Pracownik chroniony

Kodeks pracy obejmuje szczególną ochroną pewne kategorie pracowników i wprowadza wobec nich zakaz zwalniania. Jakie grupy pracowników podlegają szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem?

Ochrona pracownika w wieku przedemerytalnym dotyczy zarówno wypowiedzenie warunków pracy i płacy, jak i samej umowy (zarówno okresowej, jak i bezterminowej).

Działacze związkowi należą do grona pracowników najsilniej chronionych przez prawo pracy. Pracodawca, u którego działa zakładowa organizacja związkowa, musi znać przywileje, jakimi ta grupa zatrudnionych się cieszy, oraz wiedzieć, jakie są granice ich ochrony.

Pracownik jest chroniony przez prawo przed nieuzasadnionym lub bezprawnym wypowiedzeniem mu umowy o prace przez pracodawcę. Może on wystąpić ze swoim żądaniem do sądu pracy, ten zaś rozstrzyga w kwestii zasadności zwolnienia.

Związek zawodowy powstaje na mocy uchwały podjętej przez co najmniej 10 osób, która są uprawnione do tworzenia związków zawodowych. Każdy związek zawodowy podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Jak jest procedura utworzenia związku zawodowego?

Związki zawodowe jako organizacje pracowników pełnią przede wszystkim funkcje reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych.

Zgodnie z art. 203 § 1 Kodeksu spółek handlowych członkowie zarządu mogą być „w każdej chwili” odwołani uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Co w sytuacji, gdy członek zarządu był jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony? W praktyce zdarza się przecież, że członka zarządu łączy ze spółką podwójny węzeł prawny - stosunek organizacyjny wynikający z powołania, jak również stosunek pracy.

Organizator zakładu aktywności zawodowej przejmujący dotychczasowy zakład wchodzi w określone jego prawa i obowiązki. Na nowy podmiot nie przechodzi jednak automatycznie decyzja w sprawie przyznania statusu zakładu aktywności zawodowej.

Jesteśmy dużą firmą produkcyjną, zatrudniającą około 200 pracowników. W związku z ciężką sytuacją finansową jesteśmy zmuszeni do rozwiązania umów o pracę z częścią pracowników. W stosunku do pozostałych pracowników planujemy zmianę ich warunków wynagradzania (zmniejszenie wynagrodzenia zasadniczego). W chwili obecnej 5 naszych pracownic jest w ciąży, zaś 18 pracowników osiągnęło wiek przedemerytalny. Czy pracownikom podlegającym szczególnej ochronie możemy zmienić na ich niekorzyść warunki wynagradzania? Jeżeli tak, to czy dodatek wyrównawczy możemy wypłacać im przez 6 miesięcy?

Pracownicy młodociani nabywają prawo do urlopu wypoczynkowego na innych zasadach niż pozostali pracownicy. Odmienne regulacje wiążą się ze szczególną ochroną tej grupy pracowników.

Zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych jest funduszem tworzonym co do zasady przez pracodawców prowadzących zakład pracy chronionej. Jednak, jak się okazuje, utrata statusu zpchr nie musi oznaczać likwidacji przez pracodawcę zfron.

Pracownik zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 4. roku życia. Pracownik taki może również skorzystać z innego rozwiązania ułatwiającego godzenie obowiązków rodzicielskich i zawodowych – może złożyć wniosek o zmniejszenie wymiaru czasu pracy (maksymalnie do 1/2 etatu) w okresie, w którym mógłby korzystać z urlopu wychowawczego. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika.

Pracownik, który złożył wniosek o obniżenie wymiaru etatu w związku z uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego, podlega ochronie przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę.

Pracodawca, który zamierza zwolnić chronionego działacza związkowego z pracy, musi uzyskać zgodę zarządu zakładowej organizacji związkowej na rozwiązanie z nim umowy o pracę. Pracodawcy często decydują się na zwolnienie działacza bez uzyskania tej zgody. Nie każdy jednak zwolniony bezprawnie związkowiec będzie mógł liczyć na przywrócenie do pracy lub na odszkodowanie.

Jedna z naszych pracownic otrzymała 3-miesięczne wypowiedzenie umowy o pracę, które upłynęło 31 maja 2012 r. Trzy tygodnie po rozwiązaniu umowy pracownica przedłożyła zwolnienie lekarskie i zaświadczenie potwierdzające, że jest w drugim miesiącu ciąży. Oba dokumenty zostały wystawione z bieżącą datą. Przywróciliśmy pracownicę do pracy, ale czy za okres tych 3 tygodni mamy obowiązek wypłacić jej wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy?

Decyzję w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej (ZPCHR) wydaje właściwy miejscowo wojewoda. Decyzja administracyjna w tym zakresie zostaje wydana po uprzednim stwierdzeniu, iż pracodawca spełnił wymagane warunki określone w art. 28 ustawy o rehabilitacji.

Pracodawca nie może obniżyć wynagrodzenia pracownikowi, któremu brakuje maksymalnie 4 lata do uzyskania emerytury. Zakaz ten nie ma jednak charakteru absolutnego. Pracodawca może tego dokonać np. w sytuacji, gdy wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczy ogółu pracowników.

Pracodawca nie może obniżyć wynagrodzenia pracownikowi, któremu brakuje maksymalnie 4 lata do uzyskania emerytury. Zakaz ten nie ma jednak charakteru absolutnego. Pracodawca może tego dokonać np. w sytuacji, gdy wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczy ogółu pracowników.

Aby pracodawca uzyskał status zakładu pracy chronionej musi spełnić kilka warunków. Przede wszystkim musi utrzymać odpowiedni wskaźnik zatrudnienia, obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy powinny odpowiadać przepisom BHP oraz uwzględniać potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higieniczno-sanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz powinny spełniać wymagania dostępności do nich. Poza tym pracodawca musi zapewnić doraźną i specjalistyczną opiekę medyczną, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne oraz utworzyć i prowadzić zakładowy funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

Nie wolno wypowiedzieć umowy pracownikowi, któremu brakuje do osiągnięcia wieku emerytalnego nie więcej niż 4 lata. Nie oznacza to jednak, że pracodawca nie może zwolnić tego pracownika w innym trybie, np. dyscyplinarnie.

W rokowaniach dotyczących zawarcia układu zbiorowego pracy musi brać udział co najmniej jedna reprezentatywna organizacja związkowa. Za taką uważa się m.in. organizację będącą członkiem reprezentacyjnej ponadzakładowej organizacji związkowej.

Przewidziany w art. 39 Kodeksu pracy zakaz wypowiedzenia umowy o pracę nie dotyczy umowy o pracę zawartej na czas określony, która uległaby rozwiązaniu z upływem okresu jej trwania przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego umożliwiającego mu uzyskanie prawa do emerytury (wyrok Sądu Najwyższego z 27 lipca 2011 r., II PK 20/11).

Nasz zakład z powodu utracenia płynności finansowej złożył wniosek o ogłoszenie upadłości. Postępowanie upadłościowe zostało zakończone. Zatrudniamy 2 pracownice, które są obecnie w ciąży (jedna w drugim miesiącu ciąży, a druga w piątym miesiącu). Poinformowaliśmy je, że nie ma możliwości zaoferowania im innego stanowiska pracy. Czy pracownice z powodu rozwiązania umowy o pracę zostaną bez świadczeń przed i po urodzeniu dzieci?

Jednym z uprawnień pracowniczych jest wolność zrzeszania się w związkach zawodowych. Niektóre podmioty są w tej wolności ograniczone, np. funkcjonariusze ABW, którzy nie mogą tworzyć związków zawodowych.

Naszemu pracownikowi udzieliliśmy urlopu bezpłatnego na czas kadencji posła i na 3 miesiące po jej zakończeniu. Pracownik nie został ponownie wybrany do parlamentu, a stanowisko, które zajmował, zostało zlikwidowane. Czy w takiej sytuacji musimy przyjąć go do pracy po urlopie bezpłatnym? Czy przysługuje mu ochrona przed zwolnieniem z pracy?

W ramach współpracy ze związkami zawodowymi pracodawca popełnia błędy związane najczęściej z trybem konsultacji w ramach np. wypowiedzenia czy rozwiązania umowy o pracę.

Przepisy prawa pracy gwarantują pracownikom – rodzicom, należącym do kadry kierowniczej, prawo m.in. do urlopu macierzyńskiego i ojcowskiego czy ochrony stosunku pracy.

W razie ogłoszenia upadłości pracodawcy nie stosuje się przepisów dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. Wyłączenie to ma zastosowanie jednak tylko w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika. Nie ma natomiast zastosowania w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu.

Stosunek pracy pracownika odbywającego służbę wojskową podlega ochronie a okres pełnionej służby jest zaliczany do pracowniczego stażu pracy. Ochrona zatrudnienia żołnierza obejmuje także gwarancję zatrudnienia po odbyciu służby. Jedynym warunkiem, jaki musi spełnić pracownik, jest zgłoszenie powrotu do pracy w ciągu 30 dni po odbyciu służby wojskowej.

W czasie urlopu bezpłatnego pracownika stosunek pracy ulega zawieszeniu. Pracodawca nie może jednak co do zasady zwolnić pracownika w czasie korzystania przez niego z urlopu bezpłatnego ani też wypowiedzieć mu warunków pracy lub płacy.

Niezgodne z przepisami zgłoszenie imienne pracownika-związkowca szczególnie chronionego przez nieuprawniony organ związku zawodowego nie pozbawia go ochrony z tytułu pełnienia funkcji przewodniczącego zakładowej organizacji związkowej bądź przewodniczącego komitetu założycielskiego związku zawodowego (wyrok Sądu Najwyższego z 26 kwietnia 2011 r., II PK 272/10).

Pracownik młodociany (III rok) zatrudniony na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego zakończy naukę zawodu w sierpniu br. Po utracie statusu pracownika młodocianego chcemy mu złożyć wypowiedzenie umowy o pracę. Czy pracownik młodociany do końca okresu wypowiedzenia ma prawo do wynagrodzenia w dotychczasowej wysokości (tj. 6% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia) czy do wynagrodzenia minimalnego?

Czy można zwolnić pracownika po 182 dniach i 3 miesiącach przebywania na świadczeniu rehabilitacyjnym, jeżeli świadczenie zostało mu przyznane na okres 5 miesięcy?

Pracownikowi korzystającemu ze szczególnej ochrony związkowej nie wolno wręczyć bez zgody zakładowej organizacji związkowej wypowiedzenia zmieniającego. Ciężkim naruszeniem obowiązków pracowniczych, uzasadniającym wykluczenie możliwości przywrócenia do pracy pracownika – związkowca, nie jest osiąganie np. niedostatecznych wyników w pracy czy zorganizowanie zebrania pracowników bez zgody pracodawcy (wyrok Sądu Najwyższego z 10 marca 2011 r., II PK 241/10).

W razie wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy pracownik szczególnie chroniony może domagać się nie tylko odszkodowania, ale i przywrócenia do pracy. Po zmianie art. 50 § 5 k.p. z obu tych roszczeń mogą skorzystać również działacze związkowi.

Jedna z pracownic powiedziała mi, że jest w ciąży i w związku z tym powinienem przenieść ją do lżejszej pracy. Czy pracownica ma rację i czy powinna przedstawić mi zaświadczenie stwierdzające ciążę? W jakich przepisach mogę znaleźć wykaz prac, które nie mogą być wykonywane przez kobiety w ciąży? Czy mam obowiązek zwalniać pracownicę w godzinach pracy na badania lekarskie? Czy pracownicę w ciąży można zatrudniać w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej?

Środowisko pracy w państwach członkowskich UE poddawane jest w coraz większym stopniu presji wynikającej z globalizacji, zmian technologicznych, uelastyczniania sposobów zatrudnienia i organizacji pracy. Pracownicy muszą się permanentnie dostosowywać do zmian. Taki stan rzeczy powoduje, że zaczyna narastać problem zagrożeń psychospołecznych w miejscu pracy.

Przedsiębiorstwo zatrudnia pracowników niepełnosprawnych, w tym z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Jak obliczać należny urlop pracownikowi z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności zatrudnionemu na pełny etat (pracownikowi przysługuje 26 dni urlopu wypoczynkowego podstawowego i 10 dni dodatkowego urlopu wypoczynkowego na cały rok), np. za okres 5 miesięcy? Czy prawidłowe będzie wyliczenie: 5/12 x 26 dni = 10,83, tj. 11 dni, 5/12 x 10 dni = 4,16 dni, tj. 5 dni, czyli razem 16 dni, czy 5/12 x (26 + 10) = 15 dni? Jak w związku z powyższym ma wyglądać zapis w świadectwie pracy? Proszę o informację, czy wykorzystany dodatkowy urlop wypoczynkowy umieszczamy w ust. 4 pkt 1 świadectwa, gdzie wpisujemy informację o urlopie wypoczynkowym wykorzystanym w danym roku kalendarzowym łącznie z urlopem wypoczynkowym podstawowym czy w pozycji dotyczącej urlopu dodatkowego?

Liczba wszystkich firm otrzymujących dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników zmniejszyła się już o 1,7 tys. A od stycznia 2011 roku status zakładu pracy chronionej utraciło lub zrezygnowało z niego 164 pracodawców. Podstawowy powód to ostatnia nowelizacja ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.

Działa u nas niereprezentatywny związek zawodowy, który do niedawna liczył 13 członków. Z przedstawionej przez przewodniczącego związku informacji za ostatni kwartał wynika, że organizacja związkowa liczy 8 członków. Nasza firma przechodzi restrukturyzację, w związku z czym miały miejsce zwolnienia pracowników i zmniejszyła się liczba członków organizacji związkowej. Do kiedy przewodniczącemu przysługuje ochrona związkowa?

Pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę. Pod warunkiem jednak, że okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie emerytury z osiągnięciem tego wieku. Ochrona stosunku pracy nie obowiązuje tylko w razie ogłoszenia upadłości i likwidacji zakładu pracy.

Podstawową korzyścią płynącą z zawarcia porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę jest to, że strony mogą go podpisać w każdym czasie, nawet podczas urlopu czy choroby pracownika. Takie rozwiązanie stosunku pracy jest możliwe także w przypadku pracowników szczególnie chronionych, np. kobiet w ciąży.

Pracodawca rozwiązał z pracownikiem umowę zawartą na czas nieokreślony 21 lutego 2011 r. z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Jednak od 2 marca jego stosunek pracy podlega czteroletniej ochronie przedemerytalnej. Czy rozpoczęcie biegu okresu ochronnego w trakcie złożonego przez pracodawcę wypowiedzenia ma wpływ na skuteczność rozwiązania umowy?

Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych jest organizatorem VI edycji konkursu propagującego zatrudnianie osób niepełnosprawnych Lodołamacze 2011.

Pracodawca jest zobowiązany do wypłaty dodatku wyrównawczego pracownikowi, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu w wyniku przeniesienia do innej pracy. Podstawą obliczania wysokości dodatku jest wynagrodzenie otrzymywane przez pracownika przed i po przeniesieniu.

Od 2 lat nieprzerwanie zatrudniamy 26 pracowników, w tym 8 osób o lekkim stopniu niepełnosprawności, 2 osoby – o umiarkowanym i 1 osobę – o znacznym. W związku z tym posiadamy status pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej, stosownie do treści art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Czy w związku z ostatnimi nowelizacjami tej ustawy przy niezmienionym stanie zatrudnienia utrzymamy swój status?

Funkcjonujący w zakładzie pracy związek zawodowy może wejść w konflikt z pracodawcą. Dlatego, aby związkowcy wypełniali swoją rolę bez obaw o przyszłość w firmie, ustawodawca wprowadził szczególną ochronę trwałości ich stosunków pracy.

Z każdym rokiem zwiększa się liczba pracowników podlegających ochronie. Najliczniejszą grupę stanowią przedstawiciele pracowników (ok. 20 kategorii) i dopóki nie powstanie spójny system reprezentacji załogi, ich liczba zapewne będzie jeszcze dłuższa.

Rekompensata jest dla ubezpieczonych odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Warunkiem koniecznym do jej otrzymania jest wyłączenie prawa do nabycia emerytury pomostowej przez te osoby.

Im bardziej szczegółowo pracodawca opisze w umowie o pracę rodzaj lub stanowisko pracownika, tym w przyszłości trudniej będzie je zmienić, nawet ze względu na potrzeby zakładu. Może to wymagać złożenia wypowiedzenia zmieniającego, zależnie od tego, jak bardzo zmiana odbiega od zapisów zawartych w umowie.