Ochrona stosunku pracy związkowca - zmiana Kodeksu pracy

Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 50 § 5 k.p. do uprzywilejowanej grupy pracowników, którzy w każdym wypadku wypowiedzenia umowy terminowej mają wybór między odszkodowaniem a przywróceniem do pracy, należą: pracownica w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego i pracownik–ojciec wychowujący dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego. Oznacza to, że pozostałe grupy pracowników chronionych mogły domagać się jedynie odszkodowania. Stan ten zmieniła nowelizacja art. 50 § 5 k.p. uchwalona 26 maja 2011 r. przez Sejm. Ustawa weszła w życie 28 lipca 2011 r. Uzupełnia ona katalog uprzywilejowanych pracowników o tych, którzy korzystają z ochrony stosunku pracy na podstawie przepisów ustawy o związkach zawodowych.

Pracownikami, którzy korzystają ze szczególnej ochrony, są:

• imiennie wskazani członkowie zarządu zakładowej organizacji związkowej,
• imiennie wskazani inni pracownicy będący członkami zakładowej organizacji związkowej, upoważnieni do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej czynności w sprawach z zakresu prawa pracy,
• pracownicy imiennie wskazani uchwałą komitetu założycielskiego,
• pracownicy pełniący z wyboru funkcję związkową poza zakładową organizacją związkową, korzystający u pracodawcy z urlopu bezpłatnego lub ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy (art. 32 ustawy o związkach zawodowych).

WAŻNE!

Wyliczenie pracowników szczególnie chronionych ma charakter enumeratywny. W praktyce oznacza to, że gwarancje zatrudnienia przewidziane art. 32 ustawy związkowej nie odnoszą się do żadnych innych kategorii działaczy, i to niezależnie od tego, jaką funkcję sprawują w strukturach organizacyjnych.

Przy wypowiedzeniu umowy na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy przywrócenia do pracy mogą się domagać:

• pracownica w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego,
• pracownik–ojciec wychowujący dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego,
• po nowelizacji art. 50 § 5 k.p. także pracownik korzystający z ochrony stosunku pracy na podstawie ustawy o związkach zawodowych.

Praktyczne konsekwencje przywrócenia do pracy

Wyrok przywracający do pracy nie „unieważnia” dokonanego wcześniej wypowiedzenia. Nie powoduje fikcji, że stosunek pracy trwał między rozwiązaniem umowy a przywróceniem do pracy. Prawomocny wyrok sądu ma ten skutek, że stosunek pracy ulega restytucji, a więc zostaje odtworzony jednak bez potrzeby zawarcia ponownej umowy o pracę (wyrok SN z 10 marca 2010 r., II PK 265/09). Nie następuje to jednak automatycznie. Warunkiem jest zgłoszenie przez pracownika gotowości niezwłocznego podjęcia pracy, na co ma 7 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. Gdy pracownik nie zgłosi pracodawcy w powyższym terminie gotowości do pracy, to orzeczenie o przywróceniu nie wywiera skutku w zakresie reaktywowania stosunku pracy. Jeżeli pracownik nie ze swojej winy nie dochowa 7-dniowego terminu, zawsze może wnosić o jego przywrócenie.