Tematy - Wynagrodzenie, Prawa pracownika - INFOR.PL

Pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Taka sytuacja określana jest mianem dyżuru. Jakie są obowiązki i prawa związane z dyżurem?

Jestem zatrudniona w systemie skróconego tygodnia pracy, przy czym pracuję od poniedziałku do wtorku w godzinach od 11 do 21, w środy od 12 do 22, a w czwartki od 14-24. Czy w związku z powyższym jestem zatrudniona w porze nocnej i czy przysługują mi jakieś dodatkowe świadczenia? Jak wygląda sprawa nadgodzin w moim przypadku?

W przypadku zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy powstaje kwestia wypłacenia takiemu pracownikowi wynagrodzenia. Jak zatem naliczyć takie wynagrodzenie?

Nawiązanie stosunku pracy rodzi po stronie pracownika obowiązek wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Czy istnieje zatem sytuacja kiedy pracownik może zostać zwolniony z tego obowiązku?

Prawo do natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę (czyli bez wypowiedzenia) przysługuje pracownikowi w dwóch przypadkach.

Z chwilą śmierci pracownika stosunek pracy wygasa, co jest oczywistą konsekwencją jednej z cech tego stosunku, polegającej na tym, iż świadczenie pracownika ma charakter osobisty - praca nie może być wykonywana przez inną osobę.

Zgodnie z zasadą Prawa Pracy, z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami wygasają, chyba, że pracownik zostaje przejęty przez nowego pracodawcę na podstawie art. 23 (1) Kodeksu pracy.

Zgodnie z art. 63(1) § 1 kodeksu pracy, z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa. Trzeba pamiętać, że w takiej sytuacji kodeks w szczególny sposób reguluje sytuację praw majątkowych pracownika po jego śmierci, gdyż zgodnie z Kodeksem cywilnym do spadku nie należą m.in. prawa, które z chwilą śmierci przechodzą na określone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy.

W prawie pracy dopuszczalne jest zawarcie przedwstępnej umowy o pracę na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

Kodeks pracy daje pracodawcy i pracownikowi dużą swobodę w kształtowaniu stosunku pracy. Są jednak pewne obowiązkowe postanowienia umowy, których brak powoduje określone negatywne konsekwencje.

Obecnie zatrudniam 15 osób. Z uwagi na charakter i rodzaj zawartych z moimi kontrahentami umów, korzystniej byłoby dla mnie wypłacać wynagrodzenie raz na dwa miesiące, w takich bowiem okresach sam otrzymuję swoje pieniądze. Czy jednak nie będę w ten sposób łamał przepisów prawa pracy?

Wynagrodzenie za pracę to jedno z podstawowych praw pracownika. Podstawowe zasady jego wypłacania określa Kodeks pracy, w kwestii waluty w której będzie ono wypłacane, należy zajrzeć do Kodeksu cywilnego.

Kodeks pracy wyraża ogólną zasadę, że wynagrodzenie należy się pracownikowi za wykonaną pracę lub przepracowany okres, zazwyczaj z dołu. Są jednak sytuacje, kiedy pracownik nie świadczy pracy a pracodawca i tak zobowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia.

W pojęciu wynagrodzenia mieszczą się wszelkie świadczenia należne od pracodawcy pracownikowi za świadczoną przez niego pracę. Wynagrodzenie jest ustalane w pieniądzu, ale nie wyklucza to świadczeń w naturze ustalanych na ogół jako uzupełnienie wynagrodzenia w pieniądzu.

Oczywiste jest, że nic tak nie motywuje pracownika do pracy, jak dodatkowe pieniądze wypłacone w postaci premii lub nagrody. W czasach kryzysu pracodawcy szukają jednak innych metod premiowania, które mają szansę się sprawdzić.

Pracodawca jest zobowiązany do przesunięcia kobiety ciężarnej na inne stanowisko, jeśli wykonuje ona pracę zabronioną lub też jeśli przedłożyła zaświadczenie lekarskie, że ze względu na ciążę nie powinna wykonywać dotychczasowej pracy.

Zaświadczenie o stanie ciąży może być wydane przez każdego lekarza. Nie ma w tym zakresie żadnych uwarunkowań formalnych.

Od 1 stycznia 2010 r. pracownik – ojciec ma prawo do urlopu ojcowskiego, który może wykorzystać do osiągnięcia przez dziecko maksymalnie 12 roku życia.

Artykuł 181 Kodeksu pracy ma duże znaczenie praktyczne w sytuacji, gdy dziecko po porodzie wymaga opieki szpitalnej. Gwarantuje on matce prawo do przerwania urlopu macierzyńskiego na czas pobytu dziecka w szpitalu.

Przepis ten gwarantuje pracownicy, w razie zgonu urodzonego przez nią dziecka przed upływem 8 tygodni życia, prawo do urlopu macierzyńskiego w wymiarze nie dłuższym niż 8 tygodni po porodzie i nie krótszym niż 7 dni, bez względu na to, w którym tygodniu urlopu macierzyńskiego nastąpił zgon.

Urlop wychowawczy jest bezpłatnym urlopem, udzielanym na wniosek pracownika, w celu sprawowania osobistej opieki nad małym dzieckiem w wieku do lat 4. Może on zostać udzielony zarówno matce, jak i ojcu dziecka lub jego opiekunom.

Kobieta, która karmi dziecko piersią, a pracuje na pełnym etacie, ma prawo do dwóch półgodzinnych lub - w przypadku karmienia więcej niż jednego dziecka - do dwóch czterdziestopięciominutowych przerw na karmienie.

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym może z niego zrezygnować w dwojaki sposób. Po pierwsze na podstawie porozumienia pomiędzy pracodawcą a pracownikiem - jeśli zgodę na taką rezygnację wyrazi pracodawca. Po drugie pracownik może jednostronnie zrezygnować z dalszego przebywania na urlopie wychowawczym. Rezygnacja jest skuteczna, o ile pracownik zawiadomi pracodawcę o swoim zamiarze najpóźniej na 30 dni przed planowanym powrotem do pracy.

Pracodawcy nie mają obecnie żadnego wzorca, wedle którego mogą dokonywać kwalifikacji prac na lekkie i inne zgodnie ze wskazaniem zawartym w omawianym przepisie.

W pomieszczeniach pracy powinna być zapewniona wymiana powietrza wynikająca z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń, bilansu ciepła i wilgotności oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych.

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest dbanie o zdrowie swoich pracowników. Tak sformułowany obowiązek daje pracownikom pewne uprawnienia.

Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Art. 15 kodeksu pracy, wyrażający jedną z podstawowych zasad prawa pracy, nakłada na pracodawcę bezwzględny obowiązek zapewniania pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Przyjmuje się, iż obowiązujący pracownika zatrudnionego na cały etat wymiar czasu pracy wynosi 8 godzin dziennie i 40 godzin w tygodniu. Przekroczenie tych limitów oznacza pracę w godzinach nadliczbowych, za które należy się wynagrodzenie bądź czas wolny.

Zgodnie z Kodeksem pracy, pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00. Inaczej kwestia ta jest uregulowana chociażby w Kodeksie karnym, gdzie pora nocna przypada na godziny pomiędzy 22.00 a 6.00 rano.

Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.

Systemy, rozkłady czasu pracy i okresy rozliczeniowe powinny być przede wszystkim ustalane w układach zbiorowych pracy (ponadzakładowych lub zakładowych) lub w regulaminie pracy.

W przypadku rozwiązania stosunku pracy pracownikowi należy się nie tylko ekwiwalent za urlop, ale także ekwiwalent za przepracowane godziny nadliczbowe.

Pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Mowa w takim wypadku oczywiście o dyżurze.

Pracującym w nocy jest pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej ustalonej w układzie zbiorowym, regulaminie pracy czy w obwieszczeniu lub który w okresie rozliczeniowym pracuje w nocy co najmniej przez 1/4 obowiązującego go czasu pracy.

W czasie urlopu bezpłatnego trwa nadal stosunek pracy, zaś pracownik korzysta ze szczególnej ochrony - pracodawca nie może dokonać wypowiedzenia umowy o pracę ani też wypowiedzenia zmieniającego.

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym może z niego zrezygnować w dwojaki sposób. Po pierwsze na podstawie porozumienia pomiędzy pracodawcą a pracownikiem - jeśli zgodę na taką rezygnację wyrazi pracodawca. Wówczas pracownik może zrezygnować z urlopu w dowolnym czasie.

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy urlop wypoczynkowy ma być udzielany w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.

Zasadą jest wykorzystanie urlopu w naturze. Przepisy prawa ściśle określają sytuacje, w których pracodawca może wypłacić pracownikowi ekwiwalent za urlop. W momencie ustania stosunku pracy prawo do urlopu w naturze przekształca się w roszczenie o zapłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.

Prawo do urlopu wypoczynkowego jest zagwarantowanym przez Kodeks pracy podstawowym prawem pracowniczym, którego pracodawca musi przestrzegać. Są jednak dwie sytuacje, kiedy pracownik może takie prawo utracić.

W przypadku udzielania przez pracodawcę urlopu bezpłatnego na okres dłuższy niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć możliwość odwołania pracownika z tego urlopu z ważnych przyczyn.

Urlopy wypoczynkowe udzielane są zgodnie z planem urlopów, ustalanym przez pracodawcę.

Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikowi podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Podstawowym obowiązkiem pracodawcy w tym zakresie jest udzielenie pracownikowi czasu wolnego na naukę.

Pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze, przysługuje urlop uzupełniający.

Kwestię ochrony informacji o wysokości wynagrodzenia pracownika należy rozważać w dwóch płaszczyznach. Informacje te stanowią bowiem dobro osobiste pracownika w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, a także dane osobowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

Wynagrodzenie jest koniecznym elementem stosunku pracy, jego wypłata należy do podstawowych obowiązków pracodawcy. Ma on obowiązek terminowego i prawidłowego wypłacania wynagrodzenia.

Zgodnie z podstawową zasadą kodeksu pracy wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za pracę, która została wykonana. Kodeks przewiduje także, że praca powinna być wykonana w sposób sumienny i staranny.

W przypadku zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy powstaje kwestia wypłacenia takiemu pracownikowi wynagrodzenia. Zasadniczo wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.

Wynagrodzenie najczęściej składa się z części stałej i części ruchomej. Część stałą wynagrodzenia stanowią płaca zasadnicza oraz stałe dodatki, natomiast część ruchoma jest uzależniona od ilości pracy, sposobu jej wykonywania oraz osiągniętych efektów. Ruchomą część wynagrodzenia najczęściej stanowią premie, nagrody lub prowizje.

Wynagrodzenie, Prawa pracownika

Jakie są obowiązki i prawa związane z dyżurem pracownika?

Praca nocna w systemie skróconego tygodnia pracy - porada

Czy można wypłacić wynagrodzenie w przypadku zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy?

Czy można zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy?

Kiedy pracownik może rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym?

Kto wstępuje w prawa pracownika po jego śmierci

Śmierć pracodawcy a kontynuacja stosunku pracy

Śmierć pracownika a prawo spadkowe

Jak usprawiedliwiać nieobecności w pracy?

Na czym polega umowa przedwstępna?

Kiedy pracodawca nie określił rodzaju umowy

Czy można wypłacać wynagrodzenie raz na dwa miesiące?

Czy można wypłacać wynagrodzenie w euro?

Czy wynagrodzenie przysługuje tylko za pracę wykonaną?

Jakie są rodzaje wynagrodzenia?

Opieka medyczna jako bezgotówkowy system motywowania

Przeniesienie pracownicy w ciąży do innej pracy (art. 179)

Stwierdzenie ciąży (art. 185)

Urlop ojcowski (art. 182(3))

Urodzenie dziecka wymagającego opieki szpitalnej (art. 181)

Urodzenie martwego dziecka (art. 180(1))

Urlop wychowawczy (art. 186)

Przerwy w pracy dla kobiety karmiącej piersią (art. 187)

Powrót do pracy po zakończeniu urlopu wychowawczego (art. 186(4))

Zatrudnianie młodocianych przy pracach lekkich (art. 200(1))

Wymiana powietrza w pomieszczeniach pracy

Obowiązki pracodawcy związane z ochroną zdrowia

Obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków pracy

Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe (art. 151(1))

Praca w porze nocnej (art. 151(7))

Praca w godzinach nadliczbowych (art. 151)

Nadgodziny w dniu wolnym od pracy (art. 151(3))

Jak się ustala systemy i rozkłady czasu pracy? (art. 150)

Ekwiwalent za nadgodziny (art. 151(6))

Dyżur (art. 151(5))

Dodatek za pracę w porze nocnej (art. 151(8))

Czy urlop bezpłatny wlicza się do okresu zatrudnienia?

Powrót do pracy po zakończeniu urlopu wychowawczego

Urlop w systemie równoważnego czasu pracy

Ustalanie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy

Kiedy pracownik może utracić prawo do urlopu wypoczynkowego?

Odwołanie pracownika z urlopu bezpłatnego

Termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego

Urlopy szkoleniowe

Zasady obliczania urlopu uzupełniającego

Ochrona informacji dotyczących wynagrodzenia pracownika

Zasady ochrony wynagrodzenia za pracę

Wynagrodzenie za pracę wadliwą

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy a wynagrodzenie

Z czego składa się wynagrodzenie?