Tematy - Orzecznictwo SN, świadczenia emerytalno-rentowe - INFOR.PL

Zgon przewlekle chorego pracownika, który nie był spowodowany wykonywaniem prac dla niego zabronionych, nie może być uznany za skutek wypadku przy pracy, gdy podstawową przyczyną śmierci okaże się wspomniana choroba. Jednak odpowiedzialny za nakazanie choremu wykonania zabronionej pracy kierownik lub pracodawca może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej.(Wyrok Sądu Najwyższego z 18 sierpnia 2009 r., sygn. akt I PK 18/09)

Wychowawca zatrudniony w placówce opiekuńczo-wychowawczej, podlegający ustawie z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, ma prawo od 1 stycznia 2009 r. do 1/2 wynagrodzenia w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych (uchwała Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., III PZP 4/09).

Na odbywającym się dzisiaj, 3 marca, posiedzeniu Sejm zajmie się projektem ustawy o corocznym dodatku pieniężnym dla niektórych emerytów, rencistów oraz innych świadczeniobiorców. Projekt określa warunki nabywania prawa do corocznego dodatku pieniężnego oraz zasady jego wypłaty i finansowania.

Sąd pracy mimo stwierdzenia wadliwości dokonanego rozwiązania umowy, może nie uwzględnić żądania pracownika o przywrócenie do pracy i zamiast tego zasądzić na jego rzecz odszkodowanie. Sąd może bowiem uznać, że przywrócenie do pracy byłoby niecelowe lub niemożliwe.

Klauzula zasad współżycia społecznego umożliwia uniknięcie sytuacji, w których stosowanie prawa doprowadziłoby do skutków niemożliwych do zaakceptowania z uwagi na cel regulacji lub normy moralne.

Świadczenie ma charakter uznaniowy tylko wtedy, gdy regulamin wynagradzania nie określa warunków przyznania świadczenia albo gdy warunki przyznania świadczenia są określone w sposób na tyle ogólny, że uniemożliwiają kontrolę ich spełnienia. Premia uznaniowa lub nagroda pieniężna jest świadczeniem czysto uznaniowym. Skoro przyznanie oraz ustalenie jej wysokości pozostaje wyłącznie w gestii pracodawcy, to zbędne jest ustalenie przez pracodawcę regulaminu przyznawania nagród (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 2009 r., II PK 232/08).

Pracodawca może żądać od pracownika zwrotu nienależnego świadczenia, ale tylko pod warunkiem wykazania, że pracownik wiedział lub powinien przypuszczać, iż sporne świadczenie od pracodawcy się nie należy.

Likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem ze wszystkimi pracownikami podlegającymi szczególnej ochronie (np. z kobietą w ciąży). Jednak przyczyna ta musi być wyraźnie wskazana w piśmie pracodawcy o wypowiedzeniu. Brak pouczenia o odwołaniu w piśmie pracodawcy w sprawie wypowiedzenia umowy o pracę stanowi przesłankę przywrócenia terminu w razie złożenia odwołania do sądu po upływie 7 dni od doręczenia wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2009 r., II PK 147/09).

Porozumienie między pracodawcą a związkami zawodowymi dotyczące zwolnień grupowych może przewidywać wypłacanie odpraw, których wartość przekracza dla jednego pracownika 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 24 lipca 2009 r., I PK 41/09).

Za zobowiązania z tytułu zaległych składek wobec ZUS członkowie zarządu spółki kapitałowej odpowiadają niezależnie od istnienia spółki. Odpowiedzialność trwa nawet po jej upadłości lub likwidacji i późniejszym wykreśleniu z Krajowego Rejestru Sądowego. ZUS w decyzji stwierdzającej zaległości nie może ustalać zakresu odpowiedzialności poszczególnych członków zarządu.

Termin, za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych rent i emerytur, powinien być liczony 3 lata wstecz od dnia wydania decyzji nakazującej ich zwrot.

Do 30 czerwca 2009 r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę podlegałem obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym. Obecnie nigdzie nie jestem zatrudniony, ale chciałbym opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Czy jest taka możliwość?

Zdarza się, że strony, zawierając umowę o pracę, nie mają na celu jej wykonywania, a jedynie objęcie pracownika ubezpieczeniami społecznymi. Taka umowa może być uznana za umowę pozorną.

Podjęta przez nieuprawniony podmiot działający w imieniu pracodawcy czynność z zakresu prawa pracy jest ważna i skuteczna, gdy zostanie ona potwierdzona przez inny podmiot (organ) właściwy do podejmowania takich czynności – także przez podjęcie określonych czynności faktycznych.

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zmiany mają zapewnić Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych (FUS) uzyskiwanie nieoprocentowanej pożyczki z budżetu państwa oraz z Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD).

Emeryci i renciści mogą przeliczyć swoje świadczenia w związku z możliwością uwzględnienia wynagrodzenia minimalnego za tzw. "okresy zerowe", w których niemożliwe było ustalenie faktycznego wynagrodzenia. Każdy, kto do 31 grudnia złoży do ZUS wniosek o przeliczenie, może liczyć na wyrównanie świadczenia za cały 2009 r.

Kwotę bazową obowiązującą w dacie złożenia wniosku o emeryturę po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego przez osobę, która po uzyskaniu prawa do wcześniejszej emerytury podlegała przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, uwzględnia się tylko do obliczenia części socjalnej później ustalonej emerytury (na podstawie uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 10 września 2009 r., I UZP 6/09).

Odwołanie członka zarządu osoby prawnej i wypowiedzenie mu umowy o pracę nie powoduje zmiany jego stanowiska jako pracownika. Członek zarządu nadal pozostaje na tym samym stanowisku pracowniczym, nawet jeżeli jest zwolniony z obowiązku wykonywania pracy.

Do okresu zasiłkowego należy zaliczać każdą niezdolność do pracy, niezależnie od tego, czy ubezpieczony ma prawo do zasiłku chorobowego. Od dnia zakończenia każdej z nich należy liczyć odrębnie 60-dniową przerwę między dwoma okresami niezdolności do pracy spowodowanymi tą samą chorobą. Jeżeli okres ten nie przekracza 60 dni, zasiłek chorobowy nie przysługuje (na podstawie uchwały Sądu Najwyższego z 2 września 2009 r., II UZP 7/09).

Jeśli pracownik uważa, że został niesłusznie zwolniony, to musi złożyć do sądu skargę, żądając od firmy odszkodowania lub przywrócenia do pracy. Nie może kwestionować sposobu zwolnienia występując o sprostowanie świadectwa pracy - orzekł w wydanej 4 listopada br. uchwale Sąd Najwyższy.

Czas pracy pracownika mobilnego może być liczony od chwili wyjścia z domu do chwili powrotu do domu, wliczając w to czas przejazdu samochodem służbowym do siedziby kontrahenta, a także czas przerwy w podróży przeznaczony np. na posiłek czy odpoczynek w trasie (wyrok Sądu Najwyższego z 27 stycznia 2009 r., II PK 140/08).

W czerwcu 2008 r. nabyłem uprawnienia emerytalne. Nie mogłem jednak uzyskać od mojego pracodawcy dokumentu ZUA potwierdzającego wysokość moich zarobków za okres 17 miesięcy w latach 1967–1989, co znacznie obniżyło wysokość mojej emerytury, gdyż ZUS za wymieniony okres przyjął zerowe dochody. Czy mam szansę zmienić wysokość mojej emerytury?

Świadczenie rehabilitacyjne należy się pracownikowi nawet z powodu innego schorzenia niż to, na które dostał zasiłek chorobowy. Ważne jest jedynie zachowanie ciągłości niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2009 r., II UK 149/08).

Utratę prawa do zasiłku powoduje podjęcie faktycznej działalności zarobkowej. Sam fakt rejestracji firmy lub objęcia udziałów w spółce w czasie zwolnienia lekarskiego nie przesądza o utracie prawa do zasiłku (wyrok Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2009 r., II UK 403/08).

W przypadku śmierci członka OFE fundusz dokonuje wypłaty kwalifikowanej połowy środków zgromadzonych na rachunku zmarłego małżonka, druga połowa zaś należna małżonkowi jest „przechowywana” przez OFE do czasu osiągnięcia przez tę osobę wieku emerytalnego – niezależnie od tego, czy żyjący małżonek uczestniczy w powszechnym ubezpieczeniu społecznym.

W oświadczeniu o zamiarze uzyskiwania dochodów skutkujących zawieszeniem lub zmniejszeniem świadczeń emerytalnych lub rentowych nie jest konieczne podawanie konkretnych kwot dochodów (wyrok Sądu Najwyższego z 6 maja 2009 r., II UK 368/08).

Brak prawa osób zarządzających zakładem pracy do należności za nadgodziny nie dotyczy sytuacji wykonywania przez nie stałego dodatkowego zatrudnienia na rzecz tego samego pracodawcy poza normalnymi godzinami pracy.

Nowelizacja Kodeksu pracy przywracająca zasadę, że każde święto obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin jest zgodna z Konstytucją RP. Nie trzeba będzie odpracowywać drugiego dnia świątecznego występującego w jednym tygodniu.

Jeżeli członek zarządu spółki został zatrudniony na podstawie umowy o pracę w wymiarze 1/2 etatu, to jego wynagrodzenie powinno wynosić połowę wynagrodzenia pełnoetatowych członków zarządu, określonego w uchwale walnego zgromadzenia wspólników lub akcjonariuszy (wyrok Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2009 r., II PK 7/09).

Ustalanie płac na zasadzie powiązań rodzinnych, w oderwaniu od jakości i ilości świadczonej pracy, w kwotach rażąco wygórowanych jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Postanowienia umów o pracę naruszające te zasady są nieważne (wyrok Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2009 r., I UK 13/09).

Rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 231 § 4 Kodeksu pracy nie uprawnia do nabycia odprawy pieniężnej z tytułu zwolnień grupowych na podstawie art. 8 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników), chyba że przyczyną rozwiązania stosunku pracy była poważna zmiana warunków pracy na niekorzyść pracownika (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18 czerwca 2009 r., III PZP 1/09).

Obywatele polscy zamieszkali w Polsce lub w USA, którzy ubiegają się o prawo do amerykańskich świadczeń emerytalno-rentowych, muszą być traktowani przez amerykańską instytucję ubezpieczeniową tak samo jak obywatele tego kraju.

W razie jednoczesnego doręczenia pracownikowi dwóch sprzecznych oświadczeń woli pracodawcy – o wypowiedzeniu i rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, skuteczne jest drugie oświadczenie – o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia, w szczególności gdy wypowiedzenie złożył nieuprawniony podmiot (wyrok Sądu Najwyższego z 6 maja 2009 r., II PK 285/08).

Mój mąż złożył wniosek o emeryturę pomostową, niestety Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję przyznającą mu to świadczenie kilka dni po jego śmierci. Czy w takiej sytuacji jako żona mam prawo do tego świadczenia?

Najpierw należy przeprowadzić postępowanie stwierdzające bezskuteczność egzekucji składek z majątku spółki, zakończone decyzją o umorzeniu tego postępowania, a dopiero po wydaniu takiej decyzji ZUS ma prawo wszcząć egzekucję z majątku osoby prywatnej, tj. członka zarządu spółki – dłużnika (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 13 maja 2009 r., I UZP 4/09).

Wysokość jednorazowego odszkodowania należy ustalać na podstawie przepisów obowiązujących w dniu, w którym zapadła decyzja ZUS odmawiająca przyznania takiego odszkodowania. Jeżeli wnioskodawca otrzyma odszkodowanie na podstawie wyroku sądowego, należą mu się dodatkowo cywilne odsetki ustawowe, również liczone od dnia pierwotnej decyzji ZUS (uchwała Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2009 r., I UZP 2/09).

Obecnie zmieniamy regulamin pracy obowiązujący w naszej firmie. Czy jeśli wprowadzimy w nim zapis, że na terenie zakładu pracy nie można palić, a złamanie tego zakazu jest ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych, zwolni to nas od obowiązku tworzenia palarni?

Tylko jedno oszkodowanie przysługuje za niezgodne z prawem wypowiedzenie, a następnie nieprawidłowe rozwiązanie bez wypowiedzenia umowy o pracę przez tego samego pracodawcę. Pracownik decyduje, czy chce odszkodowania z tytułu wadliwego wypowiedzenia czy odszkodowania z tytułu rozwiązania bez wypowiedzenia. Żądanie przywrócenia do pracy wyłącza roszczenie odszkodowawcze z tytułu zwolnienia bez wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 22 lipca 2008 r., II PK 361/07).

Sprawa o ustalenie prawa lub wysokości zasiłku chorobowego, gdzie stronami sporu są płatnik składek i zasiłków oraz ZUS, powinna być rozpoznana w I instancji przez sąd okręgowy. Rozpoznanie jej przez sąd rejonowy skutkuje nieważnością postępowania (wyrok Sądu Najwyższego z 12 marca 2009 r., II UK 273/08).

Jeżeli w ramach działalności gospodarczej realizowana jest umowa cywilnoprawna, to podstawą do ubezpieczeń społecznych jest ta działalność. Dla ubezpieczeń nie jest istotny sposób opodatkowania i kategoryzacji przychodów z takiej umowy w przepisach podatkowych.

Ukaranie pracownika karą porządkową jest uzasadnioną i wystarczającą przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony. W postępowaniu sądowym dotyczącym wypowiedzenia pracownik nie może skutecznie kwestionować faktów stanowiących podstawę ukarania jako uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia, jeżeli wcześniej nie odwołał się od kary do sądu (wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 2008 r., II PK 62/08).

Od 1 marca 2009 r. obowiązuje umowa między Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o zabezpieczeniu społecznym. Umowa reguluje sytuację osób, które ubiegają się o emeryturę lub rentę i podlegały ubezpieczeniom społecznym w obu krajach.

Aby uznać wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony za wadliwe, należy wykazać, że przyczyna wypowiedzenia była nierzeczywista. Taką przyczyną nie jest stwierdzenie, że wypowiedzenie mogło zostać dokonane z innego powodu niż wskazany w oświadczeniu pracodawcy.

W przypadku posiadania okresów ubezpieczenia za granicą wniosek o przyznanie świadczenia emerytalnego składa się w kraju, w którym zainteresowany ma stały adres zamieszkania.

Fikcyjne określenie w umowie miejsca wykonywania pracy może skutkować utratą prawa do diet i innych należności z tytułu podróży służbowej, ponieważ nie będzie ona podróżą służbową. Zarówno przejazd, jak i przewóz prowadzony w ramach obowiązków służbowych po określonych trasach lub na określonym obszarze nie mogą być uznane za podróż służbową i nie można domagać się z tego tytułu należności (wyrok Sądu Najwyższego z 4 lutego 2009 r., II PK 230/08).

Od 8 stycznia 2009 r. pracownicy mogą jednocześnie otrzymywać emeryturę i pensję od pracodawcy, bez konieczności rozwiązywania umowy o pracę. W związku z tym powstały wątpliwości, czy takim pracownikom przysługuje odprawa emerytalna.

W przypadku zwolnień grupowych obejmujących pracowników zatrudnionych na czas określony pracodawca jest zobowiązany do przeprowadzenia zwolnień zgodnie z procedurą dotyczącą zwolnień grupowych oraz do wypłacenia odpraw przewidzianych w tej ustawie. Niezastosowanie lub naruszenie tych przepisów skutkuje koniecznością zapłaty odszkodowań za niezgodne z prawem rozwiązanie umów o pracę - niezależnie od obowiązku wypłacenia odpraw (wyrok Sądu Najwyższego z 4 grudnia 2008 r., II PK 137/08 i II PK 138/08).

Ryczałtowe wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych powinno zostać określone jako odrębny składnik płacy. Ustalenie go jako niewyodrębnionej części wynagrodzenia zasadniczego jest niezgodne z przepisami prawa pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2008 r., II PK 288/07).

ZUS z urzędu przyznaje emeryturę zamiast pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła powszechny wiek emerytalny.

Jesteśmy firmą sprzedającą dekodery. Wręczyliśmy pracownikowi wypowiedzenie umowy o pracę połączone ze zwolnieniem z obowiązku świadczenia pracy. Osoba ta poza stałą miesięczną pensją otrzymuje comiesięczną premię uzależnioną od wyników sprzedaży dekoderów (procent od wartości zawartych w danym miesiącu umów), a także dodatek za każdą godzinę montażu dekodera u klienta. Które świadczenia i w jakiej wysokości powinny być wypłacane w okresie wypowiedzenia?

Orzecznictwo SN, świadczenia emerytalno-rentowe

Choroba może wykluczyć wypadek przy pracy

Czy wychowawcy placówki opiekuńczo-wychowawczej przysługuje wynagrodzenie za okres zawieszenia w obowiązkach służbowych

Coroczny dodatek pieniężny dla emerytów i rencistów

Kiedy przywrócenie pracownika do pracy może być uznane za niecelowe

Zastosowanie klauzuli zasad współżycia społecznego przez sądy pracy

Czy pracodawca może określić w regulaminie zasady przyznawania premii uznaniowej

Zwrot nienależnego świadczenia od pracownika

Czy likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą w ciąży

Czy można wypłacić wyższą odprawę z tytułu zwolnień grupowych niż maksymalna kwota ustawowa

Czy były zarząd spółki wykreślonej z rejestru nadal odpowiada za długi z tytułu niezapłaconych składek

Od jakiej daty należy liczyć wstecz 3-letni okres, za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych rent i emerytur

Dobrowolne ubezpieczenie emerytalno-rentowe

Pozorna umowa o pracę

Kiedy czynność podjęta przez nieuprawniony podmiot jest ważna

Pożyczki dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

ZUS przelicza emerytury i renty z uwzględnieniem wynagrodzenia minimalnego

Czy ponownemu przeliczeniu podlega całość emerytury w razie późniejszego zakończenia zatrudnienia

Skutki odwołania ze stanowiska w zarządzie dla stosunku pracy

Jak ustalać 60-dniową przerwę między dwoma okresami niezdolności do pracy spowodowanymi tą samą chorobą

Sprostowanie świadectwa pracy nie zmienia trybu zwolnienia

Czy czas pracy pracownika mobilnego obejmuje czas podróży oraz przerwy występujące w jej trakcie

Ponowne ustalenie kapitału początkowego

Kiedy nie można odmówić świadczenia rehabilitacyjnego

Kiedy następuje utrata prawa do zasiłku chorobowego

Po śmierci małżonka OFE wypłaci połowę środków

Czy w kierowanym do ZUS oświadczeniu emeryta o zamiarze podjęcia pracy zarobkowej należy podawać wysokość dochodu

Za dodatkową funkcję - dodatkowe wynagrodzenie

Święto dniem wolnym

Czy wynagrodzenie członka zarządu zależy od wymiaru etatu

Czy wysokość płacy w umowie o pracę może być ustalana przez pracodawcę i pracownika w dowolny sposób

Czy pracownikowi rezygnującemu z pracy po przejściu zakładu na nowego pracodawcę należy się odprawa z tytułu zwolnień grupowych

Emerytura i renta w Polsce i USA

Które z jednocześnie doręczonych przez pracodawcę pism jest ważne

Wypłata emerytury pomostowej po śmierci wnioskodawcy

Egzekucja składek z majątku członka zarządu spółki

Wysokość odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy

Palarnia w zakładzie pracy

Jakie odszkodowanie przysługuje pracownikowi za wadliwe wypowiedzenie umowy o pracę

Który sąd jest właściwy w przypadku sporu między płatnikiem zasiłku a ZUS

Składki ZUS od umowy czy od działalności gospodarczej

Czy ukaranie karą porządkową może być przyczyną wypowiedzenia

Jakie są, w zakresie emerytur i rent, skutki umowy między Polską a USA o zabezpieczeniu społecznym

Złe wypowiedzenie - tylko z nieistniejących przyczyn

Emerytura w przypadku okresów ubezpieczenia za granicą

Jakie są skutki fikcyjnego określenia miejsca wykonywania pracy, dokonanego w celu obejścia przepisów administracyjnych innego państwa

Jakie są zasady wypłaty odprawy emerytalnej po zmianie ustawy emerytalnej

Jakie są skutki niezastosowania przepisów o zwolnieniach grupowych do pracowników zatrudnionych na czas określony

Czy ryczałt za nadgodziny musi być ustalony jako odrębny składnik płacy

Przejście z renty na emeryturę

Wynagrodzenie w okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w trakcie wypowiedzenia