Czy prawo do świadczenia rehabilitacyjnego ma osoba, która nie pobiera przyznanej emerytury

Małgorzata C. w grudniu 2005 r. uzyskała prawo do emerytury, jednak nie pobierała jej, gdyż nadal pracowała i otrzymywała wysokie wynagrodzenie.

Od lutego do sierpnia 2007 r. Małgorzata C. pobierała zasiłek chorobowy. Po tym okresie lekarz orzecznik stwierdził dalszą niezdolność do pracy i przyznał jej świadczenie rehabilitacyjne. Zgodnie z art. 18 ust. 7 ustawy zasiłkowej, świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje m.in. osobie uprawnionej do emerytury. Jednak we wniosku Małgorzata C. nie podała informacji, że ma prawo do emerytury.

ZUS, na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika przyznał prawo do świadczenia na okres między sierpniem 2007 r. a lutym 2008 r. Jednak po pewnym czasie w tym samym oddziale ZUS „odnalazła” się decyzja w sprawie emerytury dla Małgorzaty C. W efekcie ZUS wszczął postępowanie wyjaśniające, następnie wydał decyzję o braku prawa do świadczenia rehabilitacyjnego i zażądał zwrotu już pobranego świadczenia – ponad 12 tys. zł.

Orzeczenia sądów

Małgorzata C. odwołała się od tej decyzji do sądu, twierdząc, że nie wiedziała, czy jest uprawniona do emerytury. Potwierdziła posiadanie decyzji emerytalnej, ale wskazała, że nie otrzymywała emerytury.

Sąd pierwszej instancji przychylił się do jej twierdzeń i zmienił decyzję ZUS, wskazując, że mogła ona nie mieć świadomości swojej rzeczywistej sytuacji prawnej. Uznał, że uprawnienie do emerytury to nie tylko przyznanie emerytury (samo prawo do świadczenia, zresztą zawieszone), ale i jej pobieranie.

Inaczej orzekł sąd apelacyjny, który uwzględnił apelację ZUS i zmienił wyrok oddalając odwołanie Małgorzaty C. Tak samo orzekł Sąd Najwyższy oddalając z kolei skargę kasacyjną Małgorzaty C.

Sąd Najwyższy wskazał w uzasadnieniu, że osoby uprawnione do emerytury lub renty to osoby, które nabyły prawo do emerytury lub renty (prawo zostało potwierdzone decyzją ZUS). Zawieszenie wypłacania świadczenia nie pozbawia tej osoby prawa do świadczenia. Tym samym Małgorzata C. spełniała warunki z art. 18 ust. 7 ustawy zasiłkowej, aby być pozbawioną prawa do tego świadczenia.

Zdaniem Sądu Najwyższego Małgorzata C. musiała mieć świadomość, że występuje o nienależne świadczenie. We wniosku były wyraźne pytania o decyzje w sprawie emerytury i innych świadczeń. Jasne też było pouczenie zawarte we wniosku rehabilitacyjnym. W tej sytuacji świadczenie musi być zwrócone.

Wnioski

Uprawnienie do emerytury oznacza otrzymanie decyzji przyznającej wnioskującemu o emeryturę i ustalającej jej wysokość. Taka osoba nie ma prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, chociażby była ubezpieczona w ZUS i lekarz orzecznik ustalił jej prawo do tego świadczenia. Bez znaczenia jest fakt, że taka osoba nie pobiera emerytury, np. w związku z jej zawieszeniem.