Tematy - Staż pracy, Układy zbiorowe - INFOR.PL

Pracuję w firmie, która wypłaca nagrody jubileuszowe. Ostatnio dowiedzieliśmy się, że pracodawca z uwagi na trudną sytuację finansową chce od nowego roku wprowadzić nowe zasady wypłaty tego świadczenia przez ustalenie tzw. stażu zakładowego. Czy ma takie prawo, skoro obowiązujące przepisy płacowe gwarantują nam prawo do „jubileuszówki” wypłacanej przy przyjęciu ogólnego stażu pracy?

Zatrudniliśmy od 1 stycznia 2010 r. pracownika, dla którego praca w naszym zakładzie jest pierwszą pracą w życiu. Czy w planie urlopów wypoczynkowych powinniśmy ująć urlop, do którego pracownik nabędzie w tym roku prawo? Prawo do urlopu nabywa on po przepracowaniu każdego miesiąca. W związku z tym na początku stycznia, kiedy ustalamy plan urlopów, nie przysługuje mu urlop.

Pracuję w firmie, która wypłaca nagrody jubileuszowe. Ostatnio dowiedzieliśmy się, że pracodawca z uwagi na trudną sytuację finansową chce od nowego roku wprowadzić nowe zasady wypłaty tego świadczenia przez ustalenie tzw. stażu zakładowego. Czy ma takie prawo, skoro obowiązujące przepisy płacowe gwarantują nam prawo do „jubileuszówki” wypłacanej przy przyjęciu ogólnego stażu pracy?

Pracownica w styczniu 2010 r. złoży wniosek o emeryturę. Teraz kompletuje dokumentację dotyczącą jej stażu pracy i zarobków. Osoba ta w latach 1988 – 1991 pracowała w małym zakładzie pracy, gdzie było zatrudnionych 6 osób. Nie ma za ten okres świadectwa pracy ani ZUS Rp-7, a firma już nie istnieje. Następnie przez ponad 5 lat sama prowadziła działalność usługową. Czy lata 1988–1991 przepadły i ZUS nie weźmie pod uwagę wynagrodzenia z tego okresu? Od kogo powinna uzyskać potwierdzenie okresu pracy i osiąganego wynagrodzenia?

Przepisy rozdziału I działu jedenastego Kodeksu pracy odnoszące się do układu zbiorowego pracy stosuje się zarówno do układu ponadzakładowego, jak i układu zakładowego.

Zakładowy układ zbiorowy pracy, potocznie zwany układem zakładowym, uregulowany jest w dziale 11 Kodeksu pracy.

Reprezentuję spółkę Skarbu Państwa po przekształceniu z przedsiębiorstwa państwowego. Posiadamy zakładowy układ zbiorowy pracy, w którym jasno są opisane zasady przyznawania nagród jubileuszowych. Według niego do stażu pracy, od którego zależy nabycie prawa do ww. świadczeń, zaliczamy tylko staż pracy w naszym zakładzie wynikający z zawartych umów o pracę w naszym zakładzie bez względu na przerwy w zatrudnieniu. Czy istnieje jakikolwiek przepis nakazujący nam zaliczanie okresów zawodowej służby wojskowej do okresu stażu pracy byłych żołnierzy zawodowych zatrudnionych w naszym zakładzie? Czy zaliczanie niektórym pracownikom okresu ww. służby byłoby dyskryminacją w stosunku do pozostałych pracowników?

Kwotę bazową obowiązującą w dacie złożenia wniosku o emeryturę po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego przez osobę, która po uzyskaniu prawa do wcześniejszej emerytury podlegała przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, uwzględnia się tylko do obliczenia części socjalnej później ustalonej emerytury (na podstawie uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 10 września 2009 r., I UZP 6/09).

Platforma Obywatelska wraca do pomysłu zmian dotyczących funkcjonowania związków zawodowych, który przewiduje podniesienie progu reprezentatywności dla związków zawodowych - z obecnych 10 proc. ogółu pracowników - do 33 proc.

Wypowiedzieliśmy zakładowy układ zbiorowy pracy i negocjujemy ze związkami zawodowymi regulamin wynagradzania. Część postanowień z układu chcemy przenieść do regulaminu. Na podstawie układu zbiorowego wszystkim pracownikom, bez ich zgody, wypłacaliśmy wynagrodzenia na ich konta bankowe. Czy postanowienie w tej sprawie możemy przenieść z układu zbiorowego do regulaminu wynagradzania w porozumieniu ze związkami zawodowymi?

Od przyszłego roku wzrost wynagrodzeń nie będzie ustalany w ramach Komisji Trójstronnej, tylko przez uprawnionych do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy, czyli przez zakładową organizację związkową i pracodawcę - zdecydował rząd.

Za pracownicę, która wróciła z urlopu macierzyńskiego, chcielibyśmy płacić składki na Fundusz Pracy. Wynika to z faktu, że umowa o pracę z pracownicą, zawarta na czas określony, rozwiąże się z końcem 2009 r. Ponieważ najprawdopodobniej nie będzie możliwości przedłużenia umowy o pracę, chcielibyśmy, aby okres pracy po urlopie macierzyńskim został jej wliczony do stażu pracy, od którego zależy wysokość zasiłku dla bezrobotnych (będzie miała wówczas 5 lat stażu pracy). Czy możemy nie korzystać ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy albo czy pracownica może je sama opłacać?

Zaliczanie okresu nauki do stażu pracy określa art. 155 Kodeksu pracy i ma znaczenie przy ustalaniu liczby dni urlopu wypoczynkowego danego pracownika. Prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar zależą bowiem od długości stażu pracy pracownika. Do stażu wlicza się lata nauki pracownika.

Pracodawca ma obowiązek wprowadzić w zakładzie pracy regulamin pracy, jeżeli zatrudnia co najmniej 20 pracowników, a w zakresie organizacji i porządku pracy nie obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy.

W razie trudnej sytuacji finansowej pracodawcy można na okres do 3 lat zawiesić na podstawie porozumienia stosowanie postanowień układów zbiorowych pracy, porozumień zbiorowych, regulaminów pracy, statutów.

Zróżnicowanie uprawnień emerytalnych ze względu na charakter pracodawcy jest niezgodne z Konstytucją RP – takie wnioski wynikają z wyroku Trybunału Konstytucyjnego, umożliwiającego przejście na wcześniejsze emerytury nauczycieli przedszkoli niepublicznych.

Ukończyłem 57 lat i udowodniłem 26 lat pracy, w tym 23 lata pracy w szczególnych warunkach jako spawacz. Ponadto przez 1 rok pobierałem zasiłek dla bezrobotnych. Czy taki staż pracy wystarczy, abym mógł przejść na wcześniejszą emeryturę po ukończeniu 60 lat?

Jestem nauczycielem z prawie 25-letnim stażem pracy. W okresie zatrudnienia urodziłam 3 dzieci i ponad 7 lat korzystałam z urlopu wychowawczego. Czy cały okres przebywania na urlopie wychowawczym powinien być uwzględniany przy ustalaniu uprawnień do nagrody jubileuszowej?

Organizujemy szkolenie dla pracowników. Chcemy skierować na szkolenie pracowników zatrudnionych w firmie na podstawie umowy na czas określony przez okres krótszy niż rok. Czy to jest dyskryminacja?

Pracownik jest zatrudniony na czas nieokreślony. Jaki okres wypowiedzenia (1 miesiąc czy 3 miesiące) przysługuje pracownikowi, skoro pracował na tym samym stanowisku u tego samego pracodawcy, z tym że firma co jakiś czas zmieniała nazwę? Właścicielem jest ciągle ta sama osoba. Przy każdej zmianie nazwy była podpisywana nowa umowa.

Od trzech miesięcy zatrudniam absolwenta szkoły policealnej. Praca w mojej firmie jest jego pierwszym zatrudnieniem. Ostatnio pracownik ten wystąpił o udzielenie mu dwóch dni urlopu na żądanie. Czy absolwent podejmujący pierwszą w życiu pracę ma prawo do urlopu na żądanie pomimo tak krótkiego stażu? - pyta Czytelnik z Katowic.

Co dzieje się z zakładowym układem zbiorowym pracy, w przypadku gdy rozwiążą się wszystkie organizacje związkowe?

Pracodawca musi pamiętać, że obecnie do stażu pracowniczego wlicza się również okresy pracy za granicą bez względu na kraj, w którym praca była wykonywana.

Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku (art. 153 § 1 Kodeksu pracy). Pojęcie „urlop przysługujący po przepracowaniu roku” ma w tym przypadku znaczenie do ustalenia, czy ułamkową część pierwszego urlopu pracownika będziemy wyliczać z wymiaru 20, czy 26 dni. Wątpliwości w zakresie naliczania urlopu w pierwszym roku pracy pojawiają się bowiem w przypadku pracowników, którzy posiadają 9-letni lub dłuższy, ale nieprzekraczający 10 lat staż zaliczany do wymiaru urlopu. Czy takim pracownikom należy naliczać urlop w pierwszym roku pracy z 20, czy 26 dni?

W okresie od stycznia 1999 r. do października 2001 r. przebywałem w zakładzie karnym, gdzie odbywałem karę pozbawienia wolności. W czasie pobytu w zakładzie karnym byłem zatrudniony na umowę o pracę w firmie budowlanej, dla której wykonywałam określone prace remontowe. Czy okres tej pracy zalicza mi się do stażu pracy? Co ze składkami na ubezpieczenia społeczne?

W naszej firmie są przeprowadzane zwolnienia grupowe. Jeden pracownik pracuje u nas od czerwca 1999 r. Pracownik ten w styczniu 2002 r. odszedł z firmy w związku z redukcją etatów i dostał wówczas odprawę w wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia. W styczniu 2003 r. pracownik wrócił do naszej firmy na poprzednie stanowisko pracy. Obecnie planujemy redukcję etatów. Jaką odprawę powinniśmy wypłacić temu pracownikowi? Czy do stażu pracy powinniśmy wliczyć poprzedni okres zatrudnienia, czy wziąć pod uwagę tylko ostatni okres nieprzerwanego zatrudnienia?

W naszym zakładzie obowiązuje zakładowy układ zbiorowy pracy. Pracodawca chce w treści układu zamieścić postanowienie dające mu możliwość samodzielnego odstąpienia od wypłaty niektórych świadczeń w przypadku pogarszającej się sytuacji finansowej. Czy taki zapis będzie prawidłowy? Czy może zastosować inne rozwiązania?

Jesteśmy państwowym zakładem pracy. W naszym zakładzie są wypłacane nagrody jubileuszowe. Czy w regulaminie wynagradzania możemy zawrzeć zapis, że do okresów zatrudnienia uprawniających do nagrody jubileuszowej zaliczamy tylko okresy pracy świadczonej w instytucjach państwowych, pomijając prywatne firmy? Czy taki zapis nie będzie naruszał prawa?

Pracownik pracował u nas na podstawie umowy o pracę w okresie od 2 czerwca do 28 listopada 2008 r. Czy należy mu się wypłacana w naszej firmie „trzynastka”, biorąc pod uwagę fakt, że 1 czerwca przypadał w niedzielę, a 29 i 30 listopada to także dni wolne od pracy (odpowiednio sobota i niedziela)?

Po ukończeniu liceum pracownik podjął swoją pierwszą pracę w naszej firmie i jednocześnie rozpoczął studia zaoczne. Po roku nauki pracownik przerwał studia i wrócił na nie po 2 latach. Cały czas pracował w naszej firmie. Po 4 latach nauki od jej wznowienia pracownik w tym roku kończy studia. Jak ustalić mu wymiar urlopu wypoczynkowego? Jak zakwalifikować przerwę w nauce - doliczyć ją do okresu studiów, czy zaliczyć jako lata pracy?

Zatrudniamy 150 pracowników. W bieżącym roku z powodu złej sytuacji finansowej firmy chcielibyśmy zawiesić fundusz świadczeń socjalnych. Czy możemy to zrobić i w jaki sposób?

Warunki wynagradzania członków organizacji związkowych zawarte w układzie zbiorowym pracy mogą zostać zmienione decyzją pracodawcy. W tym zakresie działaczom związkowym ochrona nie przysługuje.

Przepisy zakładowego układu zbiorowego pracy zawierają postanowienia antydyskryminacyjne, w tym rodzaje zachowań dyskryminacyjnych i definicje m.in. dyskryminacji pośredniej. Czy w związku z najnowszą zmianą kodeksu pracy musimy zmienić układ?

Zamierzamy wypowiedzieć zakładowy układ zbiorowy. Układ nie przewiduje okresu wypowiedzenia, zastosujemy więc trzymiesięczny, zgodnie z przepisami kodeksu pracy. W jaki sposób należy policzyć okres 3 miesięcy i kiedy najwcześniej możemy rozpocząć wręczanie wypowiedzeń zmieniających? Czy obowiązuje taka sama zasada, jak przy wypowiadaniu umów na czas nieokreślony, tzn. że okres wypowiedzenia kończy się w ostatnim dniu miesiąca?

Mam pracownika na stażu z powiatowego urzędu pracy i po jego zakończeniu chciałbym zatrudnić tę osobę na umowę o pracę. Czy mogę skorzystać z 20% ulgi w minimalnym wynagrodzeniu w pierwszym roku pracy, czy też należy traktować staż jako pierwszą pracę? - pyta Czytelnik z Będzina.

W naszej firmie pracuje 18 pracowników. Ze względu na kłopoty ekonomiczne musimy zwolnić 8 pracowników. Przeprowadzając zwolnienia z pracy chcemy w pierwszej kolejności zwalniać pracowników z najkrótszym stażem pracy w naszej firmie, ponieważ pracownicy przeznaczeni do zwolnienia mają zbliżone kwalifikacje i sumiennie wykonują swoje obowiązki. Czy zastosowanie takiego kryterium przy zwolnieniach nie zostanie uznane za naruszenie zasady równego traktowania pracowników w zatrudnieniu?

Ustalamy regulamin wynagradzania. Chcemy w nim zawrzeć postanowienie, że pracownikowi, którego stosunek pracy uległ rozwiązaniu w trybie dyscyplinarnym, okresu tej pracy nie wliczamy do okresu uprawniającego do nagrody jubileuszowej. Czy takie postanowienie jest dopuszczalne i zgodne z przepisami?

Reprezentatywnej organizacji związkowej przysługuje szerszy zakres uprawnień. Jednak nie zawsze za taką można uznać organizację zrzeszającą największą liczbę pracowników.

W układzie zbiorowym pracy mamy zapis, że wynagrodzenia są przelewane na konta pracowników. Jeden z pracowników nie ma konta i nie chce go założyć. Zbliża się termin wypłaty wynagrodzenia. Co w takiej sytuacji mamy zrobić? Czy możemy wstrzymać mu wypłatę do czasu, aż założy konto? Czy można takiego pracownika ukarać za brak konta? Co zrobić, gdy poda nam numer konta np. matki, ojca, żony lub innego członka rodziny, którego nie jest współwłaścicielem? Czy wtedy wynagrodzenie należy przelać na wskazane konto?

Udokumentowany staż pracy w UE, EOG oraz państwach, które mają podpisane stosowne umowy, zawsze zaliczany jest do stażu pracy w Polsce.

Jesteśmy pracownikami Zarządu Dróg i Komunikacji, którzy w wyniku reorganizacji zostali zmuszeni do przejścia na emeryturę. Mamy więc prawo do odprawy emerytalnej. Wysokość tego świadczenia jest uzależniona od lat pracy. Powstaje jednak pytanie, czy do okresu zatrudnienia mającego wpływ na wysokość odprawy emerytalnej wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia czy wyłącznie staż pracy u danego pracodawcy?

Nasza firma działa w godzinach od 8.00 do 20.00. Niektórzy pracownicy zatrudnieni na pełny etat chcieliby pracować w godz. od 12.00 do 20.00. Natomiast pracownicy pracujący na 1/2 etatu chcieliby pracować w godz. od 16.00 do 20.00, a jeszcze inni zatrudnieni na pełny etat woleliby pracować w soboty i niedziele (chcą mieć wolne poniedziałki i wtorki). Prezes firmy zaakceptował te propozycje. W jaki sposób (najłatwiejszy dla firmy) powinniśmy ustalić takie rozkłady i godziny pracy dla pracowników?

W grudniu 2008 r. ukończę 55 lat. Łącznie z 9-letnim okresem pracy w gospodarstwie rolnym mam przepracowane prawie 35 lat. Od dwóch lat jestem na rencie z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Przed przejściem na rentę pracowałam na podstawie umowy o pracę w prywatnej firmie. Od półtora roku prowadzę własną firmę, która zajmuje się sprzątaniem. Czy będę miała prawo do wcześniejszej emerytury? Nie należę do otwartego funduszu emerytalnego.

Z końcem marca 2008 r. nasz były pracownik został zwolniony z pracy. Jego ostatni pracodawca musiał zmniejszyć liczbę etatów ze względu na kłopoty finansowe. Pracownik zarejestrował się w urzędzie pracy jako bezrobotny. Teraz zgłosił się do nas z prośbą o zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia. Pracownik spełnia warunki do świadczenia przedemerytalnego oprócz 6-miesięcznego okresu bezrobocia. Jest u nas okres urlopowy, dlatego chcemy zatrudnić tę osobę na zlecenie. Jednak naszym zdaniem tylko rozwiązanie umowy o pracę z określonych przyczyn uprawnia do świadczenia przedemerytalnego, a zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia nie da pracownikowi uprawnień do tego świadczenia. Czy jeżeli zatrudnimy byłego pracownika na podstawie umowy zlecenia, to będzie mógł się on ubiegać o świadczenie przedemerytalne?

Przyjęliśmy do pracy pracownika, który wcześniej pracował m.in. przez 4 miesiące i 17 dni w agencji pracy tymczasowej. Byliśmy wówczas dla niego pracodawcą użytkownikiem. Czy okres pracy w agencji wliczamy temu pracownikowi do jego stażu urlopowego w naszym zakładzie?

Zmarł mąż naszej 47-letniej pracownicy, który przez 10 lat był pracownikiem innej firmy. Na wychowaniu pracownicy pozostała córka w wieku 15 lat, która nadal się uczy. Czy pracownica ma prawo do renty po zmarłym mężu? Czy jeśli otrzyma na siebie rentę rodzinną, będzie mogła nadal pracować?

W naszej firmie zostało zawarte porozumienie o zawieszeniu stosowania zakładowego układu zbiorowego pracy, w którym strony określiły niższe stawki wynagrodzenia zasadniczego oraz pozbawiły pracowników dodatkowego wynagrodzenia za pracę w warunkach szczególnie szkodliwych. Czy powinniśmy dodatkowo wypowiedzieć pracownikom dotychczasowe warunki umowy o pracę lub zawrzeć porozumienia zmieniające? Czy w wyniku zawarcia porozumienia o zawieszeniu stosowania układu możemy również obniżyć wynagrodzenie pracownikom objętym ochroną przewidzianą w ustawie o związkach zawodowych bez konieczności uzyskania zgody zarządu organizacji związkowej?

Od 8 maja 2008 r. prawo do emerytury uzyskali 60-letni mężczyźni (urodzeni przed 1 stycznia 1949 r.), którzy mają 35-letni okres składkowy i nieskładkowy. Nie zawsze osoba, która stara się o wcześniejszą emeryturę, może udokumentować wyłącznie polski staż emerytalny.

Pracownica tymczasowa ma podpisaną umowę o pracę tymczasową od 1 stycznia do 30 czerwca 2008 r., a od 5 lutego 2008 r. ciągle przebywała na zwolnieniu lekarskim. W jakiej wysokości należy wypłacić tej pracownicy ekwiwalent za niewykorzystany urlop?

Prawa do nagrody jubileuszowej nie nabywa pracownik, który warunki niezbędne do uzyskania tego świadczenia przewidziane w zakładowym układzie zbiorowym pracy spełnił w okresie zawieszenia układu, chyba że co innego wynika z postanowień układu lub porozumienia o zawieszeniu jego stosowania (na podstawie uchwały Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 2008 r., II PZP 6/08).

Staż pracy, Układy zbiorowe

Staż pracy a nagroda jubileuszowa

Czy w planie urlopów trzeba uwzględniać urlopy, do których prawo uzyskają pracownicy w pierwszym roku pracy

Staż pracy a nagroda jubileuszowa

Jak dokumentować okres zatrudnienia sprzed 1 stycznia 1999 r.

Układy zbiorowe pracy

Zawarcie zakładowego układu zbiorowego pracy

Zaliczanie okresu służby wojskowej do stażu pracy

Czy ponownemu przeliczeniu podlega całość emerytury w razie późniejszego zakończenia zatrudnienia

Propozycja zmian w ustawie o związkach zawodowych

Czy postanowienie o wypłacie wynagrodzeń na konta bankowe pracowników można przenieść z układu zbiorowego pracy do regulaminu wynagradzania

Nowe zasady ustalania wzrostu wynagrodzeń

Czy za pracownicę, która wróciła z urlopu macierzyńskiego, można opłacać składki na Fundusz Pracy

Zaliczanie okresu nauki do stażu pracy (art. 155)

Regulamin pracy

Naruszenie przez pracodawcę zakładowych źródeł prawa pracy

Wcześniejsze emerytury dla nauczycieli przedszkoli niepublicznych

Czy 57-letni mężczyzna ma prawo do wcześniejszej emerytury

Prawo do nagrody jubileuszowej

Czy można odmówić pracownikom udziału w szkoleniu

Zmiana nazwy zakładu pracy a zakładowy staż pracy

Urlop na żądanie dla podejmującego pierwszą pracę

Odstąpienie od stosowania zakładowego układu pracy

Praca za granicą a uprawnienia pracownicze

Jaki urlop wypoczynkowy przysługuje pracownikowi w pierwszym roku pracy, jeżeli ma on co najmniej 9-letni staż urlopowy, ale nieprzekraczający 10 lat

Składki za okres pobytu w więzieniu

Jak ustalić zakładowy staż pracy pracownika potrzebny do przyznania odprawy przy zwolnieniach grupowych

Samodzielne odstąpienie od postanowień układu zbiorowego

Czy przy liczeniu stażu pracy do nagrody jubileuszowej można pominąć staż w prywatnych firmach

W jaki sposób liczyć 6-miesięczny termin zatrudnienia uprawniający do trzynastej pensji

Jak ustalić staż urlopowy pracownika, który w czasie zatrudnienia miał przerwę w nauce

Zawieszenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

Wypowiedzenie zmieniające dla związkowca

Brak konieczności zmiany treści układu

Upływ terminu wypowiedzenia układu zbiorowego pracy

80% pensji przy pierwszej pracy

Czy zwalnianie pracowników o najkrótszym stażu narusza zasady równego traktowania

Czy do okresu uprawniającego do nagrody jubileuszowej trzeba wliczać okresy pracy zakończone zwolnieniem dyscyplinarnym

Większe prawa reprezentatywnej organizacji związkowej

Jak wypłacić wynagrodzenie pracownikowi, który nie posiada konta, jeśli w układzie zbiorowym pracy jest zapis, że wynagrodzenia są przelewane na konta pracowników

Zasady zaliczania stażu pracy w Unii Europejskiej

Wliczanie okresów zatrudnienia do okresów mających wpływ na wysokość odprawy emerytalnej

Ustalenie rozkładu czasu pracy

Czy rencistka prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą ma prawo do emerytury

Czy zleceniobiorcy mają prawo do świadczenia przedemerytalnego

Czy do stażu urlopowego trzeba wliczać okresy pracy w agencji pracy tymczasowej

Czy osoba, która nadal pracuje, ma prawo do renty rodzinnej

Porozumienie o zawieszeniu stosowania układu zbiorowego pracy

Czy przy ustalaniu prawa do wcześniejszej emerytury dla 60-letnich mężczyzn ZUS wliczy okresy pracy za granicą

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop dla pracownika agencji pracy tymczasowej

Nabycie prawa do świadczenia wynikającego z układu zbiorowego