Szczególna ochrona przed wypowiedzeniem

W Polsce obowiązuje zasada swobody zatrudniania pracowników, a więc również swobody w podejmowaniu decyzji o ich zwalnianiu. Kodeks pracy obejmuje jednak szczególną ochroną pewne kategorie pracowników i wprowadza zakaz zwalniania osób do nich należących.

Autopromocja

Pracownicy w okresie przedemerytalnym

Zgodnie z art. 39 kodeksu pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż czterech lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Zakaz ten nie obowiązuje w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Jak zmienić warunki pracy pracownikowi w wieku przedemerytalnym?

Pracownik w trakcie usprawiedliwionej nieobecności w pracy

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu wypoczynkowego pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, na przykład w czasie zwolnienia lekarskiego. Ochrona ta mija z upływem okresu uprawniającego pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, wynikającego z art. 53 kodeksu, czyli na przykład niezdolności do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż 3 miesiące, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy dłużej niż 6 miesięcy.

Autopromocja

Wypadki przy pracy. Procedury i świadczenia

Sprawdź

Kobiety w ciąży i pracownicy przebywający na urlopie macierzyńskim

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy (z wyjątkiem umowy na okres próbny nieprzekraczający miesiąca). Ochrona trwa od momentu powiadomienia pracodawcy o ciąży do końca urlopu macierzyńskiego. Przepisy Kodeksu pracy wyłączają ochronę takiej kobiety, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy, a reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyrazi zgodę na rozwiązanie umowy. Drugim przypadkiem, w którym przepisy dotyczące ochrony tracą zastosowanie, jest ogłoszenie upadłości lub likwidacji zakładu pracy. Pracodawca uprzednio musi uzgodnić z zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. Ochrona na urlopie macierzyńskim dotyczy również pracownika-ojca wychowującego dziecko, który w określonych przez kodeks sytuacjach prawo do wykorzystania części urlopu macierzyńskiego przysługującego pracownicy-matce.

Czy można zwolnić pracownicę w ciąży pracującą na umowę próbną

Pracownicy przebywający na urlopie wychowawczym

Ochronę przed zwolnieniem otrzymują pracownicy przebywający na urlopie wychowawczym, zarówno płatnym, jak i bezpłatnym. Obowiązuje ona od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Okolicznościami wyłączającymi stosowanie przepisów o ochronie przed zwolnieniem jest likwidacja zakładu pracy oraz sytuacja, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Forum Kadry

Inne grupy pracowników

Nie tylko Kodeks pracy zapewnia ochronę przed wypowiedzeniem. Na mocy niektórych ustaw nie można zwolnić przedstawicieli innych kategorii pracowników, między innymi:

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

• pracowników powołanych do służby wojskowej,
• pracownika imiennie wskazanego uchwałą zarządu zakładowej organizacji związkowej, będącego członkiem zarządu lub innego pracownika będącego członkiem danej organizacji związkowej upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy,
• członków rady pracowników i członków rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego,
• społecznych inspektorów pracy – w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu,
• posłów, senatorów – na czas trwania mandatu, a radnych – jedynie po uzyskaniu zgody rady gminy.

To niepełna lista, zawiera  tylko najczęściej występujące przypadki. Intencją ustawodawcy przy wprowadzeniu przepisów o szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem była ochrona osób czasowo wykonujących istotne społecznie funkcje. Z punktu widzenia pracodawców, zwłaszcza mikroprzedsiębiorców, utrzymanie takiego etatu jest pewnym obciążeniem, jednak polskie prawo stara się chronić obywateli znajdujących się w sytuacji szczególnej, dlatego nic nie wskazuje na to, aby w najbliższym czasie miało dojść do ograniczenia tej ochrony.

Czy tylko wyrok skazujący uzasadnia zwolnienie z pracy?