Nowy pomysł: urlop pogodowy lub meteorologiczny - czy wejdzie w Polsce w 2026?

• Urlop pogodowy — czym jest i dlaczego o nim mówimy
• Urlop pogodowy lub meteorologiczny - czy wejdzie w Polsce w 2026? Różne warianty i zakres proponowanych rozwiązań
• Różnica między istniejącymi instytucjami prawa pracy a proponowanym rozwiązaniem takim jak urlop pogodowy
• Urlop pogodowy: rola systemów ostrzegania i praktyczne kryteria uruchamiania uprawnień
• Hiszpański model urlopu pogodowego

Jesień przyszła pełną parą. Padało, pada i padać będzie. Pojawił się więc pomysł, aby w Polsce, tak jak wdraża się to w innych krajach, wprowadzić dodatkowy i 100% płatny "urlop pogodowy" z powodu złych warunków meteorologicznych czy wręcz anomalii pogodowych. Coraz częściej mamy do czynienia z zalaniami, powodziami, wichurami, pożarami, nawałnicami, śnieżycami, burzami czy mrozem lub upałem. Czy taki urlop wejdzie w Polsce, a jeśli tak, to czy w 2026 r.? Sceptykami są pracodawcy a optymistami pracownicy.

Urlop pogodowy — czym jest i dlaczego o nim mówimy

W dobie nasilających się anomalii pogodowych pojawia się pomysł wprowadzenia tzw. urlopu pogodowego lub urlopu meteorologicznego jako instrumentu ochrony pracowników przed skutkami ekstremalnej pogody.

Urlop pogodowy lub meteorologiczny - czy wejdzie w Polsce w 2026? Różne warianty i zakres proponowanych rozwiązań

Są różne warianty i zakres proponowanych rozwiązań:

• Urlop z powodu katastrof naturalnych — stosowany przy powodzi, silnych nawałnicach czy innych zdarzeniach powodujących dużą skalę zniszczeń; przewiduje wsparcie pracownikom, którzy nie mogą dotrzeć do pracy lub którzy stracili możliwość jej wykonywania z przyczyn losowych.
• Urlop pogodowy „standardowy” — stosowany przy krótkotrwałych, ale uniemożliwiających dojazd lub bezpieczne wykonywanie obowiązków zjawiskach, takich jak ulewy, śnieżyce, burze czy nagłe awarie zasilania; obejmuje również sytuacje, gdy ekstremalny upał uniemożliwia pracę w warunkach stacjonarnych lub zdalnych.
• Urlop meteorologiczny ze względów zdrowotnych — adresowany do osób szczególnie wrażliwych na nagłe załamania pogody, m.in. pacjentów z chorobami serca lub nadciśnieniem, które znacznie pogarszają samopoczucie w czasie gwałtownych zmian ciśnienia atmosferycznego.

Różnica między istniejącymi instytucjami prawa pracy a proponowanym rozwiązaniem takim jak urlop pogodowy

Istnieją już w Kodeksie pracy mechanizmy dotyczące niewykonywania pracy z przyczyn od pracownika niezależnych, takie jak przestój czy zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyżej, lecz proponowany urlop pogodowy miałby charakter bardziej systemowy i szerszy niż obecne ad hoc rozwiązania. Najważniejszym celem jest wzmocnienie ochrony zdrowia i życia pracowników poprzez wprowadzenie przejrzystych zasad stosowania tego uprawnienia - jako de facto - rozszerzonego prawa BHP.

Urlop pogodowy: rola systemów ostrzegania i praktyczne kryteria uruchamiania uprawnień

Wydaje się, że powiadomienia i alerty meteorologiczne wydawane przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz system Alert RCB powinny stanowić podstawę dla uruchamiania prawa do urlopu pogodowego, tak aby decyzje były oparte na obiektywnych komunikatach służb. Alerty RCB, jako szybkie powiadomienia o bezpośrednim niebezpieczeństwie dla życia lub zdrowia, mogą być automatycznie uwzględniane w procedurze składania wniosku o urlop pogodowy przez pracownika.

Hiszpański model urlopu pogodowego

W Europie nasilają się ekstremalne zjawiska pogodowe — powodzie, nawałnice i fale upałów — co wymusza na władzach poszukiwanie nowych rozwiązań prawnych i organizacyjnych chroniących życie i zdrowie pracowników oraz ciągłość działalności gospodarczej. Tak też stało się w Hiszpanii. Hiszpania w odpowiedzi na te zagrożenia wprowadziła regulację zapewniającą pracownikom możliwość skorzystania z płatnego urlopu trwającego do 4 dni, gdy ekstremalne warunki pogodowe uniemożliwiają dotarcie do pracy lub stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa.

Nowe rozwiązanie zostało przyjęte w ramach pakietu nadzwyczajnych rozwiązań zawartych w królewskim dekrecie (Royal Decree Law 8/2024), opublikowanym na koniec listopada 2024 r. Płatny urlop przysługuje w sytuacjach, gdy: dostęp do miejsca pracy jest zablokowany z powodu utrudnień w ruchu, zamknięć dróg lub oficjalnych zaleceń unikania podróży; albo gdy występuje poważne i bezpośrednie ryzyko zagrażające pracownikowi w wyniku niekorzystnej pogody. Gdy meteorologiczne służby ogłoszą pomarańczowy lub czerwony alert, pracodawcy zobowiązani są do dostosowania warunków pracy — mogą skrócić dzień pracy, zmodyfikować godziny pracy lub przenieść zadania do bezpiecznego środowiska, aby zminimalizować ryzyko dla zatrudnionych.