Uprawnienia pracownika a staż pracy. Będą zmiany?
REKLAMA
REKLAMA
Od stażu pracy – zarówno zakładowego, jak i ogólnego – zależne są uprawnie pracownicze. Obecnie do stażu pracy wlicza się okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Takie rozwiązanie krzywdzi pracowników, którzy oprócz zatrudnienia na umowę o pracę prowadzili np. działalność gospodarczą czy świadczyli pracę jako zleceniobiorcy. Projektowana nowelizacja Kodeksu pracy ma zmienić zasady obliczania stażu pracy.
Czym jest staż pracy
Obowiązujące przepisy Kodeksu pracy nie zawierają definicji stażu pracy. Dlatego przyjmuje się, że jest to okres zatrudnienia, w którym pracownik świadczył pracę na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru czy też spółdzielczej umowy o pracę. Do stażu pracy wlicza się wszystkie poprzednie okresy zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy.
REKLAMA
Ponadto do stażu pracy wliczane są m.in.:
- okres nauki;
- okres, za który przysługuje odszkodowanie w razie wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników;
- okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka.
Do okresu zatrudnienia wlicza się także okres służby m.in. w Policji, Służbie Więziennej, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej.
Do stażu pracy nie wlicza się natomiast np. okresów świadczenia pracy na podstawie umów cywilnoprawnych czy prowadzenia działalności gospodarczej.
Ogólny staż pracy i zakładowy staż pracy
REKLAMA
Kodeks pracy nie przewiduje ogólnej zasady, według której ustalany jest staż pracy. Z tego względu, w celu ustalenia prawa do świadczeń i uprawnień pracowniczych, rozróżnia się dwa rodzaje stażu pracy - ogólny staż pracy i zakładowy staż pracy.
Do zakładowego stażu pracy zalicza się okres zatrudnienia, od którego zależy uprawnienie pracownika wynikające tylko z okresu pracy u danego pracodawcy. Ten rodzaj stażu pracy ma wpływ np. na długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony lub nieokreślony oraz wysokość odprawy z tytułu rozwiązania umowy o pracę i odprawy pośmiertnej.
Z kolei do ogólnego stażu pracy wlicza się okresy zatrudnienia pracownika u wszystkich pracodawców. Ogólny staż pracy ma wpływ na ustalenie wymiaru urlopu wypoczynkowego pracownika oraz nabycie prawa do urlopu wychowawczego.
Pan Grzegorz i pan Stanisław zostali w tym samym dniu zatrudnieni u pracodawcy X i świadczą dla niego pracę od dwóch lat. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami pan Grzegorz, który jest młodym człowiekiem i nigdy wcześniej nie świadczył pracy ani nie prowadził pozarolniczej działalności, ma prawo do 20 dni urlopu wypoczynkowego. Urlop w tym samym wymiarze przysługuje także panu Stanisławowi, mimo że ma on ponad 40 lat i przed zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę przez 15 lat świadczył pracę na rzecz pracodawcy X na podstawie umowy-zlecenia.
Projekt nowelizacji Kodeksu pracy
Od dłuższego czasu trwają prace nad projektem nowelizacji Kodeksu pracy w zakresie dotyczącym zasad obliczania okresu zatrudnienia. Taka zmiana jest konieczna – według Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ustalanie stażu pracy wyłącznie z odwołaniem się do okresów zatrudnienia na podstawie stosunku pracy prowadzi do nierównego traktowania innych osób. Aktualnie obowiązujące przepisy utrudniają dostęp do niektórych uprawnień pracowniczych i stanowisk, na których wymagane jest posiadanie określonego stażu. Według MRPiPS budzi to istotne wątpliwości w zakresie zgodności takiego rozwiązania z konstytucyjną zasadą równości.
Założenia projektu nowelizacji Kodeksu pracy zakładają wliczanie do stażu pracy okresów m.in.:
- wykonywania przez osobę fizyczną umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą – Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
- wykonywania przez osobę fizyczną umowy agencyjnej;
- prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności (np. działalności gospodarczej czy działalności w zakresie wolnego zawodu).
Wliczeniu do stażu pracy będą też podlegały okresy służby m.in. w Policji, Służbie Więziennej, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej czy Straży Marszałkowskiej.
Jeżeli projektowana nowelizacja Kodeksu pracy wejdzie w życie, wówczas zmienią się zasady ustalania zarówno zakładowego stażu pracy, jak i ogólnego stażu pracy. W rezultacie osoby, które po wielu latach np. prowadzenia działalności gospodarczej czy świadczenia pracy na umowę-zlecenie po raz pierwszy podejmą zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, nie będą traktowane jak pracownicy z krótkim stażem. Będzie to miało oczywisty i korzystny wpływ na ich uprawnienia pracownicze. Zmiana może m.in. wydłużyć okresy wypowiedzenia, wymiar urlopu wypoczynkowego, zwiększyć odprawę pieniężną w razie zwolnienia grupowego.
Załóżmy, że projektowana nowelizacja Kodeksu pracy już obowiązuje. Sytuacja pana Grzegorza, o którym mowa w poprzednim przykładzie, nie uległa zmianie i nadal przysługuje mu urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 dni. Inaczej będzie w przypadku wspomnianego w poprzednim przykładzie pana Stanisława. Do jego stażu pracy wlicza się także okres świadczenia pracy na podstawie umowy-zlecenia. Teraz jego staż pracy wynosi 17 lat i z tego tytułu przysługuje mu 26 dni urlopu wypoczynkowego.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
REKLAMA