REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Naruszenie przez pracodawcę zakładowych źródeł prawa pracy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Krzysztof Czerwiński

REKLAMA

W razie trudnej sytuacji finansowej pracodawcy można na okres do 3 lat zawiesić na podstawie porozumienia stosowanie postanowień układów zbiorowych pracy, porozumień zbiorowych, regulaminów pracy, statutów.

W dobie kryzysu gospodarczego pracodawcom coraz trudniej jest wypełniać zobowiązania względem swoich pracowników. Należy jednak pamiętać, że nawet drobne „naciągnięcie” układu zbiorowego pracy czy regulaminu pracy stanowi naruszenie norm prawa pracy.

REKLAMA

Autopromocja

Zakładowe źródła prawa pracy

Układy zbiorowe pracy i inne oparte na ustawie porozumienia zbiorowe, regulaminy i statuty stanowią źródło prawa pracy, jeśli określają prawa i obowiązki stron stosunku pracy (art. 9 k.p.). Do wskazanych „innych porozumień” zalicza się na przykład regulaminy wynagradzania, regulaminy pracy, a ostatnio także pakty socjalne (uchwała SN z 23 maja 2006 r., III PZP 2/06, OSNP 2007/3–4/38). Wskazane źródła prawa pracy są o tyle specyficzne, że – w przeciwieństwie np. do ustaw – tworzone są podobnie jak umowy przez strony danego układu lub – bardziej lub mniej samodzielnie – przez pracodawcę. Należy jednak podkreślić, że swoboda pracodawcy kończy się wraz z ustaleniem kształtu danego źródła prawa – później musi je respektować. Pracodawca nie może dowolnie interpretować jego zapisów, czy też wypowiadać go w przewidziany przez siebie sposób (uchwała SN z 22 lutego 2008 r., I PZP 12/07, OSNP 2008/19–20/279). A zatem od chwili wejścia w życie danego źródła prawa pracy, wiąże ono pracodawcę tak samo jak Kodeks pracy.

Odstąpienie od układu zbiorowego >>

Sposoby naruszeń

W zależności od tego, z jakim źródłem prawa pracy będziemy mieli do czynienia, różny może być sposób jego naruszenia. Regulamin wynagradzania pracodawca naruszy, zmieniając warunki płacy, natomiast regulamin pracy – zmieniając niekorzystnie dla pracowników warunki pracy (np. przez zmianę systemów czasu pracy) itp.

Znajdujący się w trudnej sytuacji przedsiębiorca nieraz decyduje się jednak ominąć stosowanie danego aktu zakładowego w całości bądź w jakiejś części.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Trzeba jednak wskazać, że działając w ten sposób, pracodawca naraża się na wiele niekorzystnych konsekwencji. Należy do nich zaliczyć:

● indywidualne roszczenia pracowników, np. roszczenia odszkodowawcze dochodzone przed sądami pracy. Roszczenia te będą mogły powstawać np. w związku z niewypłaceniem premii czy nagrody jubileuszowej;

● możliwą interwencję instytucji kontrolnych zarówno państwowych, jak i wewnętrznych. Naruszanie praw pracowników wynikających z zakładowych źródeł prawa pracy może być przedmiotem interwencji, np. Państwowej Inspekcji Pracy, a także określonych podmiotów kontrolujących higienę pracy, np. Państwowej Inspekcji Sanitarnej. W przypadku tych organów pracodawca – niezależnie od konieczności zapłaty określonych odszkodowań czy zadośćuczynień – może zostać zmuszony do zapłaty wysokich grzywien;

● wszczęcie sporu zbiorowego.

Spór zbiorowy

Spór zbiorowy regulowany jest przez ustawę z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, zwaną dalej ustawą. Spór zbiorowy polega na sporze dotyczącym warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych (art. 1 ustawy). Artykuł 4 ustawy stanowi, że nie może być prowadzony spór zbiorowy, w przypadku gdy możliwe jest dochodzenie roszczeń na drodze indywidualnych powództw.

Spór zbiorowy trwa od momentu wystąpienia do pracodawcy z żądaniami przez uprawniony podmiot (art. 7 ustawy). Podmiotem tym są związki zawodowe (art. 2 ustawy).

Spór zbiorowy przebiega w określonej sekwencji:

● rokowania – polegają na prowadzeniu negocjacji przez pracodawcę i pracowników; kończy się albo podpisaniem porozumienia, albo sporządzeniem protokołu rozbieżności;

REKLAMA

● mediacja i arbitraż – następują po bezskutecznych rokowaniach, polegają na prowadzeniu rozmów przy pomocy mediatora, który nie ma względem stron żadnych uprawnień. Strony mogą poddać spór pod arbitraż, którego rozstrzygnięcie będzie dla stron wiążące;

● w razie zakończenia niepowodzeniem mediacji, a także w razie opowiedzenia się przez pracowników w głosowaniu za strajkiem, możliwe jest zorganizowanie strajku. Nie może on jednak wpływać na pracę osób niestrajkujących, na bezpieczeństwo ludzi. Strajk może być wprowadzony wcześniej niż po nieudanym zakończeniu mediacji, jeżeli bezprawne działanie pracodawcy uniemożliwiło przeprowadzenie rokowań lub mediacji, a także kiedy pracodawca rozwiązał stosunek pracy z prowadzącym spór działaczem związkowym (art. 17 ust. 2 ustawy).


Co istotne, naruszenie przepisów ustawy zarówno przez pracodawcę, jak i przez przedstawicieli pracowników powoduje odpowiedzialność odszkodowawczą oraz karną – jest to kara grzywny lub kara ograniczenia wolności.

Spór zbiorowy może trwać długo i zakończyć się najbardziej uciążliwą dla pracodawcy formą jego prowadzenia, tj. strajkiem. Z drugiej jednak strony należy pamiętać, że strajk jest ostatecznością, a zatem pracodawca ma możliwość doprowadzenia do porozumienia z pracownikami już na etapie rokowań lub mediacji.

Zawieszenie postanowień układu zbiorowego

Postanowień określonych źródeł prawa pracy można nie stosować, jeżeli zostanie zawarte porozumienie między pracodawcą a pracownikami. W razie trudnej sytuacji finansowej pracodawcy można w określonych przypadkach za porozumieniem z przedstawicielami pracowników zawiesić stosowanie postanowień układów zbiorowych pracy (art. 24127 § 1 k.p.), porozumień zbiorowych, regulaminów pracy (art. 91 § 1 k.p.), statutów czy umów o pracę (art. 231a k.p.) na okres do 3 lat. Co ważne, sytuacja finansowa pracodawcy będąca podstawą wskazanego zawieszenia nie podlega kontroli sądu (wyrok SN z 6 grudnia 2005 r., III PK 91/05, OSNP 2006/21–22/316).

Jak widać, istnieje możliwość zmniejszenia obciążeń pracodawcy, wynikających z wewnętrznych źródeł prawa pracy bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek negatywnych konsekwencji. Warunkiem koniecznym jest jednak zgoda pracowników.

Może się wydawać, że o zgodę taką będzie trudno, jednak w obecnej sytuacji rynkowej również pracownicy zdają sobie sprawę z realnych możliwości pracodawcy. Niekoniecznie będą oponować przeciwko zawieszeniu choćby niektórych postanowień, np. układów zbiorowych, wiedząc, że częściowe ograniczenie praw wszystkich może pozwolić na uniknięcie zwolnień, a w skrajnych przypadkach – nawet upadłości zakładu pracy.

Podstawa prawna:

 ustawa z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (DzU nr 55, poz. 236 ze zm.),

● art. 9, 91, 231a 24127 § 1 Kodeksu pracy.

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Raz w roku 14 dni z rzędu urlopu wypoczynkowego? Czy to obowiązek pracownika?

Czy pracownik musi raz w roku kalendarzowym wykorzystać 14 dni urlopu wypoczynkowego z rzędu? Zgodnie z art. 162 Kodeksu pracy na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, ale co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Nie do 5 000 zł a do 46 000 zł: nowe przepisy już w mocy. Poszła w górę wysokość grzywny za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Nie do 5 000 zł a do 46 000 zł. Aż 9. krotnie poszła w górę wysokość grzywny za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Kto zyska a kto straci i dlaczego tak się stało? Ustawodawca reaguje na bieżącą sytuację na rynku pracy. Tym samym znowelizowano najistotniejszą ustawą w obszarze ubezpieczeń społecznych jaką jest ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350, dalej jako: ustawa). Zatem za co można nałożyć taką grzywnę?

Sprawdź, którym liderem jesteś: kontroler, terapeuta, mesjasz, eko-lider [Zarządzanie]

Dr Simon Western wyróżnia 4 typy liderów w firmach: terapeuta, mesjasz, kontroler i eko-lider. Który typ przywództwa został uszyty na miarę naszych czasów? Sprawdź, którym typem lidera jesteś.

Nadchodzi jawność wynagrodzeń. Co się zmieni?

94% kandydatów do pracy przez brak widełek płacowych w ogłoszeniu rezygnuje z aplikowania, nawet jeśli oferta jest atrakcyjna dla rozwoju ich ścieżki kariery. Nadchodzi jawność wynagrodzeń. Co to oznacza? Czy podanie widełek płacowych w ogłoszeniach o pracę będzie obowiązkowe?

REKLAMA

Lipiec 2025: jakie zmiany i ważne daty w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych?

Lipiec 2025 r. przyniósł ważne zmiany w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych. Zmiany mają wpływ na sytuację pracowników, pracodawców, osób z niepełnosprawnościami, przedsiębiorców, osób bezrobotnych, stażystów i dla wielu innych grup. Wchodzi w życie sporo nowych przepisów - jedne są bardziej niszowe - bo dotyczące np. zatrudnienia w służbach, a drugie mniej, odnoszące się do wielu osób. Przypominamy też jakie są ważne terminy kadrowo-płacowe, które powinny być dochowane w lipcu 2025 r.

Czy certyfikacja ISO nadal ma sens?

Zarządzanie jakością, zarządzanie środowiskowe, systemy zapewniania bezpieczeństwa i higieny pracy czy czystości mikrobiologicznej – nowoczesne organizacje, szczególnie te, działające globalnie, porządkują wewnętrzne procesy własnymi procedurami. Czy w tej sytuacji certyfikacja ISO nadal ma sens? – Bez wątpienia. I to nie tylko po to, żeby zwiększyć konkurencyjność i wiarygodność w oczach kontrahentów – przekonuje Katarzyna Petrusiewicz, ekspert CWS Workwear.

Najbardziej szanowane zawody 2025. B2B, outsourcing i praca tymczasowa wypierają umowę o pracę

Jakie zawody są obecnie najbardziej szanowane przez społeczeństwo? Na końcu listy znajdują się posłowie, europosłowie, samorządowcy, influencerzy i youtuberzy. Zmienia się idealna wizja pracy - B2B, outsourcing i praca tymczasowa wypierają umowę o pracę.

Pracodawca powinien redukować przebodźcowanie pracowników [SPOSOBY]

Współcześnie pracujemy za dużo, za głośno i za szybko. Wpływa to na przebodźcowanie, co z kolei powoduje niezdolność do koncentracji, złe samopoczucie, a nawet problemy psychiczne. Raport Pracuj.pl “Neurokomfort w pracy i rekrutacji, czyli przed jakimi wyzwaniami stajemy jako neuroróżnorodni w świecie pełnym bodźców” przedstawia problem i podaje pracodawcom sposoby na redukowanie przebodźcowania pracowników.

REKLAMA

Uwaga! Komunikat ZUS: Od 1 lipca 2025 nowy kod ubezpieczenia dla osób niepełnosprawnych na stażu. Sprawdź, jak rozliczać 09 21 i 09 20

ZUS przypomina: od 1 lipca 2025 r. obowiązuje nowy kod tytułu ubezpieczenia dla osób niepełnosprawnych pobierających stypendium z urzędu pracy. Zmiana wynika z nowelizacji rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

MRPiPS: W cztery miesiące 2025 r. ponad 103 tys. zezwoleń na pracę dla cudzoziemców. Najczęściej dla obywateli Kolumbii, Filipin, Indii i Nepalu

Wstępne dane Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej za pierwsze 4 miesiące 2025 r. pokazują, że w tym okresie wydano w Polsce 103,2 tys. zezwoleń na pracę cudzoziemców. Najwięcej otrzymali Kolumbijczycy. Na kolejnych miejscach w zestawieniu znaleźli się obywatele Filipin, Indii, Nepalu oraz Uzbekistanu. Jednocześnie zaledwie 1,2 tys. zezwoleń wydano dla pracowników z Ukrainy.

REKLAMA