REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Naruszenie przez pracodawcę zakładowych źródeł prawa pracy

Krzysztof Czerwiński

REKLAMA

W razie trudnej sytuacji finansowej pracodawcy można na okres do 3 lat zawiesić na podstawie porozumienia stosowanie postanowień układów zbiorowych pracy, porozumień zbiorowych, regulaminów pracy, statutów.

W dobie kryzysu gospodarczego pracodawcom coraz trudniej jest wypełniać zobowiązania względem swoich pracowników. Należy jednak pamiętać, że nawet drobne „naciągnięcie” układu zbiorowego pracy czy regulaminu pracy stanowi naruszenie norm prawa pracy.

REKLAMA

Autopromocja

Zakładowe źródła prawa pracy

Układy zbiorowe pracy i inne oparte na ustawie porozumienia zbiorowe, regulaminy i statuty stanowią źródło prawa pracy, jeśli określają prawa i obowiązki stron stosunku pracy (art. 9 k.p.). Do wskazanych „innych porozumień” zalicza się na przykład regulaminy wynagradzania, regulaminy pracy, a ostatnio także pakty socjalne (uchwała SN z 23 maja 2006 r., III PZP 2/06, OSNP 2007/3–4/38). Wskazane źródła prawa pracy są o tyle specyficzne, że – w przeciwieństwie np. do ustaw – tworzone są podobnie jak umowy przez strony danego układu lub – bardziej lub mniej samodzielnie – przez pracodawcę. Należy jednak podkreślić, że swoboda pracodawcy kończy się wraz z ustaleniem kształtu danego źródła prawa – później musi je respektować. Pracodawca nie może dowolnie interpretować jego zapisów, czy też wypowiadać go w przewidziany przez siebie sposób (uchwała SN z 22 lutego 2008 r., I PZP 12/07, OSNP 2008/19–20/279). A zatem od chwili wejścia w życie danego źródła prawa pracy, wiąże ono pracodawcę tak samo jak Kodeks pracy.

Odstąpienie od układu zbiorowego >>

Sposoby naruszeń

W zależności od tego, z jakim źródłem prawa pracy będziemy mieli do czynienia, różny może być sposób jego naruszenia. Regulamin wynagradzania pracodawca naruszy, zmieniając warunki płacy, natomiast regulamin pracy – zmieniając niekorzystnie dla pracowników warunki pracy (np. przez zmianę systemów czasu pracy) itp.

Znajdujący się w trudnej sytuacji przedsiębiorca nieraz decyduje się jednak ominąć stosowanie danego aktu zakładowego w całości bądź w jakiejś części.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Trzeba jednak wskazać, że działając w ten sposób, pracodawca naraża się na wiele niekorzystnych konsekwencji. Należy do nich zaliczyć:

● indywidualne roszczenia pracowników, np. roszczenia odszkodowawcze dochodzone przed sądami pracy. Roszczenia te będą mogły powstawać np. w związku z niewypłaceniem premii czy nagrody jubileuszowej;

● możliwą interwencję instytucji kontrolnych zarówno państwowych, jak i wewnętrznych. Naruszanie praw pracowników wynikających z zakładowych źródeł prawa pracy może być przedmiotem interwencji, np. Państwowej Inspekcji Pracy, a także określonych podmiotów kontrolujących higienę pracy, np. Państwowej Inspekcji Sanitarnej. W przypadku tych organów pracodawca – niezależnie od konieczności zapłaty określonych odszkodowań czy zadośćuczynień – może zostać zmuszony do zapłaty wysokich grzywien;

● wszczęcie sporu zbiorowego.

Spór zbiorowy

Spór zbiorowy regulowany jest przez ustawę z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, zwaną dalej ustawą. Spór zbiorowy polega na sporze dotyczącym warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych (art. 1 ustawy). Artykuł 4 ustawy stanowi, że nie może być prowadzony spór zbiorowy, w przypadku gdy możliwe jest dochodzenie roszczeń na drodze indywidualnych powództw.

Spór zbiorowy trwa od momentu wystąpienia do pracodawcy z żądaniami przez uprawniony podmiot (art. 7 ustawy). Podmiotem tym są związki zawodowe (art. 2 ustawy).

Spór zbiorowy przebiega w określonej sekwencji:

● rokowania – polegają na prowadzeniu negocjacji przez pracodawcę i pracowników; kończy się albo podpisaniem porozumienia, albo sporządzeniem protokołu rozbieżności;

● mediacja i arbitraż – następują po bezskutecznych rokowaniach, polegają na prowadzeniu rozmów przy pomocy mediatora, który nie ma względem stron żadnych uprawnień. Strony mogą poddać spór pod arbitraż, którego rozstrzygnięcie będzie dla stron wiążące;

● w razie zakończenia niepowodzeniem mediacji, a także w razie opowiedzenia się przez pracowników w głosowaniu za strajkiem, możliwe jest zorganizowanie strajku. Nie może on jednak wpływać na pracę osób niestrajkujących, na bezpieczeństwo ludzi. Strajk może być wprowadzony wcześniej niż po nieudanym zakończeniu mediacji, jeżeli bezprawne działanie pracodawcy uniemożliwiło przeprowadzenie rokowań lub mediacji, a także kiedy pracodawca rozwiązał stosunek pracy z prowadzącym spór działaczem związkowym (art. 17 ust. 2 ustawy).


Co istotne, naruszenie przepisów ustawy zarówno przez pracodawcę, jak i przez przedstawicieli pracowników powoduje odpowiedzialność odszkodowawczą oraz karną – jest to kara grzywny lub kara ograniczenia wolności.

Spór zbiorowy może trwać długo i zakończyć się najbardziej uciążliwą dla pracodawcy formą jego prowadzenia, tj. strajkiem. Z drugiej jednak strony należy pamiętać, że strajk jest ostatecznością, a zatem pracodawca ma możliwość doprowadzenia do porozumienia z pracownikami już na etapie rokowań lub mediacji.

Zawieszenie postanowień układu zbiorowego

Postanowień określonych źródeł prawa pracy można nie stosować, jeżeli zostanie zawarte porozumienie między pracodawcą a pracownikami. W razie trudnej sytuacji finansowej pracodawcy można w określonych przypadkach za porozumieniem z przedstawicielami pracowników zawiesić stosowanie postanowień układów zbiorowych pracy (art. 24127 § 1 k.p.), porozumień zbiorowych, regulaminów pracy (art. 91 § 1 k.p.), statutów czy umów o pracę (art. 231a k.p.) na okres do 3 lat. Co ważne, sytuacja finansowa pracodawcy będąca podstawą wskazanego zawieszenia nie podlega kontroli sądu (wyrok SN z 6 grudnia 2005 r., III PK 91/05, OSNP 2006/21–22/316).

Jak widać, istnieje możliwość zmniejszenia obciążeń pracodawcy, wynikających z wewnętrznych źródeł prawa pracy bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek negatywnych konsekwencji. Warunkiem koniecznym jest jednak zgoda pracowników.

Może się wydawać, że o zgodę taką będzie trudno, jednak w obecnej sytuacji rynkowej również pracownicy zdają sobie sprawę z realnych możliwości pracodawcy. Niekoniecznie będą oponować przeciwko zawieszeniu choćby niektórych postanowień, np. układów zbiorowych, wiedząc, że częściowe ograniczenie praw wszystkich może pozwolić na uniknięcie zwolnień, a w skrajnych przypadkach – nawet upadłości zakładu pracy.

Podstawa prawna:

 ustawa z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (DzU nr 55, poz. 236 ze zm.),

● art. 9, 91, 231a 24127 § 1 Kodeksu pracy.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W tym zawodzie jest dyskryminacja ze względu na wiek. Będzie zmiana ustawy i dostosowanie do dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27.11.2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy

Podstawową zasadą wynikającą z KP jest zasada równości w zatrudnieniu i niedyskryminacji. Okazuje się, że w pewnych zawodach i przepisach jest więc jawna dyskryminacja ze względu na wiek. W związku z tym będzie zmiana ustawy co do konkretnego zawodu i dostosowanie do dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27.11.2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy.

Czy jesienią 2025 wejdzie nowy dodatkowy urlop i wolne od szkoły dla milionów Polaków? Mamy stanowisko rządu

W ostatnim czasie w mediach wrze sprawa potencjalnego urlopu dla dorosłych i wolnego dla dzieci w okresie jesiennym w szkołach. Wielu zastanawia się czy jesienią 2025 wejdzie nowy dodatkowy urlop i wolne od szkoły i czy dojdzie w związku z tym do zmiany organizacji roku szkolnego 2024/2025 oraz 2025/2026. Mamy w tej sprawie stanowisko rządu a konkretnie Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz opinie rozgoryczonych ale i zachwyconych rodziców, uczniów i nauczycieli.

Pracodawca wyśle Cię na urlop nie pytając o zdanie, nie możesz się sprzeciwić

Pracodawca może wysłać Cię na urlop nie pytając o zdanie. Zastanawiasz się jak to możliwe, skoro prawo pracy z założenia ma chronić pracownika. Okazuje się, że jest taka możliwość i nie będzie to naruszenie przepisów prawa pracy.

Waloryzacja emerytury 2025. Ile komornik może zabrać z emerytury w 2025?

Ile komornik może zabrać z emerytury w 2025? To zależy kiedy i zależy do jakich świadczeń i długów emeryta, bo od 1 marca 2025 r. będzie to więcej, ale musi zostać pewne minimum, tzw. wolna kwota od potrąceń. Wszystko za sprawą marcowej waloryzacji emerytur i rent w 2025 r.

REKLAMA

Coraz większe bezrobocie w Polsce. W styczniu po raz kolejny wzrosła liczba osób zarejestrowanych w urzędach pracy

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej szacuje, że w styczniu 2025 r. stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 5,4 proc. To więcej niż w grudniu 2024 r. Resort jednak zapewnia, że sytuacja na rynku pracy w pierwszym miesiącu 2025 r. była stabilna.

Boże Ciało 2025 – kiedy wypada? [DATA]

Kiedy jest Boże Ciało w tym roku? Data Bożego Ciała w 2025 roku wypada w środku czerwca. Ile dni wolnych można otrzymać? Czy trzeba brać urlop wypoczynkowy? Już teraz zaplanuj długi weekend czerwcowy.

Długie weekendy 2025 [KALENDARZ]

Teraz jest dobry czas na zaplanowanie długich weekendów w 2025 roku. 7 długich weekendów, które wypadają w tym roku, pozwala na dłuższy odpoczynek od pracy bez wykorzystywania urlopu wypoczynkowego lub z wykorzystaniem tylko jednego dnia urlopu. Kiedy wypadają w tym roku? Oto kalendarz długich weekendów 2025.

Rodzice najczęściej wybierają świadczenie Aktywnie w żłobku. Wsparcie z ZUS może wynieść nawet 1900 zł miesięcznie

ZUS od początku działania programu Aktywny Rodzic wypłacił ponad 1,1 mld zł. Program obejmuje trzy świadczenia "aktywnie w domu", "aktywni rodzice w pracy" i "aktywnie w żłobku". Rodzice najczęściej decydują się na wsparcie żłobkowe, na które ZUS do tej pory przekazał łącznie 688 mln zł.

REKLAMA

5 przykazań HR na 2025 rok

Co czeka działy HR w 2025 roku? Artykuł zawiera najważniejsze tematy, z którymi trzeba zmierzyć się w najbliższych miesiącach. Należą do nich: zmiany w komunikacji i digitalizacja procesów kadrowych, zaangażowanie więcej sztucznej inteligencji, wyrównywanie kompetencji cyfrowych pomiędzy pokoleniami, przygotowania do dyrektywy o równości płac. Oto 5 przykazań HR na 2025 rok.

Zwolnienia grupowe 2025 [który pracodawca może zwolnić, kogo i z jakich przyczyn, jaka odprawa]

Zwolnienia grupowe to specyficzny sposób rozwiązania umów o pracę z większą ilością pracowników. Do przeprowadzenia takich zwolnień mają prawo pracodawcy spełniający określone wymogi - muszą mieć odpowiednio wysoki poziom zatrudnienia, a zwolnienie musi mieć określone przyczyny i być przeprowadzone w określonym czasie. Także nie każdy pracownik może być objęty zwolnieniem grupowym.

REKLAMA