Urlop macierzyński dla ojca 2024

• Urlop macierzyński dla ojca a urlop ojcowski
• Ile trwa urlop macierzyński dla ojca w 2024 roku?
• Kiedy urlop macierzyński dla ojca może być dłuższy?
• Urlop macierzyński dla ojca 9 tygodni?
• Urlop macierzyński dla ojca, gdy matka nie pracuje
• Wniosek o urlop macierzyński dla ojca 2024
• Urlop macierzyński dla ojca – kto płaci?
• Urlop macierzyński dla ojca – ile płatny?

Urlop macierzyński dla ojca a urlop ojcowski

Obok uprawnienia przysługującego wyłącznie ojcu dziecka czyli urlopu ojcowskiego można skorzystać również z urlopu macierzyńskiego. Kiedy ojciec dziecka może skorzystać z części urlopu macierzyńskiego? O urlopie macierzyńskim wykorzystywanym przez ojców, czyli tzw. urlopie tacierzyńskim, czytamy w art. 180 § 5-17 Kodeksu pracy.

Natomiast urlop ojcowski to 2 tygodnie wolnego, które można wykorzystać do ukończenia przez dziecko 1 roku życia. Urlop ten uregulowany został w art. 182³ Kodeksu pracy.

Więcej na temat urlopu ojcowskiego przeczytasz w artykule: Urlop ojcowski 2024

Ile trwa urlop macierzyński dla ojca w 2024 roku?

Ogólnie urlop macierzyński przy urodzeniu jednego dziecka trwa 20 tygodni po porodzie. Co do zasady matka dziecka powinna wykorzystać minimum 14 tygodni, aby zregenerować siły po porodzie i zająć się w tym czasie opieką nad dzieckiem.

W świetle art. 180 § 4 Kodeksu pracy kobieta po wykorzystaniu po porodzie minimum 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, może zrezygnować z dalszej części urlopu i powrócić do pracy, jeśli:

• pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta ojciec wychowujący dziecko;
• przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.

Ojcu przysługuje wówczas prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji przez matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego (art. 180 § 5 KP). Urlop macierzyński dla ojca wynosi co do zasady do 6 tygodni.

Kiedy urlop macierzyński dla ojca może być dłuższy?

Ustawodawca przewidział sytuacje, kiedy urlop macierzyński dla ojca może być dłuższy niż 6 tygodni. Ojciec może mieć nawet do 12 tygodni urlopu macierzyńskiego (art. 180 § 7 KP). Prawo dopuszcza taką możliwość, jeśli matka dziecka legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji i rezygnuje z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu minimum 8 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie. 

Kolejny przypadek dotyczy przebywania matki w szpitalu lub innym ośrodku leczniczym, gdy stan zdrowia nie pozwala jej na sprawowanie opieki nad dzieckiem. Wówczas taką opiekę przejmuje ojciec i w związku z tym może wnioskować o urlop macierzyński na czas przebywania matki w zakładzie leczniczym.

Co więcej, ojciec może przebywać na urlopie macierzyńskim, gdy matka dziecka umrze w trakcie tego urlopu. Urlop ojca liczy się od dnia następującego po dniu zgonu matki.

Podobnie jest w sytuacji porzucenia dziecka przez matkę, ale w tym wypadku ojciec może wykorzystać pozostałą część urlopu dopiero po skorzystaniu przez matkę z minimum 8 tygodni.

Urlop macierzyński dla ojca 9 tygodni?

Dodatkowe 9 tygodni urlopu dla ojca nie dotyczy urlopu macierzyńskiego, lecz urlopu rodzicielskiego. Urlop ten trwał 32 tygodnie. Aktualnie wynosi 41 tygodni, ale 9 z nich przysługuje wyłącznie drugiemu z rodziców i uprawnienie to nie może zostać przeniesione na drugą osobę. Co do zasady z pełnego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego korzystają matki dzieci, dodano więc kolejne 9 tygodni, aby z uprawnienia tego korzystał drugi rodzic czyli zwykle ojciec.

Urlop macierzyński dla ojca, gdy matka nie pracuje

Czy w sytuacji, gdy matka dziecka nie pracuje i nie jest ubezpieczona, ojciec może skorzystać z urlopu macierzyńskiego? Tak, Kodeks pracy przyznaje taką możliwość w przypadku:

• zgonu matki dziecka,
• porzucenia dziecka przez matkę,
• niemożności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez matkę legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Należny ojcu urlop macierzyński liczy się od dnia następującego po dniu”

• zgonu matki dziecka, 
• porzucenia przez nią dziecka albo 
• powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Ojciec może korzystać z urlopu macierzyńskiego również, kiedy matka nieposiadająca tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa zatrudnia się na minimum ½ etatu. Ojciec dziecka może od dnia podjęcia przez nią zatrudnienia korzystać z urlopu aż do wyczerpania limitu 20 tygodni.

Wniosek o urlop macierzyński dla ojca 2024

Ojciec, który chce skorzystać z części urlopu macierzyńskiego, składa w tym celu wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej. Musi przestrzegać terminu – nie może być on krótszy niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu przez ojca.

Informacje o danych, które należy zawrzeć we wniosku oraz dokumentach stanowiących załączniki do wniosku można wyszukać w Rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2023. poz. 937).

Urlop macierzyński dla ojca – kto płaci?

Za czas urlopu macierzyńskiego wykorzystywanego przez ojca dziecka przysługuje zasiłek macierzyński. Zasiłek ten wypłaca ZUS. Jeśli pracodawca ubezpiecza więcej niż 20 pracowników, sam wypłaca zasiłki, ale ZUS zwraca mu później te środki.

Urlop macierzyński dla ojca – ile płatny?

Za czas urlopu macierzyńskiego przysługuje 100% podstawy wymiaru zasiłku. Podstawa wymiaru zasiłku to przeciętne wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających rozpoczęcie korzystania z urlopu. Jeśli ojciec dziecka posiada stałą pensję, zasiłek macierzyński wyniesie 100% wynagrodzenia za pracę. 

W prawie pracy funkcjonuje taka konstrukcja, że matka planująca wykorzystanie urlopu rodzicielskiego (32 tygodnie) bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (20 tygodni), która złoży o to wniosek w terminie 21 dni po porodzie, przez cały okres rocznego urlopu (52 tygodnie) pobiera uśrednioną stawkę zasiłku macierzyńskiego w wysokości 81,5% podstawy wymiaru. Wówczas w trakcie urlopu macierzyńskiego zamiast 100%, przysługuje 81,5%. Jeśli część urlopu macierzyńskiego przejmuje po matce ojciec, jemu również przysługuje wówczas uśredniona wysokość zasiłku macierzyńskiego.

Jeśli matka dziecka nie złoży do 3 tygodni po porodzie wniosku o bezpośrednie wykorzystanie 32 tygodni urlopu rodzicielskiego po 20 tygodniach urlopu macierzyńskiego, za czas urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek 100%, a za czas urlopu rodzicielskiego zasiłek 70%.