Uprawnienia pracownika, Urlop

Nadchodzi prawdziwa rewolucja na polskim rynku pracy. Po latach dyskusji i apeli milionów Polaków, praca na umowie zleceniu czy prowadzenie własnej firmy nareszcie zostaną potraktowane na równi z etatem. Sejm przyjął ustawę, która zrównuje te formy aktywności zawodowej ze stażem pracy. Co to oznacza dla Ciebie? Przede wszystkim dłuższy urlop, wyższe dodatki i większe bezpieczeństwo. Sprawdźmy szczegóły tej historycznej zmiany, która została już podpisana przez Prezydenta.

Jesień przyszła pełną parą, ale trudno mówić o złotej-polskiej jesieni. Bardziej: ZŁOta JESIEŃ. Padało, pada i padać będzie. Pojawił się więc pomysł, aby w Polsce, tak jak wdraża się to w innych krajach UE, wprowadzić dodatkowy i 100% płatny "urlop pogodowy" z powodu złych warunków meteorologicznych czy wręcz anomalii pogodowych. Coraz częściej mamy do czynienia z zalaniami, powodziami, wichurami, pożarami, nawałnicami, śnieżycami, burzami czy mrozem lub upałem. Czy taki urlop wejdzie w Polsce, a jeśli tak, to czy w 2026 r.? Przedstawiamy różne możliwości potencjalnej regulacji.

Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej deklarowało w kwietniu koniec prac nad nowym typ dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Wszystko wskazywało na to, że za kilka miesięcy Rada Ministrów przyjmie odpowiedni projekt ustawy nowelizującej. Urlop jest bardzo atrakcyjny - jest tym dłuższy, im dłuższy staż pracy ma pracownik. Nowe przepisu premiują więc pracowitość. Osoby ze stażem 25 lat pracy mają nie 26 dni urlopu, a 36 dni. I to rok w rok aż do emerytury. Jest to tak atrakcyjne, że dyskusje o tej propozycji rządu skupiają się od 1,5 roku na tym, dlaczego tylko niektórzy pracownicy mają mieć ten przywilej. I kiedy wszyscy.

Czas pracy skrócony do 35 godzin w tygodniu, a urlopy wydłużone z 20 dni i 26 dni do dni 35 – i to dla wszystkich. Takie niedawno były zapowiedzi odnośnie dwóch wielkich reform w kodeksie pracy. Rewolucje odwołane, o dłuższych urlopach należy zapomnieć. A krótszy tydzień pracy?

Pracodawca może wysłać Cię na urlop nie pytając o zdanie. Tak, to zdanie jest prawdziwe. Zastanawiasz się jak to możliwe, skoro prawo pracy z założenia ma chronić pracownika. Okazuje się, że jest taka możliwość i nie będzie to naruszenie przepisów prawa pracy. Przymusowy urlop 2025. Dla kogo?

W kwietniu 2024 ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej zapowiedziało wprowadzenie urlopu zależnego od stażu pracy dla grupy pracowników. 13 stycznia 2025 r., do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów trafił projekt nowelizacji. Co dalej z projektem?

Od 1 stycznia 2026 r. mają wejść w życie istotne zmiany w Kodeksie pracy, które wpłyną na sposób naliczania stażu pracy. Projektowana nowelizacja przewiduje, że do stażu pracy będą wliczane nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy aktywności zawodowej, takie jak umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy służba w niektórych formacjach mundurowych. Zmiany te mają na celu zwiększenie uprawnień pracowniczych, w tym prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższych odpraw czy dodatków stażowych.

Od stażu pracy – zarówno zakładowego, jak i ogólnego – zależne są uprawnie pracownicze. Obecnie do stażu pracy wlicza się okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Takie rozwiązanie krzywdzi pracowników, którzy oprócz zatrudnienia na umowę o pracę prowadzili np. działalność gospodarczą czy świadczyli pracę jako zleceniobiorcy. Projektowana nowelizacja Kodeksu pracy ma zmienić zasady obliczania stażu pracy.

Wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę jest jednym ze sposobów zakończenia stosunku pracy. Jednak nie zawsze pracodawca może wręczyć pracownikowi wypowiedzenie. Nieobecność pracownika w pracy z powodu urlopu jest jedną z sytuacji, gdy jego stosunek pracy podlega szczególnej ochronie.

Z jakich uprawnień pracowniczych w 2025 roku mogą skorzystać rodzice dzieci ze specjalnymi potrzebami? Kiedy mają dłuższe urlopy? Dodatkowe prawa rodziców dzieci niepełnosprawnych (także rodzice dzieci z zespołem Aspergera czy autyzmem) wymieniają przepisy prawa pracy, co z rodzicami dzieci z zaburzeniami, które nie posiadają orzeczenia o niepełnosprawności? Jakie dobre praktyki stosują pracodawcy w stosunku do rodziców dzieci ze szczególnymi potrzebami? Jak ocenia się zmiany w świadczeniu pielęgnacyjnym? Co jeszcze należy zmienić we wsparciu dla takich rodziców?

Czy rozwiązaniem problemu niskiej frekwencji w wyborach (samorządowych, parlamentarnych, prezydenckich czy do europarlamentu) jest pomysł urlopu na głosowanie w wyborach? Taki urlop miałby być 100% płatny. Inny pomysł na zwiększenie frekwencji to 250+ dla każdego, za udział w wyborach. Wydaje się to jednak kontrowersyjne.

Bardzo ważne jest poszanowanie fizjologii kobiet. Już teraz mają dodatkowe urlopy na karmienie dziecka piersią, czy inne związane z opieką nad dzieckiem. Kiedy w Polsce wejdzie więc urlop menstruacyjny czy urlop w okresie menopauzy. W niektórych zakładach pracy już wszedł!

Pracownicy szukają informacji na temat urlopu, który jest 50% płatny. Jaki to rodzaj urlopu? Ile dni przysługuje w roku kalendarzowym? Czy można wykorzystać go na godziny? Czy niepełny etat pomniejsza wymiar zwolnienia od pracy?

Jakie mogą być przykłady siły wyższej do urlopu z art. 148¹ Kodeksu pracy? Czy trzeba uzasadniać wniosek o zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej? Jakie warunki musi spełniać podany powód?

Coraz więcej pracowników świadczy pracę zdalnie albo hybrydowo. Mają służbowy laptop. I zabierają go na urlop. Często sami - bez wezwania ze strony pracodawcy - logują się wtedy do firmowych zasobów. A jest to w praktyce możliwe tylko ze służbowego laptopa. Bo tak konfigurują tą opcję pracodawcy. W przypadku odejścia z pracy staje się to podstawą do twierdzeń, że pracownik był pozornie na urlopie. Idzie za tym roszczenie o wypłatę ekwiwalentu za rzekomo niewykorzystany urlop.

Do obowiązków pracodawcy należy udzielenie urlopu na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym. Pracownik powinien zgłosić żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia. Czy to wystarczy do skorzystania z urlopu na żądanie przez pracownika?

Pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 dni lub 26 dni – w zależności od ogólnego stażu pracy. Są jednak pracownicy, którzy mają prawo do dodatkowych 10 dni urlopu w ciągu roku. O kogo chodzi?

Ministerstwo proponuje urlop według formuły [2 dni urlopu za 5 lat pracy, 4 dni za 10 lat, 6 dni za 15 lat itd.]. Wysłaliśmy do biura prasowego Ministerstwie zapytanie, na jakim etapie prac jest wdrożenie tego pomysłu do formy zapisów projektu ustawy nowelizującej, a potem już finalnej nowelizacji. W artykule poniżej odpowiedź:

Prawo do urlopu wypoczynkowego ulega przedawnieniu, podobnie jak prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. Ile wynosi okres przedawnienia tych roszczeń? Jak należy liczyć go liczyć?

Kto jest chroniony przed zwolnieniem w formie wypowiedzenia umowy o pracę? Oto 5 szczególnych przypadków przewidzianych w Kodeksie pracy. Przepisy te zapewniają stabilność zatrudnienia i ochronę przed niesprawiedliwym traktowaniem.

Według Kodeksu pracy wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 20 lub 26 dni – w zależności od stażu pracy pracownika. Urlop może być podzielony na części, z których co najmniej jedna powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych. Czy 14-dniowy urlop jest obowiązkowy?

44 proc. badanych jest zdania, że należy zmienić nazwę "urlop macierzyński". Obowiązująca nazwa sugeruje, że opieka nad dzieckiem jest czasem odpoczynku. Ruszyła kampania edukacyjna #ToNieUrlop, zmieniająca krzywdzące przekonania społeczne na temat opieki nad małym dzieckiem i urlopów macierzyńskich. 

Urlop wypoczynkowy jest jednym z podstawowych uprawnień pracowniczych. Przepisy prawa pracy dokładnie określają jego wymiar i zasady udzielania. Pracownikom przysługuje wynagrodzenie urlopowe. Pracodawcy często też dofinansowują im wypoczynek.

W poniedziałek, 24 czerwca na Dziennik.pl ukazała się rozmowa z Głównym Inspektorem Pracy Marcinem Staneckim. Marszałek Szymon Hołownia powołał go na to stanowisko 15 czerwca 2024 r. Inspektor został zapytany przez Dziennik.pl m.in. o kwestie dotyczące prawa do wypoczynku, skrócenia czasu pracy czy przywrócenia handlu w niedzielę. Stanecki podkreślił, że jeżeli pracownik odbiera maile albo telefony od pracodawcy na urlopie - należy mu to wliczyć do czasu pracy.

NSZZ "Solidarność" chce wydłużenia urlopu wypoczynkowego do 35 dni i zrównania go dla wszystkich pracowników. Od kiedy każdy pracownik będzie miał prawo do dłuższego urlopu wypoczynkowego?