Nowe zasady umów o pracę na okres próbny. Czy poprawiły sytuację pracowników? Ocena eksperta po roku doświadczeń

• Wydłużenie okresu próbnego
• Zamiar zawarcia umowy
• Ograniczenie ponownej umowy na okres próbny
• Skutki

Wydłużenie okresu próbnego

Wyżej wskazana  nowelizacja z jednej strony utrzymała zasadę, iż okres próbny nie może przekroczyć 3 miesięcy wprowadzając jednak liczne możliwości jego przedłużenia o:
- Czas urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności podatnika – jeżeli tak storny umową postanowią
- Wydłużenie o maksimum miesiąc okresu próbnego za poprozumieniem stron i jeżeli rodzaj wykonywanej pracy do uzasadnia.

Obie powyższe podstawy wydłużenia okresu próbnego w mojej opinii się nie wykluczają i mogą być zastosowane w stosunku do 1 umowy. 

Jak widać z powyższego takie wydłużenie, jeżeli pracownik i pracodawca się na to zgodzą, może być wielokrotne i stosunkowo znaczące czasowo.

Autopromocja

Zamiar zawarcia umowy

Znowelizowane przepisy wprowadziły dość niejasną zasadę, iż maksymalny okres próbny zależy od tego, jaką następnie umowę strony zamierzają „zawrzeć” po jego zakończeniu, co ilustruje poniższa tabela

Wniosek słuszny, jaki od razu postawiono na gruncie tego przepisu, to to, że gdzieś ten „zamiar” trzeba zapisać. Wbrew jednak początkowym poglądom dokonanie takiego zapisu nie zobowiązuję do zawarcia kolejnej umowy ani w ogóle ani też na wskazany przy zawieraniu umowy na okres próbny okres. Przeczyłoby to bowiem istocie umowy na okres próbny, która dla obu jej stron ma stanowić probierz rzeczywistego zamiaru dalszego zatrudnienia w tym zatrudnienia się. Nie ma tu zatem mowy o promesie zawarcia kolejnej umowy przez żadną ze stron.

To czego nie wyjaśniono na gruncie tego przepisu, to to czy taką umowę na okres próbny można aneksować jeżeli została zawarta na 1 lub 2 miesiące, jeżeli odpowiednio zmodyfikujemy okres „zamiaru” zawarcia kolejnej umowy? W mojej ocenie, o ile takie aneksy są podpisywane, to w razie sporu sądowego mogą być uznane za bezskuteczne.

Ograniczenie ponownej umowy na okres próbny

Do 2023 istniały dwie podstawy ponownego zatrudnienia na okres próbny:
1) jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy;
2) po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy; w tym przypadku dopuszczalne jest jednokrotne ponowne zawarcie umowy na okres próbny.

Druga z nich została obecnie wykreślona, co należy ocenić jako prawdopodobnie jedyną korzystną dla pracowników zmianę zawartą w tej nowelizacji. 

Skutki

Po roku obowiązywania opisanych przepisów trudno zgodzić się z twierdzeniem, iż poprawiły one sytuacje kandydatów do pracy. Wręcz przeciwnie, można odnieść wrażenie, że potencjalni pracodawcy mniej chętnie zawierają umowy na okres próbny, zastępując je faktycznie umową na czas określony (mimo zmian, które weszły w odniesieniu do tych umów w tym samym czasie) albo umowami cywilnoprawnymi. Nie jest to reż jakiś powszechnych proceder, bo jak wykazałem wyżej, zmiany w zakresie zawierania umów na okres próbny, wcale nie są tak niekorzystne dla pracodawców aby nie mogliby ich zawierać i skutecznie oceniać kandydatów na ich podstawie, a nawet w pewnym zakresie przedłużać

r.pr. Mirosław Siwiński, partner w Nexia Advicero

Autopromocja

Dokumentacja i oświadczenia związane z pracą zdalną – wzory dokumentów dla każdej formy pracy zdalnej

Sprawdź