REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

1 maja 2024: Święto Pracy i 20-lecie przystąpienia Polski do UE

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
1 maja 2024: Święto Pracy i 20-lecie przystąpienia Polski do UE
Polska w UE
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

„Wybierz pracę, którą kochasz, a nie będziesz pracować ani jednego dnia przez całe życie.” – Konfucjusz. W dniu 1 maja przypada Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy. Na całym świecie obchodzony jest od 1890 r., dla uczczenia pamięci strajkujących robotników, którzy polegli podczas pacyfikacji pochodów w Chicago w 1886 r. 1 Maja w Polsce jest świętem państwowym oraz dniem ustawowo wolnym od pracy od 1950 r. W okresie Polski Ludowej, było to jedno z największych świąt w roku, związane z jego nieodłącznym elementem  – pochodem pierwszomajowym. W dniu 1 maja 2024 r. przypada też 20-lecie wstąpienie Polski do UE. W 2024 dzień 1 maja ma więc szczególne, podwójne znaczenie!
rozwiń >

1 maja 2024: Święto Pracy

W dniu 1 maja przypada Święto Pracy. Jest to Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy. 1 Maja w Polsce jest świętem państwowym. 1 Maja jest dniem ustawowo wolnym od pracy od 1950 r. W okresie Polski Ludowej, PRL było to jedno z największych świąt w roku, ponieważ wiązało się z pochodem pierwszomajowym. Ta tradycja wciąż jest kontynuowana w Polsce - jednak już nie z takim rozmachem jak niegdyś.

REKLAMA

Autopromocja

Czy 1 maja to święto kościelne?

Wiele osób zastanawia się czy 1 maja wierni mają obowiązek uczestniczenia w odbywających się nabożeństwach? Jak wynika z przepisów Kodeksu Prawa Kanonicznego, uroczystość ta nie należy do świąt nakazanych, nie ma więc obowiązku uczestniczenia tego dnia we mszy świętej, ale oczywiście można. Trzeba bowiem widzieć, że 1 Maja w Kościele Katolickim jest dniem patrona ludzi pracy św. Józefa. Jest to jedno z najnowszych świąt w KK, zostało ustanowione w roku 1955 przez papieża Piusa XII. 

Skąd się wzięło Święto Pracy?

Obchodzone 1 maja Święto Pracy ma swój początek już w XIX w., bo w 1886 r., w Chicago odbył się strajk robotników walczących o ośmiogodzinny dzień pracy. Pracownicy skarżyli się na nieludzkie warunki pracy, niskie i niegodne płace oraz 12-godzinny dzień pracy. Strajk został brutalnie stłumiony przez policję, ogromna liczba pracowników ucierpiała. Cztery lata później, bo w 1890 r., aby upamiętnić wydarzenia w Chicago, dzień 1 maja został wybrany jako święto robotnicze przez obradujący w Paryżu kongres założycielski II Międzynarodówki.

Strajki robotników, nie tylko w Chicago, ale w Niemczech czy we Francji, w XIX w. i na początku XX. odniosły kolosalny sukces. Z biegiem lat pracownicy mieli prawo do BHP, do urlopu, do 8-godzinengo dnia pracy, do tworzenia i przystępowania do związków zawodowych, do godnych warunków pracy i płacy. Był to przełom w rozwoju prawa pracy. W Polsce kodeks pracy, który obowiązuje w obecnym kształcie został uchwalony w 1974 r.

Jakie dni wolne od pracy 2024?

W Polsce obowiązują takie dni wolne od pracy: 1 stycznia – Nowy Rok; 6 stycznia – Święto Trzech Króli; pierwszy dzień Wielkiej Nocy; drugi dzień Wielkiej Nocy; 1 maja – Święto Państwowe; 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja; pierwszy dzień Zielonych Świątek; dzień Bożego Ciała; 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny; 1 listopada – Wszystkich Świętych; 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości; 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia; 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia.

Polska w UE już 20 lat: 1 maja 2004 - 1 maja 2024

1 maja 2024 r. mija 20 lat od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Był to przełomowy moment na kartach historii Polski ale i całej Wspólnoty UE.

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Ważne
Największe w historii rozszerzenie UE

1 maja 2004 roku Polska wraz z Cyprem, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, ze Słowacją, Słowenią i z Węgrami wstąpiła do Unii Europejskiej.

„Od 2004 roku zarówno Polska, jak i Europa przeszły istotne przemiany, które doprowadziły nas do wykorzystania tego, co najlepsze ze wszystkich państw członkowskich. Dziś Polska stanowi mocny filar Europy, a polscy obywatele należą do osób najbardziej wspierających UE” - podkreśla Roberta Metsola, przewodnicząca Parlamentu Europejskiego.

Podstawowe zasady prawa pracy

W szczególnym czasie, Święta 1 maja warto się przyjrzeć aktualnym podstawowym zasadom prawa pracy. Zasady zostały określone w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP). To właśnie tymi generalnymi wytycznymi, pewnymi wskazówkami interpretacyjnymi powinni kierować się pracodawcy przy zatrudnianiu pracowników a pracownicy przy świadczeniu pracy. Każdy powinien znać te zasady.

Zasada nr 1: Prawo do pracy - swoboda wybranej pracy

Generalnie wolność wyboru miejsca pracy oraz wolność wyboru i wykonywania zawodu zapewnia art. 65 ust. 1 Konstytucji RP. Każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu. Takie ograniczenia i przesłanki do wykonywania zawodu są określone ustawowo i dotyczą np. zawodów zaufania publicznego, służb mundurowych, zawodów medycznych i innych wymagających specjalistycznej wiedzy.

Zasada nr 2: Prawo do minimalnego wynagrodzenia za pracę

Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę. Rok do roku wydawane są rozporządzenia, które określają minimalne wynagrodzenie za pracę oraz minimalną stawkę godzinową. Jeżeli pracodawca nie wypłaca minimalnego wynagrodzenia można zgłosić to do Państwowej Inspekcji Pracy czy też wnieść pozew do sądu pracy. Od stycznia 2024 roku minimalne wynagrodzenie wyniesie 4242 zł brutto, a od lipca 2024 roku 4300 zł brutto.

Zasada nr 3: Prawo do godziwego wynagrodzenia

Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Warunki realizacji tego prawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa w dziedzinie płac, w szczególności poprzez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wielu pracowników uważa jednak (i słusznie), że minimalne wynagrodzenie nie jest wynagrodzeniem godziwym. Wątpliwości nie rozwiewa orzecznictwo, które wskazuje, że wynagrodzenie godziwe to wynagrodzenie: należne, właściwe, odpowiednie, rzetelne, uczciwe i sprawiedliwe, zachowujące cechy ekwiwalentności do pracy. Ocena godziwości wynagrodzenia wymaga uwzględnienia okoliczności każdego konkretnego przypadku, a zwłaszcza rodzaju, ilości i jakości świadczonej pracy oraz wymaganych kwalifikacji na dane stanowisko.

Zasada nr 4: Swoboda nawiązania stosunku pracy

Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Istotą tej zasady jest dobrowolność, obopólna zgoda pracownika i pracodawcy. To wolność podejmowania pracy przez pracownika, ale także swoboda doboru kandydatów do pracy przez pracodawcę. Oczywiście zasada ta odnosi się do swobody pracownika i pracodawcy w ukształtowaniu warunków pracy i płacy (z poszanowaniem minimalnych standardów). Warto pamiętać, że nie ma w prawie pracy zasady, która wskazywałaby na przymus pozostawania w stosunku pracy - owa swoboda odnosi się więc i do tego.

Zasada nr 5: Poszanowanie dóbr osobistych

Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Kodeks pracy nie definiuje pojęcia dóbr osobistych. Nie czyni tego również art. 23 KC., który zawiera przykładowy katalog dóbr osobistych. Stanowi on, że dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 czerwca 2015 roku, II PK 207/14, dobra osobiste osoby zatrudnionej nie stanowią odrębnej kategorii prawnej, ale są uznawane za dobra osobiste powszechnego prawa cywilnego.

Zasada nr 6: Zasada równości pracowników

Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Równości w prawie nie można utożsamiać z równością w znaczeniu formalnym, czyli takim samym traktowaniu przez prawo wszystkich adresatów norm prawnych. Równość tę należy rozumieć w znaczeniu materialnym, ta zaś polega na tym, że wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu, mają być traktowane równo. Warto wiedzieć, że równość nie oznacza identyczności czy jednakowego traktowania wszystkich. 

Zasada nr 7: Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu

Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna.

Zasada nr 8: Prawo do wypoczynku

Pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniają przepisy o czasie pracy, dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych. W szczególności pracownikowi przysługuje prawo do 11h dobowego nieprzerwanego odpoczynku i 35h tygodniowego nieprzerwanego odpoczynku. Pracownikowi przysługuje 26 dni urlopu wypoczynkowego jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Zasada nr 9: Bezpieczeństwo i higiena pracy

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Przykład
Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

Pracodawca jest zobowiązany:

1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;
3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;
4) zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy;
5) uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych;
6) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;
7) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

Zasada nr 10: Potrzeby socjalno-bytowe

Pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników. Realizacja powyższego powinna być dostosowana do warunków i możliwości danego pracodawcy, co ważne pracownik nie może na jego podstawie domagać się konkretnych świadczeń socjalnych.

Zasada nr 11: Podnoszenie kwalifikacji

Pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Powyższego obowiązku pracodawcy nie można traktować w ten sposób, że poszczególny pracownik może (ma prawo w znaczeniu posiadania roszczenia) domagać się od pracodawcy określonego udziału w podnoszeniu swoich kwalifikacji zawodowych.

Zasada nr 12: Uprzywilejowanie pracownika

Tą zasadę należy interpretować niejako piętrowo i według hierarchii aktów prawnych. Postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. Postanowienia umów i aktów, o których mowa wyżej mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy są nieważne; zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy. Postanowienia umów o pracę i innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu są nieważne. Zamiast takich postanowień stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich przepisów - postanowienia te należy zastąpić odpowiednimi postanowieniami niemającymi charakteru dyskryminacyjnego.

Zasada nr 13: Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych i organizacji pracodawców

Pracownicy i pracodawcy, w celu reprezentacji i obrony swoich praw i interesów, mają prawo tworzyć organizacje i przystępować do tych organizacji. Osoby wykonujące pracę zarobkową mają prawo tworzyć i przystępować do związków zawodowych, organizować strajki, mediacje, arbitraż - generalnie dbać i chronić swoich praw i interesów pracowniczych. Pracodawcy zaś mają prawo tworzyć i przystępować do organizacji pracodawców.

Zasada nr 14: Partycypacja pracownicza

Pracownicy uczestniczą w zarządzaniu zakładem pracy w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach (np. w ramach ustawy o przedsiębiorstwach państwowych). Często mają z tego tytułu prawo do osiąganych zysków.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak prawidłowo określać wynagrodzenie w umowie o pracę

Prawidłowo sporządzona umowa o pracę powinna określać wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia. Wskazane przez strony wynagrodzenie jest jednym z obligatoryjnych elementów umowy o pracę.

Przerwy w pracy dla osób niepełnosprawnych w 2025 r.

Przerwy w pracy dla osób niepełnosprawnych w 2025 r. Jakie przerwy należą się pracownikom posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności? Co w przypadku obsługi komputera? Czy przerwy wliczają się do czasu pracy?

Komu można nie zapłacić za godziny nadliczbowe?

Przepisy prawa pracy dopuszczają, aby niektórzy pracownicy nie mieli prawa do rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Są jednak sytuacje, gdy z winy pracodawcy taka rekompensata jednak im przysługuje. O jakich pracowników chodzi?

Co daje II stopień niepełnosprawności w 2025 r.?

Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki stopień niepełnosprawności. Kiedyś używało się określeń I,II i III grupa inwalidzka.

REKLAMA

1550 zł dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Trzeba wypełnić Wn-D i dołączyć INF-D-P

1550 zł dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Trzeba wypełnić Wn-D i dołączyć INF-D-P. Można wystąpić z korektą wniosku i otrzymać wyższe dofinansowanie z wyrównaniem od lipca 2024 r.

Webinar: Rodzicielstwo po nowemu, czyli zmiany w Kodeksie pracy 2025 + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „Rodzicielstwo po nowemu, czyli zmiany w Kodeksie pracy 2025” poprowadzi Aleksander Kuźniar, prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy oraz ochrony danych osobowych, ekspert INFORAKADEMII. Uczestnicy dowiedzą się, kiedy i na jakich warunkach pracownicy mogą skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego oraz co musi się znaleźć we wniosku o jego udzielenie. Każdy z uczestników otrzyma imienny certyfikat i dostęp do retransmisji webinaru wraz z materiałami dodatkowymi.

Wzrosną wynagrodzenia pracowników samorządowych. Podwyżki z wyrównaniem od 1 stycznia 2025 r.

W 2025 r. wzrosną wynagrodzenia osób zatrudnionych w samorządach na podstawie wyboru oraz powołania. Zwiększą się także stawki minimalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

Do 28 lutego 2025 r. emeryci i renciści muszą rozliczyć dodatkowe przychody

ZUS przypomina o obowiązku rozliczenia dodatkowych przychodów przez osoby, które pobierają emeryturę lub rentę, mimo że nie osiągnęły wieku emerytalnego, a w zeszłym roku dorabiały do swojego świadczenia. Termin mija 28 lutego 2025 r.

REKLAMA

Najniższa emerytura, renta rodzinna i socjalna: 1878,91 zł brutto od 1 marca. Waloryzacja 2025 - emerytury i renty wzrosną o 5,5 proc.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało 12 lutego 2025 r., że od 1 marca 2025 roku emerytury i renty zostaną zwaloryzowane o wskaźnik 105,5%. Oznacza to, że renty i emerytury wzrosną o 5,5 procent.

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych. To efekt wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w czwartym kwartale 2024 r.

REKLAMA