Tematy - Prawa pracodawcy, Urlop na żądanie - INFOR.PL

Zapisz się na newsletter

Wpisz poprawny e-mail

Pracownik chcąc skorzystać z przysługującego mu urlopu wypoczynkowego z reguły składa u pracodawcy wniosek urlopowy zgodny z wzorem obowiązującym w danym zakładzie pracy. Czy obowiązek składania takiego wniosku dotyczy także urlopu na żądanie?

W sytuacji, gdy pracownik naruszył wewnętrzne przepisy organizacyjno – porządkowe, które jednak w praktyce nie były do końca przestrzegane, co więcej jeżeli pracodawca przez dłuższy czas tolerował takie zachowanie, niemożliwe będzie zwolnienie takiego pracownika w trybie zwolnienia dyscyplinarnego.

Obowiązek przestrzegania zasad współżycia społecznego w zakładzie pracy obejmuje powstrzymywanie się również poza miejscem i czasem pracy od takich zachowań, które wywołują lub potęgują wzajemnie negatywny stosunek współpracowników i konflikty w środowisku pracy.

Obecnie powszechne są działania pracodawców mające na celu monitoring miejsca pracy, wykonywanych zadań czy ogólnie czasu spędzanego przez pracowników w pracy. Jak daleko może się posunąć pracodawca w kontrolowaniu swoich pracowników?

REKLAMA

Kończy się zima i nieuchronnie zbliżamy się do okresu, w którym temperatura powietrza jest zbyt wysoka, aby móc efektywnie pracować w pomieszczeniach pracy. Wobec tego, pracownicy często zastanawiają się, czy pracodawca ma obowiązek zapewnienia im klimatyzacji w miejscu gdzie pracują.

Pracodawca zatrudniający minimum 50 osób ma obowiązek umożliwić swoim pracownikom utworzenie rady pracowniczej, której podstawową funkcją jest współpraca z pracodawcą w zakresie zmian i nowych rozwiązań dotyczących zakładu pracy. Pracodawca musi jednak pamiętać, że jeżeli zdecyduje się na takie rozwiązanie, nałoży na siebie pewne określone obowiązki.

Oczywiste jest, że używanie służbowego sprzętu do celów prywatnych jest z reguły zabronione przez pracodawców, którzy mają też narzędzia do kontrolowania swoich pracowników w zakresie wykorzystywania np. komputera służbowego, szczególnie jeżeli jest to komputer stacjonarny i podłączony do jednej wspólnej sieci. Czy jednak pracodawca może zwolnić pracownika za takie zachowanie?

Według badań przeprowadzonych przez portal rynekpracy.pl wynika, że w 2010 roku z urlopu na żądanie nie skorzystało 63 proc. pracowników. Pracownicy najczęściej wykorzystywali jedynie 2 z 4 dni przysługującego urlopu. Z pełnego prawa skorzystało zaledwie 8,7 proc. badanych pracowników.

REKLAMA

Co do zasady Kodeks pracy przyznaje pracownikom 20 lub 26 dni urlopu, w zależności od ogólnego stażu pracy. Jest to minimalny wymiar urlopu, którzy nie może być przez pracodawcę skrócony. Kodeks pracy nie zabrania jednak wydłużania tego okresu.

Urlopy wypoczynkowe niewykorzystane w 2010 r. powinny być udzielone do końca pierwszego kwartału 2011 r. Pracodawca może nawet zmusić do tego pracowników, narzucając im terminy odbycia zaległych urlopów. Zaległości te powinien rozłożyć tak, aby nie zakłócić organizacji pracy. Jeśli z tych powodów nie każdy pracownik będzie mógł w pierwszym kwartale pójść na urlop, nie oznacza to, że można go w ogóle pozbawić. Trzeba go udzielić później. Inaczej pracodawca może odpowiadać za popełnienie wykroczenia przeciwko prawom pracownika.

Urlop na żądanie jest szczególnym rodzajem urlopu wypoczynkowego, który przysługuje w wymiarze 4 dni na każdy rok kalendarzowy. Dni urlopu na żądanie nie zwiększają wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi, a dni niewykorzystane nie przechodzą na następny rok kalendarzowy.

Ogólnie przyjętą zasadą jest to, że urlop wypoczynkowy jest ustalany pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, bądź poprzez plan urlopów, bądź poprzez wnioski urlopowe pracownika. Mogą się jednak zdarzyć sytuacje, że pracownik będzie musiał skorzystać z urlopu wtedy, kiedy poleci mu to pracodawca.

Za nieprzestrzeganie przez pracownika regulaminu pracy i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych pracodawca może nakładać na pracowników kary porządkowe: upomnienie i naganę.

Koniec roku kalendarzowego to czas, kiedy pracodawca powinien podliczyć swoim pracownikom dni niewykorzystanego przez nich urlopu wypoczynkowego za dany rok oraz polecić rozpoczęcie jego wykorzystywania najpóźniej do końca marca następnego roku.

Plany urlopów są sporządzane w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania zakładu pracy przez cały rok. Plan urlopów powinien uwzględniać wszystkie rodzaje urlopów wypoczynkowych, a więc: bieżący, zaległy i uzupełniający (urlop wypoczynkowy w wyższym wymiarze, do którego pracownik nabędzie prawo w trakcie trwania roku kalendarzowego).

Kodeks pracy stanowi, że dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta, określone ustawie o dniach wolnych od pracy. Ponadto, zgodnie z Kodeksem pracy, praca w placówkach handlowych w święta jest niedozwolona. Od takiej zasady są jednak wyjątki.

Kodeks pracy, a także inne ustawy i rozporządzenia dotyczące pracy są przepisami co do zasady bezwzględnie obowiązującymi i muszą być stosowane. Inne akty, takie jak regulaminy wynagradzania mogą być przez pracodawcę w porozumieniu z pracownikami zawieszone na pewien okres.

Skrupulatnie prowadzona przez pracodawcę ewidencja czasu pracy może okazać się pomocnym i skutecznym narzędziem w przypadku sporu z pracownikiem o nadgodziny. Warto także wiedzieć, że pracownik będzie mógł wywalczyć wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, nawet jeżeli pracodawca nie prowadzi ewidencji czasu pracy.

Minister pracy Jolanta Fedak odniosła się do apelu KPP Lewiatan o niepodpisywanie przez prezydenta Bronisława Komorowskiego nowelizacji Kodeksu pracy. Chodzi o dzień wolny w Święto Trzech Króli, tj. 6 stycznia.

Pracownicy powinni mieć prawo do 4 dni urlopu na żądanie, tak jak dotychczas. Dobrze jednak byłoby, gdyby mieli obowiązek wcześniej informować pracodawcę, że chcą z nich korzystać - powiedziała minister pracy Jolanta Fedak.

Zasady przyznawania urlopu na żądanie mogą ulec zmianie. Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan opowiada się za skróceniem tego urlopu z 4 do 2 dni.

Każdemu pracownikowi przysługuje cztery dni urlopu na żądanie w ciągu roku. Podstawową zasadą jego wykorzystania jest to, że pracownik nie musi informować o takim urlopie z wyprzedzeniem, nie jest on też objęty planem urlopów. Co jednak w sytuacji, gdy pracodawca nie chce się zgodzić na urlop na żądanie?

Kodeks pracy nakłada na pracodawcę, który chce wypowiedzieć umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony obowiązek uzasadnienia takiego wypowiedzenia. Powszechnie przyjmuje się, że takie uzasadnienie musi nastąpić na piśmie, ale jednak niekoniecznie.