ZFRON po utracie statusu zakładu pracy chronionej

Zasadą ogólną jest, że w momencie utraty statusu zakładu pracy chronionej (zpchr) pracodawca ma obowiązek dokonać wpłaty do PFRON niewykorzystanych środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (zfron), a także kwoty odpowiadającej kwocie wydatkowanej ze środków zfron na nabycie, wytworzenie lub ulepszenie środków trwałych w związku z modernizacją zakładu, utworzeniem lub przystosowaniem stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, budową lub rozbudową bazy rehabilitacyjnej, wypoczynkowej i socjalnej oraz na zakup środków transportu – w części niezamortyzowanej. Natomiast na podstawie art. 33 ust. 7b ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm. – zwanej dalej ustawą o rehabilitacji), jeżeli pracodawca po utracie statusu zpchr osiąga stan zatrudnienia ogółem w wysokości co najmniej 15 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 25%, wówczas zachowuje środki zfron. Pracodawca, który mimo utraty statusu zpchr zachował zfron, ma obowiązek wydatkować te środki zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zmiany nastąpią z kolei w zakresie możliwości zasilania zfron.

Zfron tworzy się w szczególności:

• ze środków pochodzących ze zwolnień podatkowych oraz zwolnień z opłat, o których mowa w art. 31 ust. 1 ustawy o rehabilitacji, które przysługują zakładom pracy chronionej,
• z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z odrębnymi przepisami,
• z wpływów z zapisów i darowizn,
• z odsetek od środków zgromadzonych na rachunku zfron,
• ze środków pochodzących ze zbycia środków trwałych zakupionych ze środków zfron, w części niezamortyzowanej (art. 33 ust. 2 ustawy o rehabilitacji).

Przepis art. 33 ust. 2 wymienia przykładowe sposoby zasilania rachunku zfron. Należy zauważyć, że nie ze wszystkich wskazanych powyżej sposobów może korzystać pracodawca, który utracił status zpchr. Dotyczy to zwolnień z podatków i opłat wskazanych w art. 31 ust. 1 ustawy o rehabilitacji. Wynika to z tego, że wymienione w tym przepisie zwolnienia przysługują jedynie pracodawcom legitymującym się statusem zpchr. A zatem utrata statusu zpchr automatycznie oznacza również brak zwolnienia z podatków i opłat wskazanych w tym przepisie.

Po utracie statusu zpchr zmieniają się również zasady odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy zatrudnianych pracowników od ich wynagrodzeń. Pracodawcy będący zpchr odprowadzają zaliczki na podatek dochodowy zgodnie z art. 38 ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2012 r. poz. 361 – zwanej dalej ustawą o podatku dochodowym). A więc zaliczki na podatek od wynagrodzeń wszystkich pracowników pracodawca wpłaca w wysokości 40% do PFRON, a 60% przekazuje na rachunek zfron.

Z kolei pracodawcy, którzy utracili status zpchr, lecz zachowali zfron, odprowadzają zaliczki na podstawie art. 38 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym. Z przepisu tego wynika, że pracodawcy stosują się do jego dyspozycji jedynie w odniesieniu do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników zatrudnionych w zakładzie. Natomiast zaliczki od pełnosprawnych pracowników odprowadzane są do właściwego urzędu skarbowego na zasadach ogólnych. Z przepisu tego wynika również, że kwota zaliczek na podatek od wynagrodzeń tych pracowników, jaką pracodawca ma obowiązek przekazać na zfron, jest uzależniona od osiąganego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych.