Tematy - Orzecznictwo SN, Odpowiedzialność pracownika - INFOR.PL

Odmowa przeniesienia do pracy w innej miejscowości przy niezmienionych warunkach płacowych może być uznana za współprzyczynę rozwiązania umowy o pracę wykluczającą zastosowanie przepisów o rozwiązywaniu stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Pracownik w takim przypadku nie otrzyma odprawy (wyrok Sądu Najwyższego z 12 sierpnia 2009 r., II PK 38/09).

Kwota bazowa, przyjęta do ustalenia wcześniej przyznanej renty z tytułu niezdolności do pracy jest podstawą do obliczenia renty rodzinnej po zmarłym pracowniku.

Najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach pracowniczych:

Pracownik zwolniony wadliwie i z przyczyn uznanych za dyskryminujące ma prawo – niezależnie od odszkodowania lub przywrócenia do pracy – domagać się od pracodawcy także odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu.

Niezaakceptowanie przez podwładnego przeniesienia na nowe stanowisko może skutkować np. rozwiązaniem z nim umowy o pracę, jeżeli przeniesienie było konieczne ze względów zdrowotnych oraz podyktowane wymogiem zawartym w Kodeksie pracy.

Trwają prace nad poselskim projektem ustawy o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa. W ocenie Konfederacji Pracodawców Polskich (KPP) poselski projekt dotyczący finansowego karania urzędników za rażące błędy w podejmowanych decyzjach jest niezbędny dla poprawy jakości ich pracy.

Podczas obsługi automatu do produkcji szczotek operatorka maszyny uległa ciężkiemu wypadkowi przy pracy. Praca poszkodowanej polegała na mocowaniu w uchwytach automatu materiału i odbieraniu po zakończonym cyklu technologicznym maszyny szczotek z tworzywa sztucznego. W dniu wypadku podczas pracy spadł przewód wyciągu. Pracownica nacisnęła wyłącznik „stop” znajdujący się przy drzwiczkach ruchomych z wyłącznikiem krańcowym i po otwarciu drzwiczek dostępu do strefy pracy maszyny włożyła lewą dłoń w strefę ruchu obrotowego noży rozszczepiających włosie szczotki (po otwarciu drzwiczek elementy tnące noża do rozszczepiania włosia wykonywały siłą bezwładności ruch obrotowy jeszcze przez 18 sekund). Lewa dłoń poszkodowanej została pochwycona przez ostrza noży, które obcięły jej cztery palce. Pracodawca przed wypadkiem nie dostosował maszyny do minimalnych wymagań. Czy można było uniknąć wypadku i kto ponosi odpowiedzialność za ten wypadek pracownicy, którzy obsługują maszyny czy pracodawca?

Zgon przewlekle chorego pracownika, który nie był spowodowany wykonywaniem prac dla niego zabronionych, nie może być uznany za skutek wypadku przy pracy, gdy podstawową przyczyną śmierci okaże się wspomniana choroba. Jednak odpowiedzialny za nakazanie choremu wykonania zabronionej pracy kierownik lub pracodawca może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej.(Wyrok Sądu Najwyższego z 18 sierpnia 2009 r., sygn. akt I PK 18/09)

Wychowawca zatrudniony w placówce opiekuńczo-wychowawczej, podlegający ustawie z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, ma prawo od 1 stycznia 2009 r. do 1/2 wynagrodzenia w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych (uchwała Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., III PZP 4/09).

Sąd pracy mimo stwierdzenia wadliwości dokonanego rozwiązania umowy, może nie uwzględnić żądania pracownika o przywrócenie do pracy i zamiast tego zasądzić na jego rzecz odszkodowanie. Sąd może bowiem uznać, że przywrócenie do pracy byłoby niecelowe lub niemożliwe.

Klauzula zasad współżycia społecznego umożliwia uniknięcie sytuacji, w których stosowanie prawa doprowadziłoby do skutków niemożliwych do zaakceptowania z uwagi na cel regulacji lub normy moralne.

Jeśli szkodę w mieniu pracodawcy spowoduje nietrzeźwy pracownik, odpowiada on za jej wyrządzenie w pełnej wysokości. Jednak ciężar udowodnienia przesłanek odpowiedzialności w takim przypadku spoczywa na pracodawcy.

Świadczenie ma charakter uznaniowy tylko wtedy, gdy regulamin wynagradzania nie określa warunków przyznania świadczenia albo gdy warunki przyznania świadczenia są określone w sposób na tyle ogólny, że uniemożliwiają kontrolę ich spełnienia. Premia uznaniowa lub nagroda pieniężna jest świadczeniem czysto uznaniowym. Skoro przyznanie oraz ustalenie jej wysokości pozostaje wyłącznie w gestii pracodawcy, to zbędne jest ustalenie przez pracodawcę regulaminu przyznawania nagród (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 2009 r., II PK 232/08).

Pracodawca może żądać od pracownika zwrotu nienależnego świadczenia, ale tylko pod warunkiem wykazania, że pracownik wiedział lub powinien przypuszczać, iż sporne świadczenie od pracodawcy się nie należy.

Likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem ze wszystkimi pracownikami podlegającymi szczególnej ochronie (np. z kobietą w ciąży). Jednak przyczyna ta musi być wyraźnie wskazana w piśmie pracodawcy o wypowiedzeniu. Brak pouczenia o odwołaniu w piśmie pracodawcy w sprawie wypowiedzenia umowy o pracę stanowi przesłankę przywrócenia terminu w razie złożenia odwołania do sądu po upływie 7 dni od doręczenia wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2009 r., II PK 147/09).

Do zwolnienia dyscyplinarnego pracownika nie są konieczne pisemna forma oświadczenia oraz podpis pracownika. Brak formy pisemnej nie przesądza o nieważności takiej czynności, a jedynie o jej wadliwości.

W trakcie kontroli Inspekcji Pracy stwierdzono nieprawidłowości polegające m.in. na braku szkoleń z zakresu bhp oraz nieprawidłowych osłonach części ruchomych maszyn na terenie zakładu pracy. Pracownik służby bhp został wskazany przez pracodawcę jako winny wykroczeń z powyższego zakresu. Kontrolujący stwierdził, że powyższa odpowiedzialność ciąży na pracodawcy, a nie na pracowniku służby bhp, którego obowiązki nie mają wpływu na odpowiedzialność pracodawcy za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Kto ponosi odpowiedzialność za wykroczenia – pracownik czy pracodawca?

Wykorzystywanie nielegalnego oprogramowania przez pracownika zajmującego w firmie kierownicze stanowisko jest czynem zagrożonym karą. Może istotnie osłabić pozycję rynkową pracodawcy i zmniejszyć szanse na pozyskanie nowych klientów.

Porozumienie między pracodawcą a związkami zawodowymi dotyczące zwolnień grupowych może przewidywać wypłacanie odpraw, których wartość przekracza dla jednego pracownika 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 24 lipca 2009 r., I PK 41/09).

Za zobowiązania z tytułu zaległych składek wobec ZUS członkowie zarządu spółki kapitałowej odpowiadają niezależnie od istnienia spółki. Odpowiedzialność trwa nawet po jej upadłości lub likwidacji i późniejszym wykreśleniu z Krajowego Rejestru Sądowego. ZUS w decyzji stwierdzającej zaległości nie może ustalać zakresu odpowiedzialności poszczególnych członków zarządu.

Termin, za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych rent i emerytur, powinien być liczony 3 lata wstecz od dnia wydania decyzji nakazującej ich zwrot.

Odpowiedzialność pracowników można podzielić zasadniczo na 2 grupy. Pierwszą z nich jest odpowiedzialność porządkowa, drugą zaś odpowiedzialność materialna. W tej ostatniej chodzi głównie o odpowiedzialność związaną z wszelką szkodą, jaką może wyrządzić pracownik pracodawcy. Jej szczególną formą jest odpowiedzialność za mienie powierzone z obowiązkiem zwrotu. Pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się mienie, odpowiada w pełnej wysokości za szkodę w nim powstałą.

Przepisy prawa pracy nie zabraniają zawierania ugody między pracodawcą a pracownikiem bez udziału organów ochrony prawnej. Nawet gdy w sprawie zapadł już wyrok sądowy, dopuszczalne jest zawarcie ugody między stronami stosunku pracy.

Zdarza się, że strony, zawierając umowę o pracę, nie mają na celu jej wykonywania, a jedynie objęcie pracownika ubezpieczeniami społecznymi. Taka umowa może być uznana za umowę pozorną.

Za szkodę w mieniu powierzonym z obowiązkiem zwrotu powstałą wskutek kradzieży pracownik ponosi odpowiedzialność w takim zakresie, w jakim można mu przypisać niewykonanie lub nienależyte wykonanie pieczy.

Podjęta przez nieuprawniony podmiot działający w imieniu pracodawcy czynność z zakresu prawa pracy jest ważna i skuteczna, gdy zostanie ona potwierdzona przez inny podmiot (organ) właściwy do podejmowania takich czynności – także przez podjęcie określonych czynności faktycznych.

Kwotę bazową obowiązującą w dacie złożenia wniosku o emeryturę po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego przez osobę, która po uzyskaniu prawa do wcześniejszej emerytury podlegała przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, uwzględnia się tylko do obliczenia części socjalnej później ustalonej emerytury (na podstawie uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 10 września 2009 r., I UZP 6/09).

Odwołanie członka zarządu osoby prawnej i wypowiedzenie mu umowy o pracę nie powoduje zmiany jego stanowiska jako pracownika. Członek zarządu nadal pozostaje na tym samym stanowisku pracowniczym, nawet jeżeli jest zwolniony z obowiązku wykonywania pracy.

Do okresu zasiłkowego należy zaliczać każdą niezdolność do pracy, niezależnie od tego, czy ubezpieczony ma prawo do zasiłku chorobowego. Od dnia zakończenia każdej z nich należy liczyć odrębnie 60-dniową przerwę między dwoma okresami niezdolności do pracy spowodowanymi tą samą chorobą. Jeżeli okres ten nie przekracza 60 dni, zasiłek chorobowy nie przysługuje (na podstawie uchwały Sądu Najwyższego z 2 września 2009 r., II UZP 7/09).

Jeśli pracownik uważa, że został niesłusznie zwolniony, to musi złożyć do sądu skargę, żądając od firmy odszkodowania lub przywrócenia do pracy. Nie może kwestionować sposobu zwolnienia występując o sprostowanie świadectwa pracy - orzekł w wydanej 4 listopada br. uchwale Sąd Najwyższy.

Pracodawca musi pamiętać o wysłuchaniu pracownika, zanim podejmie decyzję o jego ukaraniu. W razie naruszenia prawa przy nakładaniu kary może liczyć się ze sprzeciwem pracownika lub powództwem do sądu pracy.

Pracodawca ma prawo do prowadzenia polityki racjonalnego zatrudnienia i zatrudniania pracowników przydatnych zawodowo. Wobec tego np. niezawiniona utrata uprawnień pracownika może być przyczyną uzasadniającą rozwiązanie z nim umowy.

Wysokość odszkodowania przysługującego pracodawcy zależy od stopnia winy pracownika. Jeśli wina pracownika jest umyślna, pracodawca ma nieograniczone roszczenia, które mogą obejmować nawet utracone korzyści.

Czas pracy pracownika mobilnego może być liczony od chwili wyjścia z domu do chwili powrotu do domu, wliczając w to czas przejazdu samochodem służbowym do siedziby kontrahenta, a także czas przerwy w podróży przeznaczony np. na posiłek czy odpoczynek w trasie (wyrok Sądu Najwyższego z 27 stycznia 2009 r., II PK 140/08).

Świadczenie rehabilitacyjne należy się pracownikowi nawet z powodu innego schorzenia niż to, na które dostał zasiłek chorobowy. Ważne jest jedynie zachowanie ciągłości niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2009 r., II UK 149/08).

Utratę prawa do zasiłku powoduje podjęcie faktycznej działalności zarobkowej. Sam fakt rejestracji firmy lub objęcia udziałów w spółce w czasie zwolnienia lekarskiego nie przesądza o utracie prawa do zasiłku (wyrok Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2009 r., II UK 403/08).

W przypadku śmierci członka OFE fundusz dokonuje wypłaty kwalifikowanej połowy środków zgromadzonych na rachunku zmarłego małżonka, druga połowa zaś należna małżonkowi jest „przechowywana” przez OFE do czasu osiągnięcia przez tę osobę wieku emerytalnego – niezależnie od tego, czy żyjący małżonek uczestniczy w powszechnym ubezpieczeniu społecznym.

Brak prawa osób zarządzających zakładem pracy do należności za nadgodziny nie dotyczy sytuacji wykonywania przez nie stałego dodatkowego zatrudnienia na rzecz tego samego pracodawcy poza normalnymi godzinami pracy.

W oświadczeniu o zamiarze uzyskiwania dochodów skutkujących zawieszeniem lub zmniejszeniem świadczeń emerytalnych lub rentowych nie jest konieczne podawanie konkretnych kwot dochodów (wyrok Sądu Najwyższego z 6 maja 2009 r., II UK 368/08).

Nowelizacja Kodeksu pracy przywracająca zasadę, że każde święto obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin jest zgodna z Konstytucją RP. Nie trzeba będzie odpracowywać drugiego dnia świątecznego występującego w jednym tygodniu.

Jeżeli członek zarządu spółki został zatrudniony na podstawie umowy o pracę w wymiarze 1/2 etatu, to jego wynagrodzenie powinno wynosić połowę wynagrodzenia pełnoetatowych członków zarządu, określonego w uchwale walnego zgromadzenia wspólników lub akcjonariuszy (wyrok Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2009 r., II PK 7/09).

Pracodawca odpowiada za przedmioty należące do jego pracownika, które uległy zniszczeniu lub uszkodzeniu podczas wypadku przy pracy. Odpowiedzialność ta ma jednak ograniczony charakter.

Ustalanie płac na zasadzie powiązań rodzinnych, w oderwaniu od jakości i ilości świadczonej pracy, w kwotach rażąco wygórowanych jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Postanowienia umów o pracę naruszające te zasady są nieważne (wyrok Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2009 r., I UK 13/09).

Rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 231 § 4 Kodeksu pracy nie uprawnia do nabycia odprawy pieniężnej z tytułu zwolnień grupowych na podstawie art. 8 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników), chyba że przyczyną rozwiązania stosunku pracy była poważna zmiana warunków pracy na niekorzyść pracownika (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18 czerwca 2009 r., III PZP 1/09).

Jestem zatrudniony w firmie produkcyjnej. 8 lipca jedna z maszyn uległa awarii i produkcja w całym zakładzie została wstrzymana. Uszkodzenie nastąpiło w wyniku błędu popełnionego przez pracownika. Co możemy w takiej sytuacji zrobić. Czy możemy żądać od pracownika odszkodowania?

W razie jednoczesnego doręczenia pracownikowi dwóch sprzecznych oświadczeń woli pracodawcy – o wypowiedzeniu i rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, skuteczne jest drugie oświadczenie – o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia, w szczególności gdy wypowiedzenie złożył nieuprawniony podmiot (wyrok Sądu Najwyższego z 6 maja 2009 r., II PK 285/08).

Nieobecność jednego z pracowników w pracy na skutek przeprowadzanych okresowych badań lekarskich wyniosła ponad 7 godzin. Pracownik ten jest zatrudniony na stanowisku głównego konserwatora maszyn. W związku z nieobecnością w pracy z powodu przeprowadzanych badań nie zrealizował swoich obowiązków (nie wykonał w terminie przeglądu parku maszynowego i jedna z maszyn uległa tego dnia awarii, powodując przymusowy 8-godzinny przestój w produkcji), co spowodowało opóźnienia w pracy całej linii produkcyjnej. Cały zakład poniósł stratę. Czy możemy nakazać temu pracownikowi odpracowanie czasu odbywania badań okresowych poza godzinami pracy w związku z niedopełnieniem obowiązków?

Pracownik był nieobecny w pracy 14 i 15 maja br., a następnie 18 i 19 maja br. (16–17 maja br. miał wolne). Swojej nieobecności w pracy przez te 4 dni do dzisiaj nie usprawiedliwił. Od 20 maja br. pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim. Wysłaliśmy mu pocztą, listem poleconym rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z powodu nieusprawiedliwonej nieobecności w pracy przez 4 dni. Czy jeżeli pracownik odbierze pismo rozwiązujące umowę po 14 czerwca br., to zwolnienie dyscyplinarne będzie mógł zakwestionować przed sądem pracy jako bezskuteczne? Pracownik odbierze wówczas pismo po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę informacji o jego nieobecności w pracy pierwszego dnia, tj. 14 maja br.

Najpierw należy przeprowadzić postępowanie stwierdzające bezskuteczność egzekucji składek z majątku spółki, zakończone decyzją o umorzeniu tego postępowania, a dopiero po wydaniu takiej decyzji ZUS ma prawo wszcząć egzekucję z majątku osoby prywatnej, tj. członka zarządu spółki – dłużnika (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 13 maja 2009 r., I UZP 4/09).

Wysokość jednorazowego odszkodowania należy ustalać na podstawie przepisów obowiązujących w dniu, w którym zapadła decyzja ZUS odmawiająca przyznania takiego odszkodowania. Jeżeli wnioskodawca otrzyma odszkodowanie na podstawie wyroku sądowego, należą mu się dodatkowo cywilne odsetki ustawowe, również liczone od dnia pierwotnej decyzji ZUS (uchwała Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2009 r., I UZP 2/09).

Orzecznictwo SN, Odpowiedzialność pracownika

Czy pracownik, który z powodu odmowy przeniesienia do pracy w innej miejscowości straci pracę, ma prawo do odprawy z tytułu zwolnień grupowych

Renta rodzinna po zmarłym renciście

Wyrok SN: Nauczyciel akademicki nie ma prawa do zasiłku chorobowego

Odszkodowania dla pracownika – za dyskryminację i nieprawidłowe zwolnienie

Konsekwencje odmowy wykonania polecenia pracodawcy

Odpowiedzialność urzędników za naruszenie prawa - nowa ustawa

Czy pracownik ponosi odpowiedzialność za wypadek związany z obsługą maszyny?

Choroba może wykluczyć wypadek przy pracy

Czy wychowawcy placówki opiekuńczo-wychowawczej przysługuje wynagrodzenie za okres zawieszenia w obowiązkach służbowych

Kiedy przywrócenie pracownika do pracy może być uznane za niecelowe

Zastosowanie klauzuli zasad współżycia społecznego przez sądy pracy

Odpowiedzialność nietrzeźwego pracownika

Czy pracodawca może określić w regulaminie zasady przyznawania premii uznaniowej

Zwrot nienależnego świadczenia od pracownika

Czy likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą w ciąży

Zwolnienie dyscyplinarne nietrzeźwego pracownika

Kto ponosi odpowiedzialność za wykroczenia – pracownik służby bhp czy pracodawca?

Nielegalne oprogramowanie przyczyną wypowiedzenia

Czy można wypłacić wyższą odprawę z tytułu zwolnień grupowych niż maksymalna kwota ustawowa

Czy były zarząd spółki wykreślonej z rejestru nadal odpowiada za długi z tytułu niezapłaconych składek

Od jakiej daty należy liczyć wstecz 3-letni okres, za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych rent i emerytur

Odpowiedzialność pracownika za mienie powierzone

Jak zawrzeć ugodę

Pozorna umowa o pracę

Wypadek samochodem służbowym lub jego kradzież

Kiedy czynność podjęta przez nieuprawniony podmiot jest ważna

Czy ponownemu przeliczeniu podlega całość emerytury w razie późniejszego zakończenia zatrudnienia

Skutki odwołania ze stanowiska w zarządzie dla stosunku pracy

Jak ustalać 60-dniową przerwę między dwoma okresami niezdolności do pracy spowodowanymi tą samą chorobą

Sprostowanie świadectwa pracy nie zmienia trybu zwolnienia

Sprzeciw od kary porządkowej a postępowanie pracodawcy

Utrata uprawnień do wykonywania zawodu

Kiedy pracodawca może żądać odszkodowania od pracownika

Czy czas pracy pracownika mobilnego obejmuje czas podróży oraz przerwy występujące w jej trakcie

Kiedy nie można odmówić świadczenia rehabilitacyjnego

Kiedy następuje utrata prawa do zasiłku chorobowego

Po śmierci małżonka OFE wypłaci połowę środków

Za dodatkową funkcję - dodatkowe wynagrodzenie

Czy w kierowanym do ZUS oświadczeniu emeryta o zamiarze podjęcia pracy zarobkowej należy podawać wysokość dochodu

Święto dniem wolnym

Czy wynagrodzenie członka zarządu zależy od wymiaru etatu

Odszkodowanie za przedmioty zniszczone podczas wypadku przy pracy

Czy wysokość płacy w umowie o pracę może być ustalana przez pracodawcę i pracownika w dowolny sposób

Czy pracownikowi rezygnującemu z pracy po przejściu zakładu na nowego pracodawcę należy się odprawa z tytułu zwolnień grupowych

Odpowiedzialność pracownika

Które z jednocześnie doręczonych przez pracodawcę pism jest ważne

Odpracowanie nieobecności w pracy

Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy – zwolnienie dyscyplinarne

Egzekucja składek z majątku członka zarządu spółki

Wysokość odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy