Po śmierci małżonka OFE wypłaci połowę środków

W 1999 r. Janusz B. przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego N. W deklaracji jako osoba uposażona została wskazana żona uprawnionego – Ewa K. Istotną kwestią w sprawie był fakt, że pani Ewa K. była sędzią i nie podlegała ubezpieczeniom społecznym.

Autopromocja

Janusz B. zmarł w 2005 r. i OFE przekazał na rzecz Ewy K. kwotę ponad 14,2 tys. zł, czyli 100% środków należnych osobom uposażonym po śmierci członka funduszu. Ewa K. zwróciła się do OFE o wypłatę pozostałych zgromadzonych środków na rachunku jej zmarłego męża. OFE jednak odmówił wypłaty, twierdząc, że zgodnie z obowiązującymi przepisami fundusz jest zobligowany do otwarcia dla powódki rachunku w celu dokonania wypłaty transferowej 1/2 środków zgromadzonych na rachunku zmarłego małżonka, w zakresie w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej.

Prawo do wypłaty tych środków Ewa K. miała uzyskać po złożeniu odpowiedniego wniosku wraz z decyzją przyznającą uposażenie w stanie spoczynku. OFE otworzył więc Ewie K. rachunek emerytalny, na którym zgromadzono pozostałe środki. Ewa K. skierowała jednak do sądu pozew o zapłatę zgromadzonych środków. Sąd I instancji uwzględnił powództwo i nakazał wypłatę środków.

Apelację złożył pozwany OFE i została ona oddalona. Fundusz skierował więc skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy uwzględnił kasację i uchylił wyroki I i II instancji oraz oddalił powództwo Ewy K.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Uzasadniając wyrok, Sąd wskazał, że jeśli członek OFE nie dożyje wieku emerytalnego, to środki zgromadzone na koncie podlegają wypłacie zgodnie z zasadami określonymi m.in. w art. 131 ustawy z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. I tak, jeżeli członek funduszu w chwili śmierci pozostawał w związku małżeńskim, fundusz dokonuje wypłaty kwalifikowanej połowy środków zgromadzonych na rachunku zmarłego małżonka (art. 131 ust. 1 ustawy).

Jeżeli zaś małżonek nie miał rachunku w OFE, fundusz, do którego należał zmarły, otwiera mu taki rachunek (art. 128 ustawy).

Ustawodawca przyznał członkom OFE prawo zadysponowania tylko (tzw. swoją) połową zgromadzonych środków. Druga natomiast (należna małżonkowi z tytułu wspólności majątkowej) ma pozostać w systemie. Jeśli osoba uprawniona nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia, to kwota ta jest niejako „przechowywana” przez fundusz do czasu osiągnięcia przez tę osobę wieku emerytalnego.

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Jest to bowiem część składki emerytalnej przeznaczona na tworzenie ogólnego funduszu ubezpieczeniowego, z którego wypłacane są świadczenia dla wszystkich ubezpieczonych.

W konsekwencji odprowadzana do otwartego funduszu emerytalnego część składki na ubezpieczenie emerytalne nie stanowi własności ubezpieczonego i dlatego nie powinna być wypłacana w całości.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Wyrok Sądu Najwyższego z 8 kwietnia 2009 r., II UK 346/08.