Tematy - Układy zbiorowe, Zbiorowe prawo pracy

Zapisz się na newsletter

Wpisz poprawny e-mail

Projekt ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych został opracowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Rząd przyjął propozycję nowych przepisów. Czym są układy zbiorowe? Co wprowadza ustawa?

Resort pracy a w tym Agnieszka Dziemianowicz-Bąk odpowiedzialni są zmiany w zbiorowym prawie pracy. Środowisko związkowców ale i pracodawców czekało od dawna na nowe regulacje. Według założeń już w 2025 r. mają wejść w życie zmiany w zakresie przepisów o układach zbiorowych pracy. Będą nowe zasady prowadzenia negocjacji przez pracodawców i związki zawodowe. Wreszcie z Kodeksu Pracy, który dotyczy przecież indywidualnego prawa pracy (relacji pracownik-pracodawca) będą usunięte, a wyodrębnione do innej, osobnej ustawy przepisy dotyczące układów zbiorowych pracy, tzw. UZP.

Prawo pracy ciągle się zmienia. Jeszcze w kwietniu 2023 r. weszła w życie duża nowelizacja, implementująca dyrektywy europejskie. Prawo prawem…, ale czy w Polsce rzeczywiście są przestrzegane prawa pracownicze? Okazuje się w światowym rankingu Polska nie wypada dobrze. Wyprzedzają nas kraje Azji czy Afryki. Dlaczego Polska otrzymała ocenę 3 na 5? Czym jest ITUC - International Trade Union Confederation? I co pokazują badania w zakresie przestrzegania zbiorowych praw pracowniczych?

Układ zbiorowy pracy – czym jest? Kogo obowiązuje? Jak go wypowiedzieć?

REKLAMA

Od 1 stycznia 2017 r. pracodawca zatrudniający co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników, nieobjętych układem zbiorowym pracy ustala warunki wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wystąpi z wnioskiem o jego ustalenie. Pracodawca planujący modyfikacje zasad wynagradzania pracowników powinien dokonać zmiany regulaminu wynagradzania.

Z dniem 1 stycznia 2017 r. weszła w życie ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców, która wprowadziła istotne zmiany w zbiorowym prawie pracy. Zmiany dotyczą m.in. regulaminu wynagradzania i regulaminu pracy oraz Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy opracowuje nowe kodeksy pracy - indywidualne i zbiorowe prawo pracy. Pierwsze rekomendacje Komisji mają pojawić się w styczniu 2017 r. Obecny kodeks jest z 1974 r. i wymaga wielu zmian.

Rada Pracowników jest formą reprezentacji pracowników wykonujących działalność gospodarczą, zatrudniających co najmniej 50 pracowników. Stanowi ona swoistą platformę komunikacyjną pomiędzy stronami stosunku pracy.

REKLAMA

Dzięki stosowaniu układów zbiorowych, pracownicy mogą korzystać z dostosowanych do ich potrzeb warunków pracy. Układy zbiorowe (fr. Conventions Collectives) decydują we Francji o kształcie zatrudnienia w 98% przypadków.

Dlaczego niemieckie prawo pracy jest tak elastyczne? Duże znaczenie dla takiego stanu rzeczy mają mocne związki zawodowe oraz wysoka partycypacja pracownicza. Jakie znaczenie w Niemczech mają zbiorowe układy pracy?

W Polsce prawo pracy reguluje przede wszystkim Kodeks pracy. W krajach zachodnich, gdzie często emigrują za pracą nasi rodacy, duże znaczenie (często większe niż Kodeks pracy) mają układy zbiorowe pracy. Warto zapoznać się z obowiązującymi w danym państwie przepisami prawa pracy.

Kodeks pracy nie jest jedynym źródłem prawa pracy. Źródłem prawa pracy są również inne ustawy i wydane na ich podstawie akty wykonawcze, źródłem prawa pracy mogą stać się również postanowienia układu zbiorowego pracy.

Przyczyny zwolnień grupowych nie mogą leżeć po stronie pracowników. Mogą natomiast dotyczyć pracodawcy np. zmiany organizacyjne, zła sytuacja finansowa powodująca zmniejszenie zatrudnienia. Wyróżnia się również przyczyny niezależne, np. zmiany stanu prawnego powodujące zmianę profilu działalności.

Zdaniem pracodawców układy zbiorowe pracy powinny zastąpić w dużej mierze przepisy Kodeksu pracy. Kodeks miałby zawierać jedynie normy ogólne o charakterze ochronnym, a pozostałe kwestie regulowałyby układy zbiorowe.

Prawo dopuszcza dokonanie zmian w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy. Można je wprowadzać jedynie poprzez przyjęcie przez strony układu Protokołu Dodatkowego. Co dzieje się w sytuacji, gdy jedna ze stron nie zgadza się na zawarcie Protokołu Dodatkowego?

Przepis art. 25 ustawy o związkach zawodowych przewiduje zwolnienie od pracy zawodowej w związku z pełnieniem funkcji związkowej poza zakładem pracy. W świetle tego unormowania pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania tej funkcji w charakterze pracownika (art. 25 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych), przysługuje - na wniosek organizacji związkowej - prawo do urlopu bezpłatnego.

Ustalenia w układzie zbiorowym pracy pozostawia się zupełnej swobodzie stron. Ustawodawca nie nakłada na zakład pracy obowiązku zawarcia układu zbiorowego pracy. Zawarcie układu zależy jedynie od woli pracodawcy i zakładowej organizacji związkowej. Czego mogą dotyczyć ich ustalenia?

Wypowiedzenie układu zbiorowego pracy jest jednym ze sposobów jego rozwiązania. Zachowanie jakiej procedury jest konieczne dla zgodnego z prawem wypowiedzenia układu zbiorowego pracy z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia? Kiedy i w jaki sposób należy o tym poinformować Państwową Inspekcję Pracy? Jakie dokumenty muszą zostać sporządzone i podpisane przez strony? Czy należy podawać powody wypowiadania układu? O tym poniżej.

Mediacje w sporach zbiorowych stanowią etap konieczny do przeprowadzenia po rokowaniach, a przed podjęciem akcji strajkowej. Mediacje prowadzi mediator. Kto może być mediatorem? Ile czasu trwa postępowanie mediacyjne?

Zawieszenie układu zbiorowego pracy, a co za tym idzie również niektórych uprawnień pracowniczych przez pracodawcę, jest możliwe w ściśle określonych przypadkach. Uprawnienie to, ma na celu umożliwienie przeprowadzenia procesów niezbędnych dla poprawy kondycji finansowej zakładu pracy.

Układ zbiorowy pracy co do zasady wchodzi w życie z dniem zarejestrowania. Stronom układu przysługuje jednak uprawnienie do określenia innej daty, lecz nie może być to data poprzedzająca dzień rejestracji.

Układ zbiorowy pracy zawiera pracodawca z organizacją bądź organizacjami związkowymi. Połączenie i rozwiązanie organizacji zakładowych wpływa na zawarte układy zbiorowe pracy. Jak przekształcenia organizacyjne wypływają na obowiązywanie zakładowego układu zbiorowego pracy?

Układy zbiorowe pracy to dwustronne umowy zawierane przez partnerów społecznych. Kodeks pracy wyróżnia zakładowe i ponadzakładowe układy zbiorowe pracy zawierane odpowiednio pomiędzy pracodawcami i organizacjami pracodawców, a zakładowymi i ponadzakładowymi organizacjami związkowymi.

Kodeks pracy wyróżnia zakładowe układy zbiorowe pracy i ponadzakładowe układy zbiorowe pracy. Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy zakładany jest przez właściwy statutowo organ ponadzakładowej organizacji związkowej oraz organ organizacji pracodawców.

Układy zbiorowe pracy można zmieniać. Dokonują tego strony układu za pomocą protokołów dodatkowych. Do protokołów należy stosować odpowiednio przepisy dotyczące układów.

Rozwiązanie układu zbiorowego pracy powoduje utratę jego mocy obowiązującej. Kodeks pracy wyróżnia 3 podstawowe rodzaje rozwiązania układu: zgodne oświadczenie stron, upływ okresu, na jaki został zawarty oraz upływ okresu wypowiedzenia.

Układy zbiorowe pracy są zupełnie dobrowolne. Zawierają je pracownicy reprezentowani przez zakładową bądź ponadzakładową organizację związkową oraz pracodawca bądź organizacja pracodawców. W celu ich zawarcia przeprowadza się rokowania.

Układ zbiorowy pracy zawiera reprezentacja pracowników z pracodawcą. Wyróżnia się zakładowy układ zbiorowy pracy oraz ponadzakładowy układ zbiorowy pracy. Układy określają zwykle warunki wynagradzania za pracę i przyznawanie innych świadczeń związanych z pracą.

Pracodawca przejmujący zakład pracy (lub jego część), w którym obowiązywał układ zbiorowy pracy ma obowiązek stosowania w odniesieniu do przejętych pracowników dotychczasowego układu. Zobowiązanie nałożone na nowego pracodawcę wygasa z upływem roku od dnia przejęcia zakładu pracy.

Odprawy przyznawane w związku z rozwiązaniem stosunku pracy mogą być różnicowane w porozumieniach pracodawców i związków zawodowych. Zróżnicowanie wysokości odpraw musi jednak być obiektywnie uzasadnione.

W związku z trudnościami ekonomicznymi na rynku pracy można zaobserwować tendencję firm do rozwiązywania układów zbiorowych pracy. Pracodawca, podejmując taką próbę, powinien liczyć się ze skutkami, jakie się z tym wiążą.

Jak pokazuje praktyka, przepisy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych na tle różnych stanów faktycznych bywają niezwykle problematyczne. Każda ze stron, czy to związkowcy, czy to pracodawca stara się je interpretować z korzyścią dla siebie, co prowadzi w efekcie do wielu sporów.

Związek zawodowy może powołać przedstawiciela do pełnienia funkcji związkowej, np. negocjowania układu zbiorowego pracy. Wówczas delegatowi, na wniosek organizacji, na czas niezbędny do wykonania zadania przysługuje prawo do urlopu bezpłatnego.

W rokowaniach dotyczących zawarcia układu zbiorowego pracy musi brać udział co najmniej jedna reprezentatywna organizacja związkowa. Za taką uważa się m.in. organizację będącą członkiem reprezentacyjnej ponadzakładowej organizacji związkowej.

Osoby zarządzające m.in. spółkami Skarbu Państwa mają prawo do nagrody jubileuszowej. Świadczenie to może zostać im wypłacone nawet w sytuacji, gdy zakładowy i ponadzakładowy układ zbiorowy pracy lub regulamin wynagradzania nie określa uprawnień do jej otrzymania.Poznaj najnowsze zmiany w Prawie umów gospodarczych!

Aby układ zbiorowy pracy uzyskał moc obowiązującą, konieczna jest jego rejestracja. Podczas procedury rejestracyjnej badana jest zgodność układu z przepisami prawa.

Układy zakładowe i ponadzakładowe podlegają wpisowi do rejestrów prowadzonych przez właściwego okręgowego inspektora pracy i ministra właściwego do spraw pracy.

Prowadzimy negocjacje w sprawie zmiany zakładowego układu zbiorowego pracy. Powołano do tego zespół składający się z przedstawicieli pracodawcy i organizacji związkowych. Związki wskazały na piśmie osoby, które są upoważnione do prowadzenia rozmów. Terminy spotkań są ustalane wspólnie przez pracodawcę i związki. W przypadku ustalenia konkretnego terminu pracodawca informuje kierowników poszczególnych komórek organizacyjnych, że w danym dniu będą się odbywać spotkania zespołu roboczego w celu usprawiedliwienia nieobecności wyznaczonych do negocjacji pracowników i zapewnienia zastępstwa. Niektórzy przedstawiciele związków pracują w równoważnym systemie czasu pracy i spotkania wypadają w ich dni wolne. Związki domagają się, aby tym pracownikom spotkania w takie dni traktować jako pracę w godzinach nadliczbowych. Czy mają rację?

Strajk polega na zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporów dotyczących warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych.

W literaturze prawa pracy postuluje się ustawowe uregulowanie instytucji work-sharingu i job-sharingu. Niewątpliwie regulacja taka byłaby pomocna, choć osiągnięcie celów ww. instytucji jest obecnie możliwe również na podstawie obowiązujących przepisów.

Nagrody jubileuszowe w spółdzielniach inwalidów z reguły przyznawane są nie częściej niż co 5 lat. Postanowienia w tym zakresie zawierają układy zbiorowe pracy.

Na pracodawcy ciąży wiele różnego typu obowiązków informacyjnych wobec pracowników. Ich cechą wspólną jest to, że uchybienia popełnione przez pracodawcę przy ich wykonaniu mogą spowodować negatywne konsekwencje nie tylko dla pracownika, ale i dla pracodawcy z odpowiedzialnością odszkodowawczą włącznie.

Na żądanie związku zawodowego pracodawca musi udzielić informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej, w szczególności informacji o warunkach pracy i zasadach wynagradzania. Informacje te nie mogą obejmować danych osobowych poszczególnych pracowników bez wyraźnej pisemnej zgody tych osób.

Ustalenie liczby pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy jest niezbędne do prawidłowego określenia, czy zakładowa organizacja związkowa korzysta z przywileju reprezentatywności.

Pakiet socjalny nie jest nadzwyczajnym zbiorem przepisów. Jeżeli przepisy pakietu zostały włączone do układu zbiorowego pracy, w razie wypowiedzenia tego układu również one tracą ważność (wyrok Sądu Najwyższego z 8 czerwca 2010 r., I PK 23/10).

Członkiem związku zawodowego może zostać każdy pracownik po złożeniu odpowiedniej deklaracji. Jednak uchwała o przyjęciu w poczet związkowców jest poprzedzona oceną pracownika, w szczególności dotyczącą przestrzegania przez niego zasad współżycia społecznego i etyki zawodowej.

Zakładowa organizacja związkowa może zostać utworzona z inicjatywy pracodawcy przez grupę życzliwych mu osób. Podmiot zatrudniający zyskuje dzięki takiej sytuacji faktyczną kontrolę nad związkiem, czyli organizacją w założeniu pracowniczą.

O reprezentatywności zakładowej organizacji związkowej decyduje sąd rejonowy. Zastrzeżenia co do reprezentatywności tej organizacji mogą zgłaszać m.in. inne zakładowe organizacje związkowe, które uczestniczą w rokowaniach dotyczących zawarcia układu zakładowego.

Układ zbiorowy pracy rozwiązuje się: na podstawie zgodnego oświadczenia stron; z upływem okresu, na który został zawarty; z upływem okresu wypowiedzenia dokonanego przez jedną ze stron.

Obowiązkiem pracodawcy jest dokonywanie przelewów wynagrodzenia na konto w takim terminie, aby pracownik mógł podjąć z banku przekazane wynagrodzenie w dniu określonym przez regulamin pracy lub inne przepisy prawa pracy jako dzień wypłaty.

1 - 50 z 92 artykułów

1 2

pokaż więcej

Układy zbiorowe, Zbiorowe prawo pracy

W końcu będzie ustawa o układach zbiorowych pracy. Rząd przyjął projekt

7 ważnych zmian od 2025 r. Nowe prawo układów zbiorowych od 2025: nowe zasady negocjacji pracodawców i związków zawodowych. Kodeks pracy będzie krótszy, bez przepisów o UZP!

Polska regularnie narusza prawa pracownicze! Światowy ranking dot. prawa pracy

Układ zbiorowy pracy – kogo obowiązuje?

Modyfikacja zasad wynagradzania pracowników

Regulamin wynagradzania i pracy, ZFŚS - zmiany od 1 stycznia 2017 r.

Będą dwa kodeksy pracy - indywidualny i zbiorowy

Czym są rady pracowników?

Układy zbiorowe we Francji

Zbiorowe układy pracy w Niemczech

Czym jest układ zbiorowy pracy?

Układ zbiorowy pracy jako źródło prawa pracy

Możliwe przyczyny zwolnień grupowych

Układy zbiorowe zamiast przepisów Kodeksu pracy

Dokonanie zmian w zakładowym układzie zbiorowym pracy

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy działacza związkowego wykonującego funkcje poza zakładem pracy

Ustalenia stron w układzie zbiorowym pracy

Wypowiedzenie układu zbiorowego pracy

Mediacje w sporach zbiorowych

Zawieszenie układu zbiorowego pracy

Układ zbiorowy pracy – wejście w życie

Układ zbiorowy pracy - połączenie i rozwiązanie organizacji zakładowych

Układy zbiorowe pracy – podstawowe informacje

Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy – strony

Układ zbiorowy pracy – protokoły dodatkowe

Układ zbiorowy pracy - rozwiązanie

Układ zbiorowy pracy - rokowania

Układ zbiorowy pracy

Dotychczasowy układ zbiorowy pracy

Odprawy można różnicować

Skutki wypowiedzenia lub rozwiązania układu pracy

Nieprzedstawienie informacji o stanie liczebnym związku przez organizację związkową

Przedstawiciele związku zawodowego

Uprawnienia reprezentatywnych organizacji związkowych

Wynagrodzenie kadry kierowniczej spółek Skarbu Państwa

Rejestracja układu zbiorowego pracy

Rejestrowanie układów zbiorowych

Czy związkowcom należy wypłacić wynagrodzenie za nadgodziny

Czym jest strajk?

Work-sharing i job-sharing – innowacja w zatrudnianiu

Nagrody jubileuszowe w spółdzielni inwalidów

O czym pracodawca musi informować pracowników

Jakich informacji może żądać od pracodawcy związek zawodowy

Jak ustalić, czy zakładowa organizacja związkowa jest reprezentatywna

Czy obowiązuje pakiet socjalny mimo wypowiedzenia układu zbiorowego pracy

Jak zostać członkiem związku zawodowego

Związki zawodowe pracodawców

Ustalanie reprezentatywności organizacji związkowych

Rozwiązanie i zmiany w układzie zbiorowym pracy

Termin przelewu wynagrodzenia na konto bankowe pracownika