REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Naruszenie przez pracodawcę zakładowych źródeł prawa pracy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Krzysztof Czerwiński

REKLAMA

W razie trudnej sytuacji finansowej pracodawcy można na okres do 3 lat zawiesić na podstawie porozumienia stosowanie postanowień układów zbiorowych pracy, porozumień zbiorowych, regulaminów pracy, statutów.

W dobie kryzysu gospodarczego pracodawcom coraz trudniej jest wypełniać zobowiązania względem swoich pracowników. Należy jednak pamiętać, że nawet drobne „naciągnięcie” układu zbiorowego pracy czy regulaminu pracy stanowi naruszenie norm prawa pracy.

REKLAMA

Autopromocja

Zakładowe źródła prawa pracy

Układy zbiorowe pracy i inne oparte na ustawie porozumienia zbiorowe, regulaminy i statuty stanowią źródło prawa pracy, jeśli określają prawa i obowiązki stron stosunku pracy (art. 9 k.p.). Do wskazanych „innych porozumień” zalicza się na przykład regulaminy wynagradzania, regulaminy pracy, a ostatnio także pakty socjalne (uchwała SN z 23 maja 2006 r., III PZP 2/06, OSNP 2007/3–4/38). Wskazane źródła prawa pracy są o tyle specyficzne, że – w przeciwieństwie np. do ustaw – tworzone są podobnie jak umowy przez strony danego układu lub – bardziej lub mniej samodzielnie – przez pracodawcę. Należy jednak podkreślić, że swoboda pracodawcy kończy się wraz z ustaleniem kształtu danego źródła prawa – później musi je respektować. Pracodawca nie może dowolnie interpretować jego zapisów, czy też wypowiadać go w przewidziany przez siebie sposób (uchwała SN z 22 lutego 2008 r., I PZP 12/07, OSNP 2008/19–20/279). A zatem od chwili wejścia w życie danego źródła prawa pracy, wiąże ono pracodawcę tak samo jak Kodeks pracy.

Odstąpienie od układu zbiorowego >>

Sposoby naruszeń

W zależności od tego, z jakim źródłem prawa pracy będziemy mieli do czynienia, różny może być sposób jego naruszenia. Regulamin wynagradzania pracodawca naruszy, zmieniając warunki płacy, natomiast regulamin pracy – zmieniając niekorzystnie dla pracowników warunki pracy (np. przez zmianę systemów czasu pracy) itp.

Znajdujący się w trudnej sytuacji przedsiębiorca nieraz decyduje się jednak ominąć stosowanie danego aktu zakładowego w całości bądź w jakiejś części.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Trzeba jednak wskazać, że działając w ten sposób, pracodawca naraża się na wiele niekorzystnych konsekwencji. Należy do nich zaliczyć:

● indywidualne roszczenia pracowników, np. roszczenia odszkodowawcze dochodzone przed sądami pracy. Roszczenia te będą mogły powstawać np. w związku z niewypłaceniem premii czy nagrody jubileuszowej;

● możliwą interwencję instytucji kontrolnych zarówno państwowych, jak i wewnętrznych. Naruszanie praw pracowników wynikających z zakładowych źródeł prawa pracy może być przedmiotem interwencji, np. Państwowej Inspekcji Pracy, a także określonych podmiotów kontrolujących higienę pracy, np. Państwowej Inspekcji Sanitarnej. W przypadku tych organów pracodawca – niezależnie od konieczności zapłaty określonych odszkodowań czy zadośćuczynień – może zostać zmuszony do zapłaty wysokich grzywien;

● wszczęcie sporu zbiorowego.

Spór zbiorowy

Spór zbiorowy regulowany jest przez ustawę z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, zwaną dalej ustawą. Spór zbiorowy polega na sporze dotyczącym warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych (art. 1 ustawy). Artykuł 4 ustawy stanowi, że nie może być prowadzony spór zbiorowy, w przypadku gdy możliwe jest dochodzenie roszczeń na drodze indywidualnych powództw.

Spór zbiorowy trwa od momentu wystąpienia do pracodawcy z żądaniami przez uprawniony podmiot (art. 7 ustawy). Podmiotem tym są związki zawodowe (art. 2 ustawy).

Spór zbiorowy przebiega w określonej sekwencji:

● rokowania – polegają na prowadzeniu negocjacji przez pracodawcę i pracowników; kończy się albo podpisaniem porozumienia, albo sporządzeniem protokołu rozbieżności;

REKLAMA

● mediacja i arbitraż – następują po bezskutecznych rokowaniach, polegają na prowadzeniu rozmów przy pomocy mediatora, który nie ma względem stron żadnych uprawnień. Strony mogą poddać spór pod arbitraż, którego rozstrzygnięcie będzie dla stron wiążące;

● w razie zakończenia niepowodzeniem mediacji, a także w razie opowiedzenia się przez pracowników w głosowaniu za strajkiem, możliwe jest zorganizowanie strajku. Nie może on jednak wpływać na pracę osób niestrajkujących, na bezpieczeństwo ludzi. Strajk może być wprowadzony wcześniej niż po nieudanym zakończeniu mediacji, jeżeli bezprawne działanie pracodawcy uniemożliwiło przeprowadzenie rokowań lub mediacji, a także kiedy pracodawca rozwiązał stosunek pracy z prowadzącym spór działaczem związkowym (art. 17 ust. 2 ustawy).


Co istotne, naruszenie przepisów ustawy zarówno przez pracodawcę, jak i przez przedstawicieli pracowników powoduje odpowiedzialność odszkodowawczą oraz karną – jest to kara grzywny lub kara ograniczenia wolności.

Spór zbiorowy może trwać długo i zakończyć się najbardziej uciążliwą dla pracodawcy formą jego prowadzenia, tj. strajkiem. Z drugiej jednak strony należy pamiętać, że strajk jest ostatecznością, a zatem pracodawca ma możliwość doprowadzenia do porozumienia z pracownikami już na etapie rokowań lub mediacji.

Zawieszenie postanowień układu zbiorowego

REKLAMA

Postanowień określonych źródeł prawa pracy można nie stosować, jeżeli zostanie zawarte porozumienie między pracodawcą a pracownikami. W razie trudnej sytuacji finansowej pracodawcy można w określonych przypadkach za porozumieniem z przedstawicielami pracowników zawiesić stosowanie postanowień układów zbiorowych pracy (art. 24127 § 1 k.p.), porozumień zbiorowych, regulaminów pracy (art. 91 § 1 k.p.), statutów czy umów o pracę (art. 231a k.p.) na okres do 3 lat. Co ważne, sytuacja finansowa pracodawcy będąca podstawą wskazanego zawieszenia nie podlega kontroli sądu (wyrok SN z 6 grudnia 2005 r., III PK 91/05, OSNP 2006/21–22/316).

Jak widać, istnieje możliwość zmniejszenia obciążeń pracodawcy, wynikających z wewnętrznych źródeł prawa pracy bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek negatywnych konsekwencji. Warunkiem koniecznym jest jednak zgoda pracowników.

Może się wydawać, że o zgodę taką będzie trudno, jednak w obecnej sytuacji rynkowej również pracownicy zdają sobie sprawę z realnych możliwości pracodawcy. Niekoniecznie będą oponować przeciwko zawieszeniu choćby niektórych postanowień, np. układów zbiorowych, wiedząc, że częściowe ograniczenie praw wszystkich może pozwolić na uniknięcie zwolnień, a w skrajnych przypadkach – nawet upadłości zakładu pracy.

Podstawa prawna:

 ustawa z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (DzU nr 55, poz. 236 ze zm.),

● art. 9, 91, 231a 24127 § 1 Kodeksu pracy.

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Samotni wśród ludzi

Rozmowa z dr Sylwią Hałas-Dej, dziekanem Kozminski Executive Business School w Akademii Leona Koźmińskiego, o tym, jak radzić sobie z izolacją na wysokim stanowisku.

Praca zdalna, zadaniowy czas pracy. Nie, teraz zupełnie inna forma zatrudnienia jest na absolutnym topie rynku pracy, jaka

80 proc. pracowników tymczasowych i kontraktorów odczuwa satysfakcję z pracy projektowej. Wielu specjalistów, kiedy pozna zalety takich form współpracy z firmami, to nie chce już wracać na etat. Dlatego praca projektowa szybko zyskuje zwolenników.

Nowe przepisy o rynku pracy i zatrudnianiu cudzoziemców od 1 czerwca 2025. Co się zmienia?

Od 1 czerwca 2025 r. wchodzą w życie dwie kluczowe ustawy reformujące polski rynek pracy i zasady zatrudniania cudzoziemców. Nowe przepisy zmienią sposób rejestracji bezrobotnych, zniosą ograniczenia wiekowe i wprowadzą nowoczesne narzędzia informatyczne. Co dokładnie się zmienia i kogo dotyczą nowe regulacje?

Debata. Syndrom oszustki - między sukcesem a wątpliwościami

To będzie jedno z najważniejszych spotkań w naszym studio, transmitowane w czasie rzeczywistym na stronie infor.pl.

REKLAMA

Ile godzin tygodniowo pracuje się w UE? Najmniej w Holandii, najwięcej w Grecji, Bułgarii i Polsce

Według danych Eurostatu pracownicy w Unii Europejskiej pracowali średnio 36 godzin w tygodniu. Okazuje się, że w Polsce było to znacznie więcej. Gdzie odnotowano najdłuższe, a gdzie najkrótsze tygodnie pracy?

Jakie kody uprawniają do wyższego dofinansowania z PFRON? [KWOTY 2025]

Kwota dofinansowania, jaką może uzyskać pracodawca, zależy nie tylko od stopnia niepełnosprawności, ale również od rodzaju schorzenia. Czy pojawią się kolejne kody uprawniające do wyższego dofinansowania? Jakie kwoty obowiązują w 2025 r.?

Kapitał początkowy można przeliczyć. To klucz do wyższej emerytury!

Kapitał początkowy to odtworzona wartość składek emerytalnych z okresu przed 1 stycznia 1999 roku, kiedy składki nie były przypisane do indywidualnych kont. Bez kapitału początkowego Twoja emerytura może być znacznie niższa. Sprawdź, jak go wyliczyć i jakie dokumenty są potrzebne, by nie stracić pieniędzy.

Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

REKLAMA

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

REKLAMA