REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy można zastosować przepisy Kodeksu cywilnego w prawie pracy

Magdalena Przybysz
Przepisy Kodeksu cywilnego stosuje się do stosunku pracy wówczas, gdy mamy do czynienia z luką w prawie pracy, tj. gdy dany stan faktyczny nie mieści się w żadnej z hipotez norm prawnych.

O ile konieczność stosowania Kodeksu cywilnego w sprawach z zakresu prawa pracy w ogóle nieuregulowanych jego przepisami (np. wykładnia oświadczeń woli) jest oczywista, o tyle w sprawach poddanych regulacji prawa pracy pojawia się pytanie, czy chodzi o regulację wyczerpującą i czy dopuszczalne jest uzupełniające stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego. Przepis art. 300 k.p. sytuacji takiej wyraźnie nie wyklucza. Istnieje zatem możliwość przyjęcia, że dopuszczalne jest uzupełniające stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego do spraw pracowniczych w zakresie nie w pełni unormowanym przepisami prawa pracy.

Odpowiednie stosowanie przepisu Kodeksu cywilnego polega z reguły na jego częściowej zmianie, uwzględniającej charakter stosunku pracy oraz regulacje prawa pracy.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego można znaleźć liczne przykłady dopuszczalnego stosowania przepisów Kodeksu cywilnego do stosunków pracy.

Wykładnia oświadczeń woli i liczenie terminów

Autopromocja

ZFŚS 2023. Komentarz

Kup książkę:

ZFŚS 2023. Komentarz

Bogate jest orzecznictwo odnoszące się do wykładni oświadczeń woli (art. 65 k.c.) i odpowiedniego stosowania w tym zakresie przepisów Kodeksu cywilnego do spraw pracowniczych. W wyroku z 6 stycznia 1995 r. (I PRN 117/94) Sąd Najwyższy zauważył m.in., że przepis art. 65 § 2 k.c. ma zastosowanie także wobec umownych źródeł prawa pracy. Jeśli więc treść danej umowy nie jest jednoznaczna, to sąd powinien przeprowadzić dowód z przesłuchania jej stron w celu wyjaśnienia ich zamiaru. Przewidziane w art. 65 k.c. w zw. z art. 300 k.p. reguły wykładni oświadczeń woli stron mają odpowiednie zastosowanie do umów o pracę. W razie wątpliwości decydujący jest zgodny zamiar stron i cel umowy o pracę także wtedy, gdy dosłowne jej brzmienie byłoby korzystniejsze dla pracownika (wyrok SN z 4 marca 1999 r., I PKN 616/98).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Na podstawie art. 390 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p., jeżeli strona zobowiązana do zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę (pracodawca) uchyla się od jej zawarcia, druga strona (pracownik) może żądać naprawienia szkody polegającej na utracie wynagrodzenia uzyskiwanego ze stosunku pracy, który został przez nią rozwiązany dlatego, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej, a nie szkody polegającej na utracie wynagrodzenia, które miała otrzymywać według ustaleń umowy przyrzeczonej (wyrok SN z 6 stycznia 2009 r., I PK 117/08).

O liczeniu terminów w prawie pracy przesądza art. 300 k.p. stanowiący o odpowiednim stosowaniu przepisów Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z Kodeksem pracy. Stosunek pracy kończy się ostatniego dnia miesiąca, a nie pierwszego dnia kolejnego miesiąca (wyrok SN z 17 listopada 2004 r., II PK 64/04).

Autopromocja

Szkolenie: Wdrożenie KSeF w firmie lub biurze – krok po kroku

Zapisz się na

Szkolenie: Wdrożenie KSeF w firmie lub biurze – krok po kroku

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Zastrzeżenie dla pracodawcy prawa odstąpienia w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, bez określenia terminu wykonania tego prawa, jest nieważne (art. 395 § 1 k.c. w zw. z art. 58 § 1 k.c. i w zw. z art. 300 k.p.) – wyrok SN z 8 lutego 2007 r. (II PK 159/06).

Autopromocja

Bieżące aktualności o zmianach przepisów

Czy biuro rachunkowe ma nowe obowiązki w związku z wprowadzeniem KSeF? Zmiany w podatkach dochodowych na 2024 r. i innych zmianach w VAT 2024 oraz prawie pracy i ubezpieczeń społecznych. I wiele innych bieżących tematów ...

IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

Były pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną byłemu pracodawcy wskutek naruszenia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy na podstawie odpowiednio stosowanych przepisów Kodeksu cywilnego. Oznacza to, że ponosi odpowiedzialność w pełnej wysokości (art. 361 § 1 k.c.), niezależnie od stopnia winy, a do jego odpowiedzialności ma zastosowanie domniemanie nienależytego wykonania umowy (art. 471 k.c.). Przepisy o karze umownej zawarte w Kodeksie cywilnym mają do klauzuli konkurencyjnej jedynie odpowiednie zastosowanie (art. 483 i 484 k.c. w zw. z art. 300 k.p.). Klauzula konkurencyjna nie jest bowiem umową prawa cywilnego, lecz umową prawa pracy, pozostając w bezpośrednim związku podmiotowym i przedmiotowym ze stosunkiem pracy. Okoliczność ta musi być brana pod uwagę przy ocenie możliwej do zaakceptowania wysokości zastrzeżonej kary umownej. Jej wysokość powinna być korygowana zasadami prawa pracy, zwłaszcza ryzyka podmiotu zatrudniającego i ograniczonej odpowiedzialności materialnej pracownika (wyrok SN z 27 stycznia 2004 r., I PK 222/03).

Roszczenia o wynagrodzenie

Wynagrodzenie określone w art. 47 k.p. wyczerpuje w pełni roszczenia pracownika związane z okresem pozostawania bez pracy w stosunku do pracodawcy. Fakt, że Kodeks pracy reguluje taką sytuację całościowo, nie pozwala na stosowanie przepisów prawa cywilnego w takiej sytuacji przez art. 300 k.p. (wyrok SA w Warszawie z 27 maja 1998 r., I APa 29/98).

Prawo pracy ma własne tryby ustalania i zmiany wysokości wynagrodzenia za pracę lub jego poszczególnych składników, a więc art. 3581 § 3 k.c. może być w zw. z art. 300 k.p. zastosowany w sprawach płacowych tylko w zgodzie z zasadami prawa pracy i w sposób odpowiedni. Jeżeli świadczenie pieniężne w zamian za deputat węglowy zostało ustalone w układzie zbiorowym pracy kwotowo, niezależnie od wartości węgla, to waloryzacja tego świadczenia może dotyczyć tylko świadczenia niespełnionego w terminie (wyrok SN z 8 października 1996 r., II PRN 90/96).


Roszczenia odszkodowawcze

Omawiając odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego do stosunku pracy, nie sposób nie wspomnieć o wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r. (SK 18/05), w myśl którego art. 58 k.p. w zw. z art. 300 k.p. rozumiany w ten sposób, że wyłącza dochodzenie innych niż określone w art. 58 k.p. roszczeń odszkodowawczych, związanych z bezprawnym rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP. Jeżeli zatem pracownik zdecyduje się dochodzić odszkodowania wyższego niż limitowane przepisami prawa pracy, ma taką możliwość. Zobligowany jest jednak wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy, tj. nie tylko wadliwość rozwiązania umowy o pracę, bezprawność działania pracodawcy, ale także wysokość poniesionej szkody oraz związek przyczynowy między poniesioną szkodą a wadliwym rozwiązaniem umowy o pracę.

Podstawa prawna:

  • art. 58 § 1, art. 65, art. 3581 § 3, art. 361 § 1, art. 390 § 1, art. 395 § 1, art. 471, art. 483 i 484  Kodeksu cywilnego,
  • art. 47, art.58, art. 300 Kodeksu pracy.

Orzecznictwo:

  • wyrok SN z 6 stycznia 1995 r. (I PRN 117/94, OSNP 1995/14/170),
  • wyrok SN z 4 marca 1999 r., (I PKN 616/98, OSNP 2000/8/3120),
  • wyrok SN z 6 stycznia 2009 r., (I PK 117/08, OSNP 2010/13–14/157),
  • wyrok SN z 17 listopada 2004 r., (II PK 64/04, M.P.Pr. 2005/1/342),
  • wyrok SN z 8 lutego 2007 r. (II PK 159/06, OSP 2008/10/104),
  • wyrok SN z 27 stycznia 2004 r., (I PK 222/03, PiZS 2006/8/31),
  • wyrok SA w Warszawie z 27 maja 1998 r., (I APa 29/98, Apelacja – SA W-wa 1998/4/18),
  • wyrok SN z 8 października 1996 r., (II PRN 90/96, OSNP 1997/12/212),
  • wyroku TK z 27 listopada 2007 r. (SK 18/05, OTK-A 2007/10/128).
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Centralna Informacja Emerytalna - już od 5 października 2023

    Co to jest Centralna Informacja Emerytalna? Okazuje się, że niebawem będzie można szybko sprawdzić jaką w przyszłości otrzyma się emeryturę i ile zgromadziło się oszczędności w ZUS, KRUS, OFE, PPK czy IKZE. Nowe przepisy to prawdziwa rewolucja dla ubezpieczeń społecznych!

    Jak pokolenie Z buduje swoje kariery. Badanie Pracuj.pl

    Dwadzieścia siedem procent przedstawicieli pokolenia Z zmieniło pracę w ciągu ostatnich trzech miesięcy. W silver generation takiej zmiany dokonało tylko 2% respondentów. W ciągu ostatniego roku wśród najstarszej aktywnej zawodowo grupy wynik ten osiąga 7%, a wśród najmłodszej aż 62%. Jak wynika z badania Pracuj.pl, generacja Z pod kątem mobilności zawodowej znacznie przewyższa wszystkie pozostałe grupy wiekowe. Czy to oznacza, że na rynek wchodzą niepewni pracownicy? 

    Branżowe centra umiejętności będą dokształcać młodocianych. Rząd przygotowuje nowe rozporządzenie

    Branżowe centra umiejętności (BCU) to nowa kategoria placówek systemu oświaty. Podstawą prawną ich tworzenia jest nowelizacja Prawa oświatowego. W celu wdrożenia BCU rząd przystąpił do prac nad nowelizacją rozporządzenia w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania. Informacja na ten temat została zamieszczona w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.

    BHP - wszystko co trzeba wiedzieć na ten temat

    Każdy przedsiębiorca powinien mieć na uwadze, że przestrzeganie przepisów BHP jest obowiązkowe, a te kwestie mogą zostać skontrolowane przez Państwową Inspekcję Pracy. Co jeszcze warto wiedzieć na ten temat? Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej. 

    REKLAMA

    Do 30 września był czas, żeby wykorzystać zaległe urlopy. Pracownicy lubią chomikować dni wolne

    Dlaczego urlopy powinny być wykorzystywane na bieżąco? Zbyt duża kumulacja dni wolnych może spowodować, że pracownik będzie musiał wykorzystać go w momencie, gdy będzie on pracodawcy bardzo potrzebny. 

    Praca zdalna szansą dla osób z niepełnosprawnościami

    Upowszechnienie pracy zdalnej i hybrydowej może ułatwić zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami, zwłaszcza na stanowiskach biurowych czy specjalistycznych, niewymagających fizycznej obecności w biurze - przekonują eksperci w raporcie „Uwarunkowania i korzyści zatrudniania osób z niepełnosprawnościami” przygotowanym przez Lewiatana.

    PPK. Deklarację o rezygnacji można „odwołać”

    Powrót do oszczędzania w PPK, po złożeniu deklaracji o rezygnacji, następuje poprzez złożenie wniosku o dokonywanie wpłat do PPK. Pracownik może go złożyć w każdej chwili i jest on skuteczny od momentu przekazania go pracodawcy.

    Praca cudzoziemców. Co zrobić po zarejestrowaniu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi

    Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi legalizuje zatrudnienie cudzoziemców z pięciu krajów: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy. Po jego zarejestrowaniu pracodawca ma obowiązek informacyjny. Jaki? Ponadto, opisujemy kiedy nie jest wymagany wpis nowego oświadczenia do ewidencji. 

    REKLAMA

    Kurs dla pracowników administracji publicznej

    Kursy dla pracowników administracji publicznej dają możliwość rozwoju osobistego i zawodowego. Właśnie trwa rekrutacja w ramach kolejnego projektu. Czym jest Young Leaders’ Program 2024-2026 i jakie umiejętności można nabyć? 

    Wzrost zatrudnienia w fotowoltaice słonecznej

    Pomimo kryzysów gospodarczych, inflacji, wojny i globalnych problemów współczesnego świata - da się zauważyć dynamiczny rozwój sektora zielonej energii. Raport MOP oraz organizacji IRENA pokazuje, że liczba miejsc pracy w sektorze energii odnawialnej prawie podwoiła się w ciągu ostatniej dekady, do 13,7 mln w 2022 r.

    REKLAMA