Umowa na czas nieokreślony, Orzecznictwo SN

Od 22 lutego br. wchodzą w życie nowe zasady zawierania umów o pracę na czas określony. Łączny okres zatrudnienia między tymi samymi stronami nie może być dłuższy niż 33 miesiące, a liczba tych umów nie będzie mogła przekraczać trzech. Oznacza to, że czwarta umowa będzie z mocy prawa - umową na czas nieokreślony.

Od 22 lutego 2016 r. będą obowiązywały nowe przepisy dotyczące umów terminowych. Umowy na czas określony będzie można zawierać maksymalnie na okres 33 miesięcy, a ich limit zwiększy się z dwóch do trzech.

Pracodawca sporządzając uzasadnienie wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony powinien pamiętać, że przyczyna wypowiedzenia musi być uzasadniona, konkretna i prawdziwa.

Zmiany w umowach na czas określony mają wejść w życie 22 lutego 2016 r. Nie oznacza to jednak, że do wszystkich umów o pracę trwających w tym dniu należy stosować nowe przepisy. Jakie regulacje będą miały zastosowanie do umów o pracę obowiązujących w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej?

Zawarcie umowy na okres próbny z pracownikiem zatrudnionym wcześniej na umowę o pracę na czas nieokreślony będzie dopuszczalne jedynie wówczas, gdy nowe zatrudnienie ma dotyczyć całkowicie innej rodzajowo pracy niż poprzednio wykonywana.

Okres wypowiedzenia jest stosowany przy wszyst­kich umowach o pracę, jeżeli jedna ze stron sto­sunku pracy wypowiada tę umowę. Ponadto może być ustalony przy zawartym przez strony poro­zumieniu o rozwiązaniu umowy o pracę. Długość okresu wypowiedzenia zależy od rodzaju umowy o pracę.

Umowa o pracę na czas nieokreślony przynosi wiele korzyści dla pracownika. Jedną z nich jest długi okres wypowiedzenia. Będzie on najdłuższy w przypadku zatrudnienia pracownika przez co najmniej 3 lata.

Przekroczenie 24-miesięcznego okresu zatrudnienia określonego w ustawie o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony.

Projekt nowelizacji Kodeksu pracy przedstawiony przez MPiPS przewiduje zrównanie okresów wypowiedzenia w umowach terminowych i bezterminowych. Jaki jest cel nowej regulacji?

Nie ma żadnych przeszkód prawnych, aby pomimo powołania członka zarządu na okres z góry oznaczonej kadencji, zatrudnić go na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Czy wykorzystanie tego typu umowy jest korzystne dla spółki kapitałowej oraz czy ten rodzaj umowy uwzględnia w wystarczający sposób specyfikę funkcji pełnionej przez członków zarządu?

W większości przypadków umowę o pracę można wypowiedzieć. Do skutecznego wypowiedzenia konieczne jest sporządzenie i doręczenie odpowiedniego pisma drugiej stronie stosunku pracy. Warto poznać wzór wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika.

Pracownik telefonii komórkowej zatrudniony w salonie sprzedaży dostał upomnienie od kierownika punktu za brak profesjonalizmu w obsługiwaniu klientów. Chodziło o nierzetelne udzielanie informacji o ofercie i wielokrotne wprowadzanie klientów w błąd przy zawieraniu umów o świadczenie usług telefonicznych. Powodowało to liczne reklamacje i zepsuło wizerunek firmy. Ponieważ pracownik nadal nie przykładał się do pracy, kierownik salonu postanowił wypowiedzieć mu z tego powodu umowę o pracę. W tym czasie pracownik jednak rozchorował się i był na zwolnieniu lekarskim, które trwało przez maksymalny okres zasiłkowy, tj. 182 dni. Następnie skorzystał z 2 miesięcy świadczenia rehabilitacyjnego i potem wrócił do pracy. Nastawienie pracownika do pracy nie uległo zmianie. Nadal nie przykłada się do swoich obowiązków, np. po długotrwałej nieobecności nie zapoznał się z nową ofertą naszej firmy, która stała się obowiązująca w czasie jego choroby, i nadal udziela klientom nierzetelnych informacji. Kierownik salonu ma wątpliwości, czy w takiej sytuacji może zwolnić pracownika. Czy w wypowiedzeniu umowy o pracę można podać temu pracownikowi, jako przyczynę zwolnienia go z pracy, zdarzenia, które miały miejsce kilka miesięcy temu?

Pracodawca może wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę, gdy stracił do niego zaufanie. Dotyczy to zwłaszcza pracowników zajmujących kierownicze stanowiska. W stosunku do tych osób pracodawca ma prawo stosować ostrzejsze wymagania i oczekiwać od nich większej lojalności.

Przyczyna wypowiedzenia musi być konkretna i rzeczywista. Podanie ogólnej przyczyny może być wystarczające w przypadku, gdy z okoliczności sprawy wynika, że stanowi ono uogólnienie konkretnych zarzutów postawionych pracownikowi już wcześniej.

Obowiązek pracodawcy szanowania dóbr osobistych pracownika obejmuje także zapobieganie i przeciwdziałanie naruszaniu tych dóbr przez innych podległych mu pracowników. Z tego względu tolerowanie takich naruszeń stanowi przyczynienie się pracodawcy do wynikającej z nich szkody, uzasadniające jego własną odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną z winy jego organu.

Brak pisemnej zgody pracownika na wykonywanie dodatkowych obowiązków bez podwyżki wiąże się z możliwością powództwa sądowego o ustalenie wysokości dodatkowego wynagrodzenia.

W okresie obowiązywania ustawy antykryzysowej pracodawcy mogli zawierać wielokrotnie umowy na czas określony. Jednak od 1 stycznia 2012 r. każda trzecia umowa terminowa przekształci się w umowę na czas nieokreślony.

Uchylony został przepis, zgodnie z którym pracownik mógł zgłosić pracodawcy żądanie wydania świadectwa pracy najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień, w którym następuje rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy, jeżeli została nawiązana z tym pracownikiem kolejna umowa o pracę bezpośrednio po zakończeniu dotychczasowej umowy.

W razie ogłoszenia upadłości pracodawcy nie stosuje się przepisów dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. Wyłączenie to ma zastosowanie jednak tylko w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika. Nie ma natomiast zastosowania w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu.

Brak opłacenia składki na ubezpieczenia społeczne za dany okres wykonywania pracy zarobkowej, nieobjęty obowiązkiem ubezpieczenia, skutkuje wyłączeniem tego okresu ze stażu emerytalnego, od którego zależy prawo do świadczenia przedemerytalnego (wyrok Sądu Najwyższego z 15 kwietnia 2011 r., sygn. akt I UK 375/10).