Rewolucja w Kodeksie Pracy: umowa zlecenie i działalność gospodarcza wliczane do stażu pracy. Sprawdź, co zyskasz w 2026 r.

• Zrównanie „śmieciówek” z umową o pracę?
• Koniec z podziałem na "lepszych" i "gorszych" pracowników
• Jakie okresy zostaną wliczone do stażu pracy po zmianach?
• Co konkretnie zyskają objęte ustawą grupy osób? Dłuższy urlop to dopiero początek
• Jak udowodnić lata pracy na zleceniu lub B2B? To prostsze niż myślisz
• Kiedy rewolucja wejdzie w życie? Znamy daty
• O czym ważnym jeszcze warto pamiętać?

Zrównanie „śmieciówek” z umową o pracę?

Przez lata polski rynek pracy opierał się na wyraźnym podziale. Z jednej strony byli pracownicy etatowi, z pełnym pakietem praw wynikających z Kodeksu pracy. Z drugiej – ogromna rzesza osób pracujących na umowach cywilnoprawnych (tzw. śmieciówkach) lub prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Mimo że płacili podatki i składki, ich wysiłek i lata pracy nie były wliczane do ogólnego stażu pracy, od którego zależałby szereg uprawnień. To rodziło poczucie niesprawiedliwości i realne straty, na przykład w postaci krótszego urlopu. Na szczęście ten rozdział w historii polskiego prawa pracy właśnie dobiega końca.

Koniec z podziałem na "lepszych" i "gorszych" pracowników

Głównym celem nowelizacji, przygotowanej przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jest likwidacja nierówności i docenienie każdej formy legalnej pracy zarobkowej. Jak podkreślała minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, "praca to praca" i każda zasługuje na uznanie. Ustawa, która przeszła już całą ścieżkę parlamentarną i 26 września 2025 roku została ostatecznie przyjęta przez Sejm, wprowadza fundamentalną zasadę: do stażu pracy, od którego zależą konkretne uprawnienia pracownicze, będą wliczane także okresy innej aktywności zawodowej niż tylko umowa o pracę.

Jakie okresy zostaną wliczone do stażu pracy po zmianach?

Do stażu pracy po zmianach zostaną wliczone następujące okresy, takie jak w szczególności:

• Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej (samozatrudnienie, B2B);
• Wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług;
• Okresy współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą;
• Okresy członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej;
• Okres prowadzenia gospodarstwa rolnego;
• Czas zawieszenia działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
• Udokumentowane okresy wykonywania pracy zarobkowej za granicą w innych formach zatrudnienia niż umowa o pracę.

To oznacza prawdziwy przełom. Dla milionów osób, które przez lata budowały swoje doświadczenie zawodowe na "śmieciówkach" lub jako samozatrudnieni, oznacza to odzyskanie straconych lat i realne korzyści.

Co konkretnie zyskają objęte ustawą grupy osób? Dłuższy urlop to dopiero początek

Wliczanie umów cywilnoprawnych i działalności gospodarczej do stażu pracy to nie tylko symboliczny gest. To zmiana, która przełoży się na konkretne, wymierne korzyści dla pracowników. Od długości stażu pracy zależy bowiem szereg uprawnień. Najważniejszymi korzyściami będą:

1. Dłuższy urlop wypoczynkowy: To jedna z najbardziej odczuwalnych zmian. Dotychczas, aby mieć prawo do 26 dni urlopu, trzeba było udokumentować 10 lat stażu pracy (wliczając w to np. lata nauki). Osoby pracujące na zleceniach, nawet przez kilkanaście lat, miały prawo tylko do podstawowych 20 dni. Po zmianach ich wieloletnie doświadczenie zostanie wreszcie docenione.

2. Dłuższy okres wypowiedzenia: Staż pracy ma również kluczowe znaczenie przy ustalaniu długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Dłuższy staż to większa ochrona i więcej czasu na znalezienie nowego zatrudnienia. Okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 3 lata. Nowe przepisy wliczą do tego okresu również wcześniejszą współpracę z tą samą firmą na podstawie umowy zlecenia czy B2B.
3. Dodatki stażowe i nagrody jubileuszowe: W wielu firmach i instytucjach, a zwłaszcza w sektorze publicznym, wysokość wynagrodzenia i prawo do nagród jubileuszowych są ściśle powiązane z ogólnym stażem pracy. Nowe przepisy sprawią, że pracownicy szybciej nabędą prawo do tych świadczeń lub otrzymają je w wyższej kwocie.
4. Odprawy: Wysokość odprawy (np. w przypadku zwolnień grupowych) również często zależy od stażu pracy w danym zakładzie. Okres pracy np. na umowie zlecenia trzeba będzie traktować na równi z okresem pracy na umowie o pracę, zatem staż z umowy zlecenia będzie się liczył do okres zatrudnienia uprawniającego do odprawy w określonej wysokości.

Jak udowodnić lata pracy na zleceniu lub B2B? To prostsze niż myślisz

Nowe przepisy mają działać wstecz, co jest doskonałą wiadomością. Oznacza to, że będziesz mógł doliczyć do swojego stażu pracy również okresy aktywności zawodowej sprzed wejścia ustawy w życie. Jak to zrobić? Głównym dokumentem potwierdzającym te okresy będzie zaświadczenie wydawane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). To właśnie tam znajdują się dane o opłacanych składkach z tytułu umów zleceń czy prowadzenia działalności.

Co w sytuacji, gdy z jakiegoś powodu ZUS nie będzie posiadał kompletnych danych (np. w przypadku umów zleceń studentów do 26. roku życia, od których nie odprowadzano składek)? Ustawodawca przewidział i taką możliwość. Wówczas pracownik będzie mógł udokumentować staż pracy za pomocą innych dowodów, takich jak:

• zachowane umowy,
• rachunki lub faktury,
• potwierdzenia wypłaty wynagrodzenia.

Pracownik będzie miał 24 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy, aby przedstawić swojemu obecnemu pracodawcy dokumenty potwierdzające wcześniejsze okresy pracy. Warto już teraz zacząć porządkować domowe archiwum!

Kiedy rewolucja wejdzie w życie? Znamy daty

Proces legislacyjny jest już na finiszu. Ustawa czeka na podpis Prezydenta, co wydaje się formalnością, biorąc pod uwagę szerokie poparcie dla tych zmian. Wejście w życie nowych przepisów zostało podzielone na dwa etapy, aby dać pracodawcom czas na przygotowanie:

• Od 1 stycznia 2026 roku – nowe zasady zaczną obowiązywać w sektorze publicznym (urzędy, szkoły, instytucje państwowe).
• Dla pracodawców z sektora prywatnego – ustawa wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie sześciu miesięcy od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Ogłoszenie w Dzienniku Ustaw może zaś nastąpić dopiero po podpisaniu ustawy przez Prezydenta RP.

O czym ważnym jeszcze warto pamiętać?

• Brak podwójnego liczenia: Jeśli w tym samym czasie pracowałeś na etacie i dodatkowo na umowie zleceniu, do stażu pracy wliczony zostanie tylko jeden z tych okresów.
• Umowa o dzieło bez zmian: Należy podkreślić, że nowelizacja nie obejmuje umów o dzieło. Okresy pracy na tej podstawie nadal nie będą wliczane do stażu pracy.
• Bez wpływu na emeryturę:  Nowe przepisy dotyczą wyłącznie uprawnień pracowniczych wynikających z Kodeksu pracy. Nie mają wpływu na zasady przyznawania i wysokość emerytur, nie będą więc liczone np. do stażu ubezpieczeniowego, od którego zależy przyznanie minimalnej emerytury.

Podsumowując, nadchodzące zmiany to historyczny krok w kierunku ucywilizowania polskiego rynku pracy. To koniec z fikcją, w której lata ciężkiej pracy na umowach cywilnoprawnych czy samozatrudnieniu były niewidoczne dla systemu. Dla milionów Polaków to szansa na odzyskanie należnych im praw i bardziej sprawiedliwe traktowanie. Praca także na umowach śmieciowych zostanie wreszcie doceniona.