Kodeks pracy

Pracodawcą jest każda osoba fizyczna lub osoba prawna, która spełniając pewne wymogi prawne i społeczne, zatrudnia pracowników.

Staż pracy określamy okres zatrudnienia, czyli okres pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, a w zasadzie czas, w którym pracownik pozostawał w stosunku pracy.

Stosunek pracy jest to relacja prawna pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. W ramach jej pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Uprawnienie pracownika do wypoczynku jest jego prawem konstytucyjnym. Każdy pracownika ma prawo do corocznego, płatnego i nieprzerwanego urlopu.

Wynagrodzenie za pracę to należność, która przysługuje pracownikowi od pracodawcy za wykonaną pracę, a w wyjątkowych i wyraźnie określonych przepisami przypadkach także za okres niewykonywania pracy.

Oczywiste jest, że jeżeli dany pracownik ma w aktach osobowych informację, iż został ukarany przez pracodawcę za naruszenie obowiązków pracowniczych, nie jest to dla niego korzystnie.

Każdy ma prawo odwołać się od krzywdzącej dla niego decyzji. Również pracownik może sprzeciwić się decyzji o nałożeniu na niego kary porządkowej.

Pracodawca powinien dokładnie rozważyć zastosowanie kary wobec pracownika, informacja o ukaraniu znajdzie się bowiem w jego aktach osobowych.

Pracodawca ma obowiązek zawiadomić pracownika o nałożonej na niego karze tak, aby pracownik miał prawo się sprzeciwić.

Kodeks pracy zakreślił pewne nieprzekraczalne terminy, po upływie których pracodawca nie może już ukarać pracownika karą porządkową, nawet jeżeli pracownik na to zasługuje.

W przypadku naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, pracodawca ma prawo ukarać pracownika stosowną karą.

Każdy pracownik za dobrze wykonywaną pracę ma prawo otrzymywać nagrody i wyróżnienia. Informacja o takim wyróżnieniu powinna znaleźć się w aktach osobowych pracownika.

Kiedy pracodawca w porozumieniu z organizacją związkową, bądź samodzielnie ustali regulamin pracy, dla pracowników istotne jest, od kiedy jest on dla nich wiążący.

Pracownik młodociany to osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 roku życia.

W regulaminie pracy znajdują się prawa i obowiązki stron stosunku pracy – pracowników i pracodawcy. Kto jednak ma ostateczny wpływ na jego kształt?

Czas,w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.

Regulamin pracy ogólnie mówiąc określa szczegółowo prawa i obowiązki pracowników i pracodawcy w konkretnym zakładzie pracy.

Ochrona zdrowia pracowników i zapewnienie odpowiednich warunków pracy.

Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia.

Kobiety - pracownice w ciąży podlegają szczególnej ochronie. Pracodawcy muszą im stworzyć odpowiednie warunki zatrudnienia.

Pracownica w ciąży podlega szczególnej ochronie prawnej. Pracodawca może ją zatrudniać tylko w określonych godzinach.

Każdemu pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu.

Pracownik podejmujący pierwszą w swoim życiu pracę ma prawo do urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu jest jednak liczony w sposób odmienny niż w przypadku innych pracowników.

Wymiar urlopu pracownika, zależy od ogólnego stażu pracy i wykształcenia pracownika.

Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy.

Pracownik korzysta ze swojego prawa do urlopu w dniach swojej pracy, a nie w dniach ustawowo wolnych.

Zaliczanie okresu nauki do stażu pracy określa art. 155 Kodeksu pracy i ma znaczenie przy ustalaniu liczby dni urlopu wypoczynkowego danego pracownika. Prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar zależą bowiem od długości stażu pracy pracownika. Do stażu wlicza się lata nauki pracownika.

Urlop proporcjonalny przysługuje pracownikowi, który nie przepracuje wszystkich miesięcy w danym roku u jednego pracodawcy. Urlop przysługuje proporcjonalnie do liczby miesięcy przepracowanych u danego pracodawcy.

Zasady odnoszące się do urlopu proporcjonalnego stosuje się również w sytuacji, gdy pracownik wraca do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej 1 miesiąc nieobecności.

Przy ustalaniu wymiaru urlopu proporcjonalnego kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego.

Pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze, przysługuje urlop uzupełniający.

Pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo.

Pracownik ma prawo do nieprzerwanego urlopu. Jedynie na wniosek pracownika pracodawca może udzielić urlopu podzielnego na części.

Urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.

Urlop wypoczynkowy powinien być udzielany zgodnie z planem urlopów lub porozumieniem miedzy pracodawcą, a pracownikiem. W określonych sytuacjach może dojść do przesunięcia terminu urlopu.

Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.

Większość pracowników pracuje przez pięć dni w tygodniu po 8 godzin dziennie. Jest to podstawowy wymiar czasu pracy pracownika.

Wymiar czasu pracy oznacza konkretną liczba godzin do przepracowania przez pracownika w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Pracownik poświęca pracy w ciągu każdego dnia około 8 godzin, pozostałe godziny są przeznaczane na odpoczynek. Prawo gwarantuje pracownikowi prawo do odpoczynku po pracy.

Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy.

System równoważnego czasu pracy stosowany jest, kiedy dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy.

System równoważnego czasu pracy może być stosowany w przypadkach prac dolegających na dozorze. Okres rozliczeniowy skrócony jest w tym przypadku do miesiąca.

Do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych może być stosowany system równoważnego czasu pracy.

Regulamin pracy ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników.

Pracodawca i pracownik mogą zawrzeć między sobą umową, na podstawie której pracownik nie będzie mógł prowadzić działalności konkurencyjnej w czasie trwania stosunku pracy, w także po jego ustaniu.

Kodeks pracy nakłada obowiązki nie tylko na pracodawcę, ale także na pracowników. Jakkolwiek są oni stroną uprzywilejowaną w stosunku pracy i szeroko chronioną przez przepisy prawa, to jednak również mają pewne obowiązki, których niewykonywanie może spowodować nieprzyjemne konsekwencje.

Obowiązkiem pracodawcy jest wydanie pracownikowi świadectwa pracy niezwłocznie po zakończeniu stosunku pracy. Co się dzieje w sytuacji, kiedy pracodawca tego nie zrobi?

Świadectwo pracy jest bardzo ważnym dokumentem. Na jego podstawie uzyskujemy urlop u następnego pracodawcy, czy ustalamy okresy składowe do emerytury.

Pracodawca

Staż pracy

Stosunek pracy

Prawo do urlopu

Wynagrodzenie

Kiedy wiadomość o ukaraniu jest usuwana z akt osobowych? (art. 113)

Sprzeciw od kary (art. 112)

Co pracodawca bierze pod uwagę wymierzając karę pracownikowi? (art. 111)

Zawiadomienie o zastosowaniu kary (art. 110)

Kiedy pracodawca może zastosować karę pieniężną? (art. 109)

Jakie kary może nałożyć pracodawca na pracownika? (art. 108)

Nagrody i wyróżnienia (art. 105)

Obowiązywanie regulaminu pracy (art. 104(3))

Młodociany

Kto ustala regulamin pracy? (art. 104(2))

Czas pracy

Co określa regulamin pracy? (art. 104(1))

Bezpieczeństwo i higiena pracy

Przy jakich pracach nie wolno zatrudniać kobiet? (art. 176)

Ochrona pracownicy w ciąży (art.177)

Zakaz pracy kobiet w ciąży w nadgodzinach i w porze nocnej (art.178)

Pracownika ma prawo do urlopu wypoczynkowego (art.152)

Pierwszy urlop wypoczynkowy pracownika (art.153)

Jaki jest wymiar urlopu pracownika? (art.154)

Jak zlicza się staż urlopowy pracownika? (art. 154 (1))

Kiedy udziela się pracownikowi urlopu? (art. 154(2))

Zaliczanie okresu nauki do stażu pracy (art. 155)

Zasady udzielania urlopu proporcjonalnego (art. 155(1))

Urlop pracownika powracającego do pracy u dotychczasowego pracodawcy (art. 155(2))

Wymiar urlopu proporcjonalnego art. 155 (2a) – 155 (3)

Prawo do urlopu uzupełniającego (art. 158)

Prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego (art.161)

Urlop wypoczynkowy w częściach (art. 162)

Urlop powinien być udzielny zgodnie z planem (art. 163)

Czy można przesunąć termin urlopu wypoczynkowego? (art.164)

Czym jest czas pracy pracownika? (art.128)

Podstawowy czas pracy pracownika (art. 129)

Jak oblicza się wymiar czasu pracy? (art. 130)

Tygodniowy czas pracy pracownika (art. 131)

Prawo pracownika do codziennego odpoczynku (art.132)

Tygodniowy okres odpoczynku pracownika (art. 133)

Prawo pracownika do przerwy w pracy (art.134)

Czym jest równoważny system czasu pracy? (art.135)

Czas pracy przy skróconym okresie rozliczeniowym (art.136)

Czas pracy służb ratowniczych (art.137)

Kiedy wprowadza się regulamin pracy? (art. 104)

Zakaz konkurencji (art. 101(1)-101(4))

Obowiązki pracownika (art. 100)

Odszkodowanie za niewydanie świadectwa pracy (art. 99)

Obowiązek wydania świadectwa pracy (art. 97)