Kiedy następuje utrata prawa do zasiłku chorobowego

Tomasz P. był zatrudniony w firmie T. jako dyrektor oraz pełnomocnik. Firma ta była prowadzona przez jego siostrę, która podpisała z nim umowę o pracę. Równocześnie z zatrudnieniem w firmie T. Tomasz P. miał podpisaną umowę o pracę z warsztatem stolarskim. W międzyczasie założył własną działalność gospodarczą oraz został wspólnikiem spółki cywilnej. Ponieważ Tomasz P. miał orzeczoną niepełnosprawność i prawo do renty, często przebywał na zwolnieniach lekarskich. Łączna kwota zasiłków chorobowych, jakie pobrał z ZUS, przekroczyła 167 tys. zł. W tej sytuacji organ rentowy zainteresował się zasadnością wypłat wskazanych kwot zasiłków. W przypadku Tomasza P. wykryto, że w czasie zwolnień lekarskich podpisywał faktury wystawiane przez swoją firmę. ZUS uznał to za prowadzenie działalności zarobkowej. ZUS zakwestionował także pobrane zasiłki w okresie krótko po rejestracji własnej działalności przez Tomasza P., a także zasiłki pobrane w czasie, gdy nie prowadził działalności gospodarczej ze względu na chorobę, ale był już wspólnikiem spółki cywilnej.

Autopromocja

Decyzję ZUS o zwrocie zasiłków wraz z odsetkami Tomasz P. zaskarżył do sądu. Rozpoznający sprawę sąd I instancji częściowo uwzględnił odwołanie i nakazał zwrot 40 tys. zł pobranego zasiłku. Wskazał, że już zarejestrowanie działalności powoduje, że osoba przebywająca na zwolnieniu i dokonująca takiej czynności traci zasiłek. Podobnie jest z podpisaniem umowy spółki i przystąpieniem do niej jako udziałowiec. Apelację złożył ZUS, żądając zwrotu całości zasiłków. Sąd II instancji częściowo ją uwzględnił, wskazując, że Tomasz P. istotnie prowadził sprawy swojej firmy w czasie zwolnień. Powód zakwestionował ten wyrok i skierował do Sądu Najwyższego skargę kasacyjną, która jednak została w całości oddalona.

Sąd Najwyższy uzasadniając wyrok wskazał, że sądy I i II instancji słusznie orzekły, że Tomasz P. nieprawidłowo wykorzystywał zwolnienie lekarskie. Prowadzenie spraw firmowych, nawet jeżeli jest to tylko podpisywanie faktur i ich rejestracja, jest działalnością zarobkową i jako taka powoduje obowiązek zwrotu zasiłków jako nienależnych. Jednak sąd stwierdził, że samo ustalenie faktu zarejestrowania działalności gospodarczej nie przesądza o utracie prawa do zasiłku chorobowego. Dopiero podjęcie działalności firmowej skutkuje utratą tego prawa. Podobnie nie może powodować utraty prawa do zasiłku fakt bycia udziałowcem spółki cywilnej. Utratę prawa do zasiłku chorobowego powoduje tylko podjęcie faktycznej działalności zawodowej czy gospodarczej.