Związki zawodowe – funkcje

Definicja związku zawodowego

Zgodnie z art. 1 ustawy o związkach zawodowych związkiem zawodowym jest dobrowolna i samorządna organizacja ludzi pracy, która została powołana do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Co istotne, związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji. Warto zaznaczyć, że wszystkie związki zawodowe powinny być traktowane jednakowo przez organy państwowe, samorządy terytorialne i pracodawców.

Podmioty uprawnione do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych

Uprawnieni do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych są:

• pracownicy bez względu na podstawę stosunku pracy,
• członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz
• osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej (jeżeli nie są pracodawcami).

Natomiast osoby wykonujące pracę nakładczą uprawnione są do wstępowania do związków zawodowych. Związki te muszą działać w zakładzie pracy, z którym pracownicy nawiązali umowę o pracę nakładczą.

Ważne!

Wymienione powyżej osoby mogą przynależeć i wstępować do związków zawodowych nawet po przejściu na emeryturę lub rentę.

Warto podkreślić, że osoby bezrobotne (w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu) zachowują prawo przynależności do związków zawodowych. Gdyby jednak nie były członkami związków zawodowych, mają prawo wstępowania do nich w przypadkach i na warunkach określonych statutami związków. Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych w zakładach pracy przysługuje również osobom skierowanym do tych zakładów w celu odbycia służby zastępczej.

Zobacz także serwis: Młodociani, niepełnosprawni, bezrobotni

Należy zaznaczyć, że przepisy ustawy o związkach zawodowych stosuje się również do związkowych praw funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej i Służby Więziennej oraz strażaków Państwowej Straży Pożarnej, a także pracowników Najwyższej Izby Kontroli. Uwzględnia się przy tym ograniczenia wynikające z odrębnych ustaw.

Zasady członkowska

Zasady członkostwa w związku zawodowym oraz sprawowania funkcji związkowych ustala się w statutach i uchwałach statutowych organów związkowych. W wyroku z dnia 14 października 1997 r. (I PKN 325/97) Sąd Najwyższy stwierdził, że określenie struktury organizacyjnej związku zawodowego, w tym także ilości członków związku, która pozwala powołać zakładową organizację związkową, jako należące do sfery swobodnego działania związku, następuje w statucie i uchwałach statutowych organów związkowych (art. 9 i 10 ustawy o związkach zawodowych).