Czy ukaranie karą porządkową może być przyczyną wypowiedzenia

Złe wypowiedzenie - tylko z nieistniejących przyczyn

Jakie są skutki fikcyjnego określenia miejsca wykonywania pracy, dokonanego w celu obejścia przepisów administracyjnych innego państwa

Jakie są zasady wypłaty odprawy emerytalnej po zmianie ustawy emerytalnej

Jakie są skutki niezastosowania przepisów o zwolnieniach grupowych do pracowników zatrudnionych na czas określony

Czy ryczałt za nadgodziny musi być ustalony jako odrębny składnik płacy

Wynagrodzenie w okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w trakcie wypowiedzenia

Skierowanie pracownika do innej pracy w razie przestoju