REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wykorzystanie zaległego urlopu przez pracownika

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna G. Dębińska

REKLAMA

Koniec roku kalendarzowego to czas, kiedy pracodawca powinien podliczyć swoim pracownikom dni niewykorzystanego przez nich urlopu wypoczynkowego za dany rok oraz polecić rozpoczęcie jego wykorzystywania najpóźniej do końca marca następnego roku.

Każdej osobie pozostającej w stosunku pracy, tj. zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownik nie może się zrzec prawa do urlopu, gdyż jest to uprawnienie o charakterze niezbywalnym. Niewykorzystany w danym roku kalendarzowym urlop jest urlopem zaległym.

REKLAMA

Autopromocja

Urlopu niewykorzystanego należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego (art. 168 k.p.). Powyższa regulacja prawna nie dotyczy jednak urlopu na żądanie. Wyjaśnienia wymaga, że cytowany powyżej przepis nie nakłada na pracownika obowiązku wykorzystania całości zaległego urlopu w terminie do 31 marca następującego po roku, w którym pracownik nabył do niego prawo. Zgodnie z aktualnym stanowiskiem doktryny oraz orzecznictwem dla zachowania tego terminu wystarczające jest, jeżeli pracownik rozpocznie wykorzystanie tego urlopu w ustawowo wskazanym terminie.

Ustalenie terminu urlopu

REKLAMA

Na pracodawcy spoczywa obowiązek udzielenia pracownikom informacji o zaległym urlopie. Przepisy prawa pracy nie zawierają szczegółowych uregulowań w tym zakresie. Jednak w praktyce informowanie pracowników o liczbie dni niewykorzystanego urlopu odbywa się w sposób przyjęty u danego pracodawcy, np. przez przesyłanie pracownikom wiadomości drogą elektroniczną.

Kwestię ustalenia terminu wykorzystania urlopu zaległego ustawodawca pozostawił pracodawcy. Przy czym może on w miarę możliwości brać pod uwagę ewentualne wnioski pracownika, jednak nie jest nimi związany. Oznacza to, że „pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop nawet, gdy ten nie wyraża na to zgody (...) zastosowanie art. 168 k.p. nie jest zależne od zgody pracownika” (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2006 r., I PK 124/05).

Inna praca podczas urlopu wypoczynkowego lub bezpłatnego >>

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jeżeli pracodawca nie udzieli pracownikowi urlopu wypoczynkowego do końca marca następnego roku kalendarzowego, pracownik nie może pójść na urlop w dowolnym terminie. Sąd Najwyższy w wyroku z 5 grudnia 2000 r. wskazuje, że zawiadomienie pracodawcy o rozpoczęciu zaległego urlopu wypoczynkowego nie usprawiedliwia nieobecności pracownika w pracy. Naruszenie przez pracodawcę obowiązku udzielania pracownikowi urlopu wypoczynkowego za dany rok do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego nie uprawnia pracownika do rozpoczęcia po tym terminie urlopu bez zgody pracodawcy (I PKN 121/00).


Wygaśnięcie prawa do urlopu a odpowiedzialność pracodawcy

Niewykorzystanie przez pracownika zaległego urlopu w terminie do 31 marca następnego roku kalendarzowego nie jest równoznaczne z utratą prawa do niewykorzystanego urlopu. W takiej sytuacji powstaje roszczenie ze stosunku pracy. Polega ono na możliwości dochodzenia przez pracownika w ciągu 3 lat, od momentu, w którym roszczenie (urlop wypoczynkowy) stało się wymagalne, prawa do skorzystania z tego uprawnienia (art. 291 § 1 k.p.). Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 11 kwietnia 2001 r., w którym wskazuje, że roszczenie o udzielenie urlopu wypoczynkowego przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym stało się wymagalne (art. 291 § 1 k.p.), przy czym rozpoczęcie biegu tego terminu następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 k.p.), bądź najpóźniej z końcem pierwszego kwartału roku następnego, jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy (I PKN 367/00).

Urlopy w różnych systemach czasu pracy >>

Przykład

REKLAMA

Krzysztof K. w roku kalendarzowym 2011 r. (oprócz bieżącego urlopu wypoczynkowego) ma zaległy urlop za cały 2010 r. i za 2009 r. w liczbie 10 dni. Było to wynikiem częstych nawrotów choroby pracownika, począwszy od maja 2009 r. Krzysztof K. zakomunikował swojemu przełożonemu, że od 7 marca do 1 kwietnia 2011 r. zamierza udać się do sanatorium w celu poprawy swojego zdrowia po przebytej chorobie. Chce wyjechać na okres 4 tygodni, czyli na cały czas skierowania go do sanatorium. Pracodawca Krzysztofa K., otrzymując wniosek pracownika o udzielenie urlopu wypoczynkowego, powinien najpierw udzielić „najstarszego” zaległego urlopu, czyli 10 dni za 2009 r., potem udzielać dni urlopu za 2010 r., a dopiero następnie wykorzystać kolejno urlop bieżący przysługujący w 2011 r. Wykorzystując zaległy urlop w taki sposób, pracownik zapobiegnie jego przedawnieniu, a spółka zatrudniająca Krzysztofa K. nie narazi się na odpowiedzialność za nieudzielenie pracownikowi urlopu w ustawowo wskazanym terminie. W związku z tym wyjazdem pracownik wykorzysta cały zaległy urlop za 2009 r. (10 dni) oraz 10 dni urlopu za 2010 r. Pracodawca może więc udzielić Krzysztofowi K. w danym roku kalendarzowym nawet kilku urlopów zaległych.

Z punktu widzenia pracodawcy istotne jest, aby danemu pracownikowi został udzielony zaległy urlop do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego, po tym roku, w którym nabył prawo do urlopu wypoczynkowego. Pracodawca w przypadku nieudzielania pracownikowi urlopu w ustawowym terminie ponosi odpowiedzialność za wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Oznacza to, że pracodawca podlega karze grzywny od 1000 do 30 000 zł (art. 282 § 1 pkt 2 k. p.).


Kiedy przysługuje ekwiwalent za zaległy urlop

Pracownikowi przysługuje ekwiwalent za niewykorzystany urlop jedynie w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy (art. 171 § 1 k.p.). Przy czym bez znaczenia pozostaje to, w jakim trybie oraz z jakiej przyczyny doszło do rozwiązania czy wygaśnięcia stosunku pracy. Jedyny wyjątek dotyczy przypadku, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę, zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym samym pracodawcą. Poza wskazaną sytuacją brak jest możliwości zamiany urlopu na ekwiwalent pieniężny.

Zaległy urlop wypoczynkowy pracownika na zwolnieniu lekarskim >>

WAŻNE!

W związku z wnioskiem złożonym przez Państwową Inspekcję Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej obecnie trwają prace legislacyjne nad zmianą obowiązujących przepisów prawnych. Zmiany postulowane przez PIP dotyczą m. in. wydłużenia terminu wykorzystania zaległego urlopu do sierpnia następnego roku kalendarzowego, zamiast do końca marca. Przyjęcie proponowanych zmian umożliwiłoby pracownikom wykorzystanie zaległego urlopu w atrakcyjniejszym okresie miesięcy wakacyjnych.

Podstawa prawna:

Orzecznictwo:

  • wyrok SN z 5 grudnia 2000 r. (I PKN 121/00, OSNP 2002/15/353),
  • wyrok SN z 11 kwietnia 2001 r. (I PKN 367/00, OSNP 2003/2/38),
  • wyrok SN z 24 stycznia 2006 r. (I PK 124/05, M.P.Pr. 2006/3/119).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sprzedaż w 2030 r. czyli kompetencje przyszłości. Jaki musi być handlowiec za 5 lat?

Sprzedaż dynamicznie się zmienia. Bywa, że klient kończy rozmowę z handlowcem w środku ofertowej formułki. Dziś, a jeszcze bardziej za 5 lat, klienci potrzebują rozmowy, zrozumienia, uważnego słuchania i pomocy. Coraz ważniejsza jest uczciwość i działanie zgodnie z wartościami. O czym dziś musi wiedzieć handlowiec, aby w 2030 r. posiadał wszystkie wymagane kompetencje?

Przeniesienie pracownika do innego działu. Co z wypowiedzeniem zmieniającym i odprawą?

W praktyce może się zdarzyć, iż pracodawca przenosi pracownika do innego działu, aby uniknąć zwolnień. Jak dokonać tego zgodnie z prawem? Kiedy nie jest potrzebne wypowiedzenie zmieniające? Czy przenoszonemu pracownikowi trzeba wypłacić odprawę?

Ekstremalne temperatury zmniejszają wydajność pracy

Z powodu upałów w Chinach, Hiszpanii, Włoszech i Grecji PKB może spaść o blisko 1 pkt proc. - wynika z raportów ekspertów Allianz Trade. Ekstremalne temperatury maja duży wpływ na wydajność pracy.

Realia pracy tymczasowej. Co liczy się dziś dla firm i kandydatów? [Badanie]

Na rynku pracy, gdzie coraz trudniej o trwałość i przewidywalność, głos pracowników oraz pracodawców staje się jednym z najczulszych barometrów zmian. Job Impulse co roku bada poziom satysfakcji obu tych grup. Najnowsze wyniki wskazują, że oczekiwania wobec agencji dynamicznie rosną: firmy domagają się sprawnych, natychmiastowych rekrutacji, ale przy zachowaniu wysokiej jakości procesów i maksymalnym ograniczeniu rotacji. Z kolei pracownicy tymczasowi coraz wyraźniej sygnalizują potrzebę stabilności, poszerzania systemu benefitów, a także obsługi formalności online.

REKLAMA

Lipiec 2025 – dni wolne, godziny pracy

Lipiec 2025 – dni wolne od pracy i godziny pracy. To najbardziej zapracowany miesiąc w roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w lipcu? Czy kalendarz dni wolnych od pracy przewiduje święta w tym miesiącu?

Zmiany w umowach o pracę: dodatkowe koszty dla pracodawcy bo część umów musi przejść przez tłumacza przysięgłego

W III kwartale 2025 r. obowiązują już cztery istotne i nowe ustawy w obszarze prawa pracy. Przyglądlądamy się jednej z nich w zakresie zmian w zatrudnieniu jakie weszły na skutek tych nowych regulacji. Chodzi o istotną instytucję bo o umowę o pracę! To dokument, który ma kluczowe znaczenie dla stosunku pracy. Zmiany, które zaszły w umowach o pracę są naprawdę znaczące i co gorsza generują koszty dla pracodawców. Pocieszające jest jednak to, że zmiany dotyczą tylko wybranych grup pracowników, nie wszytskich zatrudnionych osób.

Wyzwania dla pracodawców w zakresie wynagrodzeń. Zmiany pomogą zmniejszyć rotację pracowników

Połowa polskich pracowników uważa, że zarabia za mało. To powód dużej rotacji pracowników. Jakie wyzwania stoją przed pracodawcami? Co muszą zmienić, aby zmniejszyć rotację w firmie?

Raz w roku 14 dni z rzędu urlopu wypoczynkowego? Czy to obowiązek pracownika?

Czy pracownik musi raz w roku kalendarzowym wykorzystać 14 dni urlopu wypoczynkowego z rzędu? Zgodnie z art. 162 Kodeksu pracy na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, ale co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

REKLAMA

Nie do 5 000 zł a do 46 000 zł: nowe przepisy już w mocy. Poszła w górę wysokość grzywny za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Nie do 5 000 zł a do 46 000 zł. Aż 9. krotnie poszła w górę wysokość grzywny za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Kto zyska a kto straci i dlaczego tak się stało? Ustawodawca reaguje na bieżącą sytuację na rynku pracy. Tym samym znowelizowano najistotniejszą ustawą w obszarze ubezpieczeń społecznych jaką jest ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350, dalej jako: ustawa). Zatem za co można nałożyć taką grzywnę?

Sprawdź, którym liderem jesteś: kontroler, terapeuta, mesjasz, eko-lider [Zarządzanie]

Dr Simon Western wyróżnia 4 typy liderów w firmach: terapeuta, mesjasz, kontroler i eko-lider. Który typ przywództwa został uszyty na miarę naszych czasów? Sprawdź, którym typem lidera jesteś.

REKLAMA