Dodatkowe obowiązki pracownika a wysokość wynagrodzenia

Wynagrodzenie za pracę to jeden z podstawowych elementów umowy o pracę. Pensja ma być tak ustalona, aby odpowiadała w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniała ilość i jakość świadczonej pracy (art. 78 k.p.).

Sąd Najwyższy w wyroku z 2 października 2008 r. stwierdził, że „rodzaj pracy może być określony w sposób bardziej lub mniej szczegółowy. Strony stosunku pracy, określając rodzaj pracy w sposób ogólny, pozostawiają pracodawcy – w ramach jego uprawnień kierowniczych – uszczegółowienie zakresu czynności pracownika. Zakres czynności pracownika stanowi konkretyzację umówionego rodzaju pracy, stanowi zbiorcze polecenie pracodawcy i nie wymaga zgody pracownika na jego zmianę. Natomiast w razie poczynienia przez strony stosunku pracy szczegółowych ustaleń co do rodzaju pracy w treści umowy o pracę ustalenia te stają się z woli stron istotnymi jej elementami, których zmiana wymaga zgody pracownika, a w razie jej braku – wypowiedzenia zmieniającego” (wyrok SN z 2 października 2008 r., I PK 73/08).

WAŻNE!

Ustalony zakres czynności pracownika nie może wykraczać poza umówiony rodzaj pracy.

Zakres obowiązków a wynagrodzenie

Zdarza się tak, że pracodawcy w ramach swoich uprawnień polecają pracownikom wykonanie dodatkowej pracy. Polecenia takie powinny mieć co do zasady charakter incydentalny. Jeżeli będą się powtarzać, pracodawca powinien liczyć się z dodatkowymi kosztami.

Wiążące dla pracownika są tylko te polecenia, które mieszczą się w granicy ustalonego rodzaju umowy, oraz te, na które pracownik wyraził zgodę, podpisując zakres obowiązków. Takie dodatkowe polecenia będą się dla pracodawcy wiązały co najwyżej z koniecznością rekompensaty pracy w godzinach nadliczbowych.

Przykład

Pracownica jest zatrudniona na stanowisku sekretarki. Pracodawca poprosił o przesłuchanie i spisanie raportu ze spotkania z kontrahentami z innego działu. Czynność ta nie należy do obowiązków pracownicy, ale mieści się wciąż w rodzaju powierzonej pracy.

Tworzenie raportu zajęło pracownicy w sumie 5 godzin. Ponieważ w tym czasie wykonywała również swoje zasadnicze obowiązki – ta dodatkowa praca doprowadziła do powstania nadgodzin, za które pracodawca będzie zobowiązany zapłacić pracownicy wynagrodzenie wraz z dodatkiem lub udzielić czasu wolnego.

Jeżeli pracodawca będzie polecał pracownikowi czynności, które nie mieszczą się w ramach ustalonego rodzaju pracy, a co za tym idzie, będzie rozszerzał zakres obowiązków pracownika, musi liczyć się z tym, że zmienia podwładnemu rodzaj pracy. W takim przypadku niedopuszczalne jest dokonanie tego bez zgody pracownika. Taka zmiana rodzaju umowy wymaga bowiem albo wypowiedzenia zmieniającego albo porozumienia stron. Pracownik nie ma obowiązku wykonywania czynności, które wykraczają poza określony w umowie rodzaj pracy. Taka odmowa nie może powodować negatywnych konsekwencji dla pracownika.