Tematy - Orzecznictwo SN, Wykroczenia przeciwko prawom pracownika - INFOR.PL

Zawarcie porozumienia zmieniającego jest wygodnym dla pracodawcy sposobem modyfikacji warunków zatrudnienia. Porozumienie wiąże obie strony i pracownik nie może swobodnie wycofać się z niego, chyba że – godząc się na nie – działał pod wpływem groźby.

Jestem pracownicą banku X. Pracodawca wymaga ode mnie i innych pracowników posiadania w tym banku rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych, na które przelewa co miesiąc nasze wynagrodzenia. Czy pracodawca – bank może wymagać od nas takiego zachowania oraz czy jest to zgodne z prawem pracy?

Co do zasady zmiana warunków pracy wymaga zawarcia wypowiedzenia zmieniającego lub porozumienia zmieniającego. Jednak prawo dopuszcza czasową zmianę warunków pracy z pominięciem tych procedur. Jednym z warunków jest, aby praca tymczasowa nie trwała dłużej niż 3 miesiące.

Zły system kontroli jest winny temu, że pracownicy bezprawnie korzystają ze zwolnień lekarskich. Zdaniem Pracodawców RP potrzebne jest jak najszybsze rozwiązanie tego problemu.

Kwota należności niewypłaconych pracownikom w trzech pierwszych kwartałach 2010 r. wyniosła 144 mln zł i dotyczyła 72 tys. osób. To prawie o połowę więcej niż w tym samym okresie roku 2009 - wynika z najnowszych danych Państwowej Inspekcji Pracy.

Pracodawcy muszą w regulaminie zfśs jasno określić kryteria przydzielania środków z funduszu, sposób dokumentowania wysokości zarobków współmałżonka na potrzeby funduszu socjalnego oraz cele, na które można te środki przeznaczać.

Status pracodawcy może posiadać wyodrębniony finansowo i organizacyjnie oddział firmy, jeżeli samodzielnie zatrudnia pracowników.

Pracodawca bez obaw może powołać się na utratę zaufania jako przyczynę rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem. Wystarczy, że racjonalnie uzasadni swoją decyzję i np. wykaże niesumienność pracownika.

W razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy inspektor pracy może nie tylko wymierzyć sankcje przewidziane w ustawie o PIP, ale również kary przewidziane w innych aktach prawnych, np. w ustawie o ochronie roszczeń pracowniczych.

Zbyt duże ustępstwa pracownika w ugodzie zawartej z pracodawcą mogą spowodować uznanie ugody za bezskuteczną (wyrok Sądu Najwyższego z 29 czerwca 2010 r., I PK 51/10).

Klauzula o zrzeczeniu się przez pracownika wszelkich roszczeń od pracodawcy zawarta w porozumieniu stron o rozwiązaniu umowy o pracę jest nieważna.

Często w praktyce zawierane są umowy o pracę, które nie mają pewnych podstawowych elementów. Nie znaczy to jednak, że te umowy są zawsze nieważne. Nieważność umowy o pracę powoduje jedynie brak określenia stron umowy o pracę i rodzaju pracy, jaką ma wykonywać pracownik.

O wykonywaniu funkcji kierownika średniego szczebla decyduje zakres prac i obowiązków, a nie to, czy komórka, którą dana osoba kieruje, jest w formalny sposób wyodrębniona albo czy ma ona określoną rangę w zakładzie pracy.

Pracownik, który nie przyczynił się w żaden sposób do wypłaty nienależnego wynagrodzenia za pracę, co do zasady nie musi liczyć się z obowiązkiem zwrotu tego typu płatności ze stosunku pracy. Bez znaczenia jest też fakt późniejszego poinformowania przez pracodawcę o nienależnej wypłacie (wyrok Sądu Najwyższego z 8 czerwca 2010 r., I PK 31/10).

Dla ważności wypowiedzenia nie ma znaczenia długość okresu między reorganizacją pracodawcy a wypowiedzeniem z tego tytułu umowy o pracę. Jednak wypowiedzenie powinno być złożone nie wcześniej niż po podjęciu stosownych decyzji w sprawie reorganizacji przez organ nadzorczy osoby prawnej – spółki (wyrok Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2010 r., I PK 163/09).

Powierzenie innych obowiązków niż wskazane w umowie na okres dłuższy niż 3 miesiące za zgodą pracownika powoduje faktyczną zmianę treści umowy o pracę. Zmiana uprawnień przez pracodawcę, np. cofnięcie dodatku do wynagrodzenia, jest dopuszczalna tylko za wypowiedzeniem (wyrok Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., I PK 155/09).

Pracodawca odpowiada za dopuszczenie pracownika bez prawidłowego orzeczenia lekarskiego do pracy tylko wówczas, gdy wie, że badanie przeprowadzono nieprawidłowo, a nieprawidłowości te są widoczne (wyrok Sądu Najwyższego z 8 czerwca 2010 r., I PK 29/10).

Wydatkowanie środków funduszu socjalnego zgodnie z przepisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych oraz postanowieniami regulaminu funduszu, ale bez porozumienia ze związkami zawodowymi nie jest naruszeniem ustawy o zfśs. Pracodawca nie ma więc obowiązku zwrotu wydatkowanych środków do funduszu (wyrok Sądu Najwyższego z 11 maja 2010 r., II PK 234/09).

Pracodawca nie może ustalać miejsca pracy jako pewnego obszaru pracownikom innym niż pracownicy „mobilni”, np. handlowcy, serwisanci.

Likwidacja pracodawcy oznacza zakończenie kadencji społecznych inspektorów pracy. Jeżeli byli inspektorzy zostaną przejęci przez nowego pracodawcę, wówczas przez rok od daty zakończenia kadencji ich stosunek pracy u nowego pracodawcy pozostaje pod szczególną ochroną (wyrok Sądu Najwyższego z 16 marca 2010 r., II PK 191/09).

Uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia chorobowego wyklucza możliwość dochodzenia od pracodawcy wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy spowodowanego bezprawnym rozwiązaniem stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 7 stycznia 2010 r., II PK 164/09).

Polskie Normy nie są przepisami bhp, tj. przepisami prawa pracy. Nie można jednak organom administracji stawiać zarzutu naruszenia prawa przez odwołanie się do Polskiej Normy, która w sposób optymalny zapewnia realizację spoczywającego na pracodawcy obowiązku stworzenia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.(Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 6 maja 2008 r., sygn. akt I OSK 785/07)

Dodatkowy ryczałt, przyznany przez pracodawcę społecznemu inspektorowi pracy, powinien być traktowany jak normalne wynagrodzenie. W razie potrzeby pracownik może spierać się o nie przed sądem powszechnym - stwierdził w uchwale Sąd Najwyższy.

Otrzymanie przez pracownika odprawy z tytułu przejścia na rentę z powodu niezdolności do pracy wyklucza nabycie przez tego pracownika prawa do kolejnej odprawy z tytułu przejścia na emeryturę lub prawa do odprawy uzupełniającej, stanowiącej różnicę wysokości odprawy emerytalnej i wysokości otrzymanej odprawy rentowej (uchwała Sądu Najwyższego z 18 marca 2010 r., II PZP 1/10).

W przypadku niewypłacalności pracodawcy poszkodowany w wypadku pracownik nie uzyska odszkodowań zasądzonych z tytułu tego wypadku z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Może liczyć jedynie na świadczenia z ZUS.(Wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2009 r., sygn. akt I PK 1/09)

Premia regulaminowa zasadniczo nie wchodzi do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu pracowniczego tytułu do ubezpieczenia chorobowego.

Odmowa przeniesienia do pracy w innej miejscowości przy niezmienionych warunkach płacowych może być uznana za współprzyczynę rozwiązania umowy o pracę wykluczającą zastosowanie przepisów o rozwiązywaniu stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Pracownik w takim przypadku nie otrzyma odprawy (wyrok Sądu Najwyższego z 12 sierpnia 2009 r., II PK 38/09).

Kwota bazowa, przyjęta do ustalenia wcześniej przyznanej renty z tytułu niezdolności do pracy jest podstawą do obliczenia renty rodzinnej po zmarłym pracowniku.

Najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach pracowniczych:

Pracownik zwolniony wadliwie i z przyczyn uznanych za dyskryminujące ma prawo – niezależnie od odszkodowania lub przywrócenia do pracy – domagać się od pracodawcy także odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu.

Niezaakceptowanie przez podwładnego przeniesienia na nowe stanowisko może skutkować np. rozwiązaniem z nim umowy o pracę, jeżeli przeniesienie było konieczne ze względów zdrowotnych oraz podyktowane wymogiem zawartym w Kodeksie pracy.

Zgon przewlekle chorego pracownika, który nie był spowodowany wykonywaniem prac dla niego zabronionych, nie może być uznany za skutek wypadku przy pracy, gdy podstawową przyczyną śmierci okaże się wspomniana choroba. Jednak odpowiedzialny za nakazanie choremu wykonania zabronionej pracy kierownik lub pracodawca może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej.(Wyrok Sądu Najwyższego z 18 sierpnia 2009 r., sygn. akt I PK 18/09)

Wychowawca zatrudniony w placówce opiekuńczo-wychowawczej, podlegający ustawie z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, ma prawo od 1 stycznia 2009 r. do 1/2 wynagrodzenia w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych (uchwała Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., III PZP 4/09).

Sąd pracy mimo stwierdzenia wadliwości dokonanego rozwiązania umowy, może nie uwzględnić żądania pracownika o przywrócenie do pracy i zamiast tego zasądzić na jego rzecz odszkodowanie. Sąd może bowiem uznać, że przywrócenie do pracy byłoby niecelowe lub niemożliwe.

Klauzula zasad współżycia społecznego umożliwia uniknięcie sytuacji, w których stosowanie prawa doprowadziłoby do skutków niemożliwych do zaakceptowania z uwagi na cel regulacji lub normy moralne.

Świadczenie ma charakter uznaniowy tylko wtedy, gdy regulamin wynagradzania nie określa warunków przyznania świadczenia albo gdy warunki przyznania świadczenia są określone w sposób na tyle ogólny, że uniemożliwiają kontrolę ich spełnienia. Premia uznaniowa lub nagroda pieniężna jest świadczeniem czysto uznaniowym. Skoro przyznanie oraz ustalenie jej wysokości pozostaje wyłącznie w gestii pracodawcy, to zbędne jest ustalenie przez pracodawcę regulaminu przyznawania nagród (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 2009 r., II PK 232/08).

Pracodawca może żądać od pracownika zwrotu nienależnego świadczenia, ale tylko pod warunkiem wykazania, że pracownik wiedział lub powinien przypuszczać, iż sporne świadczenie od pracodawcy się nie należy.

Likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem ze wszystkimi pracownikami podlegającymi szczególnej ochronie (np. z kobietą w ciąży). Jednak przyczyna ta musi być wyraźnie wskazana w piśmie pracodawcy o wypowiedzeniu. Brak pouczenia o odwołaniu w piśmie pracodawcy w sprawie wypowiedzenia umowy o pracę stanowi przesłankę przywrócenia terminu w razie złożenia odwołania do sądu po upływie 7 dni od doręczenia wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2009 r., II PK 147/09).

Porozumienie między pracodawcą a związkami zawodowymi dotyczące zwolnień grupowych może przewidywać wypłacanie odpraw, których wartość przekracza dla jednego pracownika 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 24 lipca 2009 r., I PK 41/09).

Za zobowiązania z tytułu zaległych składek wobec ZUS członkowie zarządu spółki kapitałowej odpowiadają niezależnie od istnienia spółki. Odpowiedzialność trwa nawet po jej upadłości lub likwidacji i późniejszym wykreśleniu z Krajowego Rejestru Sądowego. ZUS w decyzji stwierdzającej zaległości nie może ustalać zakresu odpowiedzialności poszczególnych członków zarządu.

Termin, za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych rent i emerytur, powinien być liczony 3 lata wstecz od dnia wydania decyzji nakazującej ich zwrot.

Zdarza się, że strony, zawierając umowę o pracę, nie mają na celu jej wykonywania, a jedynie objęcie pracownika ubezpieczeniami społecznymi. Taka umowa może być uznana za umowę pozorną.

Podjęta przez nieuprawniony podmiot działający w imieniu pracodawcy czynność z zakresu prawa pracy jest ważna i skuteczna, gdy zostanie ona potwierdzona przez inny podmiot (organ) właściwy do podejmowania takich czynności – także przez podjęcie określonych czynności faktycznych.

Kwotę bazową obowiązującą w dacie złożenia wniosku o emeryturę po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego przez osobę, która po uzyskaniu prawa do wcześniejszej emerytury podlegała przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, uwzględnia się tylko do obliczenia części socjalnej później ustalonej emerytury (na podstawie uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 10 września 2009 r., I UZP 6/09).

Odwołanie członka zarządu osoby prawnej i wypowiedzenie mu umowy o pracę nie powoduje zmiany jego stanowiska jako pracownika. Członek zarządu nadal pozostaje na tym samym stanowisku pracowniczym, nawet jeżeli jest zwolniony z obowiązku wykonywania pracy.

Do okresu zasiłkowego należy zaliczać każdą niezdolność do pracy, niezależnie od tego, czy ubezpieczony ma prawo do zasiłku chorobowego. Od dnia zakończenia każdej z nich należy liczyć odrębnie 60-dniową przerwę między dwoma okresami niezdolności do pracy spowodowanymi tą samą chorobą. Jeżeli okres ten nie przekracza 60 dni, zasiłek chorobowy nie przysługuje (na podstawie uchwały Sądu Najwyższego z 2 września 2009 r., II UZP 7/09).

Jeśli pracownik uważa, że został niesłusznie zwolniony, to musi złożyć do sądu skargę, żądając od firmy odszkodowania lub przywrócenia do pracy. Nie może kwestionować sposobu zwolnienia występując o sprostowanie świadectwa pracy - orzekł w wydanej 4 listopada br. uchwale Sąd Najwyższy.

Grzywna lub kara ograniczenia albo pozbawienia wolności grozi pracodawcy, który złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika.

Orzecznictwo SN, Wykroczenia przeciwko prawom pracownika

Kiedy pracownik może uchylić się od skutków porozumienia zmieniającego

Nielegalne wymagania pracodawcy - posiadanie konta w banku

Jak prawidłowo powierzyć pracownikowi inną pracę

Czy prawo do świadczenia rehabilitacyjnego ma osoba, która nie pobiera przyznanej emerytury

Zły system kontroli zwolnień lekarskich naraża pracodawców na straty

Pracodawcy nie płacą pracownikom wynagrodzeń

Błędy pracodawców w przyznawaniu świadczeń z zfśs

Zakład czy oddział – kto jest pracodawcą

Przejęcie pracowników skutkuje ich zatrudnieniem

Kiedy można rozwiązać umowę z powodu utraty zaufania do pracownika

Co grozi pracodawcy za nieterminowe wypłacenie wynagrodzenia

Czy w ugodzie kończącej spór między pracownikiem a pracodawcą świadczenia obu stron muszą być tej samej wartości

Zrzeczenie się roszczeń pracowniczych jest nieważne

Czy umowy o pracę z brakami formalnymi są ważne

Elementy decydujące o sprawowaniu funkcji kierowniczej

Czy pracownik, który otrzymał nienależne wynagrodzenie, jest zobowiązany do jego zwrotu

Kiedy można złożyć wypowiedzenie umowy o pracę, którego przyczyną jest reorganizacja pracodawcy

Czy do zmiany warunków płacowych konieczne jest wypowiedzenie zmieniające

W jakim zakresie pracodawca odpowiada za przeprowadzenie badań okresowych

Czy można przyznawać świadczenia socjalne bez zgody związków zawodowych

Obszar jako miejsce pracy

Społeczny inspektor pracy jest chroniony przed zwolnieniem

Czy pracownikowi przywróconemu do pracy przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, jeżeli za ten sam okres otrzymał zasiłek z ZUS

Czy normy PN mają moc przepisów prawa?

Ryczałt dla społecznego inspektora pracy jak wynagrodzenie

Czy odchodzący na emeryturę pracownik ma prawo do odprawy uzupełniającej

Należności wypadkowe – nie z FGŚP

Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia

Czy pracownik, który z powodu odmowy przeniesienia do pracy w innej miejscowości straci pracę, ma prawo do odprawy z tytułu zwolnień grupowych

Renta rodzinna po zmarłym renciście

Wyrok SN: Nauczyciel akademicki nie ma prawa do zasiłku chorobowego

Odszkodowania dla pracownika – za dyskryminację i nieprawidłowe zwolnienie

Konsekwencje odmowy wykonania polecenia pracodawcy

Choroba może wykluczyć wypadek przy pracy

Czy wychowawcy placówki opiekuńczo-wychowawczej przysługuje wynagrodzenie za okres zawieszenia w obowiązkach służbowych

Kiedy przywrócenie pracownika do pracy może być uznane za niecelowe

Zastosowanie klauzuli zasad współżycia społecznego przez sądy pracy

Czy pracodawca może określić w regulaminie zasady przyznawania premii uznaniowej

Zwrot nienależnego świadczenia od pracownika

Czy likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą w ciąży

Czy można wypłacić wyższą odprawę z tytułu zwolnień grupowych niż maksymalna kwota ustawowa

Czy były zarząd spółki wykreślonej z rejestru nadal odpowiada za długi z tytułu niezapłaconych składek

Od jakiej daty należy liczyć wstecz 3-letni okres, za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych rent i emerytur

Pozorna umowa o pracę

Kiedy czynność podjęta przez nieuprawniony podmiot jest ważna

Czy ponownemu przeliczeniu podlega całość emerytury w razie późniejszego zakończenia zatrudnienia

Skutki odwołania ze stanowiska w zarządzie dla stosunku pracy

Jak ustalać 60-dniową przerwę między dwoma okresami niezdolności do pracy spowodowanymi tą samą chorobą

Sprostowanie świadectwa pracy nie zmienia trybu zwolnienia

Złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika