Tematy - Wynagrodzenie, Orzecznictwo SN - INFOR.PL

Pracodawca nie może ustalać miejsca pracy jako pewnego obszaru pracownikom innym niż pracownicy „mobilni”, np. handlowcy, serwisanci.

Przyjmuje się, iż obowiązujący pracownika zatrudnionego na cały etat wymiar czasu pracy wynosi 8 godzin dziennie i 40 godzin w tygodniu. Przekroczenie tych limitów oznacza pracę w godzinach nadliczbowych, za które należy się wynagrodzenie bądź czas wolny.

Zgodnie z Kodeksem pracy, pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00. Inaczej kwestia ta jest uregulowana chociażby w Kodeksie karnym, gdzie pora nocna przypada na godziny pomiędzy 22.00 a 6.00 rano.

Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.

Systemy, rozkłady czasu pracy i okresy rozliczeniowe powinny być przede wszystkim ustalane w układach zbiorowych pracy (ponadzakładowych lub zakładowych) lub w regulaminie pracy.

W przypadku rozwiązania stosunku pracy pracownikowi należy się nie tylko ekwiwalent za urlop, ale także ekwiwalent za przepracowane godziny nadliczbowe.

Pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Mowa w takim wypadku oczywiście o dyżurze.

Pracującym w nocy jest pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej ustalonej w układzie zbiorowym, regulaminie pracy czy w obwieszczeniu lub który w okresie rozliczeniowym pracuje w nocy co najmniej przez 1/4 obowiązującego go czasu pracy.

Kwestię ochrony informacji o wysokości wynagrodzenia pracownika należy rozważać w dwóch płaszczyznach. Informacje te stanowią bowiem dobro osobiste pracownika w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, a także dane osobowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

Wynagrodzenie jest koniecznym elementem stosunku pracy, jego wypłata należy do podstawowych obowiązków pracodawcy. Ma on obowiązek terminowego i prawidłowego wypłacania wynagrodzenia.

Zgodnie z podstawową zasadą kodeksu pracy wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za pracę, która została wykonana. Kodeks przewiduje także, że praca powinna być wykonana w sposób sumienny i staranny.

W przypadku zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy powstaje kwestia wypłacenia takiemu pracownikowi wynagrodzenia. Zasadniczo wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.

Wynagrodzenie najczęściej składa się z części stałej i części ruchomej. Część stałą wynagrodzenia stanowią płaca zasadnicza oraz stałe dodatki, natomiast część ruchoma jest uzależniona od ilości pracy, sposobu jej wykonywania oraz osiągniętych efektów. Ruchomą część wynagrodzenia najczęściej stanowią premie, nagrody lub prowizje.

Likwidacja pracodawcy oznacza zakończenie kadencji społecznych inspektorów pracy. Jeżeli byli inspektorzy zostaną przejęci przez nowego pracodawcę, wówczas przez rok od daty zakończenia kadencji ich stosunek pracy u nowego pracodawcy pozostaje pod szczególną ochroną (wyrok Sądu Najwyższego z 16 marca 2010 r., II PK 191/09).

Uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia chorobowego wyklucza możliwość dochodzenia od pracodawcy wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy spowodowanego bezprawnym rozwiązaniem stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 7 stycznia 2010 r., II PK 164/09).

Polskie Normy nie są przepisami bhp, tj. przepisami prawa pracy. Nie można jednak organom administracji stawiać zarzutu naruszenia prawa przez odwołanie się do Polskiej Normy, która w sposób optymalny zapewnia realizację spoczywającego na pracodawcy obowiązku stworzenia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.(Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 6 maja 2008 r., sygn. akt I OSK 785/07)

Dodatkowy ryczałt, przyznany przez pracodawcę społecznemu inspektorowi pracy, powinien być traktowany jak normalne wynagrodzenie. W razie potrzeby pracownik może spierać się o nie przed sądem powszechnym - stwierdził w uchwale Sąd Najwyższy.

Wybór stanowi podstawę nawiązania stosunku pracy, wówczas, gdy obowiązujące przepisy prawa lub statuty organizacji stanowią, że osoba wybrana na określone stanowisko ma obowiązek pozostawania w stosunku pracy.

Umowa o pracę jest podstawowym dokumentem, który podpisują pracownik i pracodawca w celu nawiązania stosunku pracy. Warto jednak wiedzieć, że w praktyce dopuszcza się także inny sposób zawarcia umowy.

Jeśli pracownik podjął pracę wskutek orzeczenia sądu przywracającego go do pracy, wówczas przysługuje mu wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy.

Otrzymanie przez pracownika odprawy z tytułu przejścia na rentę z powodu niezdolności do pracy wyklucza nabycie przez tego pracownika prawa do kolejnej odprawy z tytułu przejścia na emeryturę lub prawa do odprawy uzupełniającej, stanowiącej różnicę wysokości odprawy emerytalnej i wysokości otrzymanej odprawy rentowej (uchwała Sądu Najwyższego z 18 marca 2010 r., II PZP 1/10).

W przypadku niewypłacalności pracodawcy poszkodowany w wypadku pracownik nie uzyska odszkodowań zasądzonych z tytułu tego wypadku z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Może liczyć jedynie na świadczenia z ZUS.(Wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2009 r., sygn. akt I PK 1/09)

Premia regulaminowa zasadniczo nie wchodzi do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu pracowniczego tytułu do ubezpieczenia chorobowego.

Odmowa przeniesienia do pracy w innej miejscowości przy niezmienionych warunkach płacowych może być uznana za współprzyczynę rozwiązania umowy o pracę wykluczającą zastosowanie przepisów o rozwiązywaniu stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Pracownik w takim przypadku nie otrzyma odprawy (wyrok Sądu Najwyższego z 12 sierpnia 2009 r., II PK 38/09).

Kwota bazowa, przyjęta do ustalenia wcześniej przyznanej renty z tytułu niezdolności do pracy jest podstawą do obliczenia renty rodzinnej po zmarłym pracowniku.

Najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach pracowniczych:

Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.

Zdarza się, że pracownik źle wykona zleconą przez siebie pracę, a konsekwencje tego musi ponieść pracodawca, jako odpowiedzialny przez kontrahentami. Czy pracodawca ma w takim wypadku możliwość wyegzekwowania od pracownika poniesionych strat?

Jeżeli pracodawca złoży wniosek o upadłość, cały zgromadzony majątek staje się masą upadłości i właśnie z tego majątku są zaspakajane wszystkie należności wierzycieli. Pracownicy, którzy mają zaległe wynagrodzenie, stają się w takim wypadku wierzycielami.

Prowadzę kilkunastoosobową firmę usługową. Jeden z moich pracowników jest bardzo zadłużony, dodatkowo nie płaci alimentów. Obecnie zgłosił się do mnie już trzeci wierzyciel i nie wiem, komu pierwszemu powinienem potrącić pensję mojego pracownika.

Jeśli zatrudniasz minimum 20 pracowników, a nie działa w firmie zakładowa organizacja związkowa, masz obowiązek ustalić regulamin wynagradzania.

Pracownik zwolniony wadliwie i z przyczyn uznanych za dyskryminujące ma prawo – niezależnie od odszkodowania lub przywrócenia do pracy – domagać się od pracodawcy także odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu.

Premia jest dodatkowym, motywującym pracownika składnikiem wynagrodzenia. Warto zadbać o to, aby pracownik wiedział, co musi zrobić, aby taką premię móc otrzymać.

Bezsprzeczne jest, że pracownikowi należy się wynagrodzenie za wykonaną pracę, które z reguły jest określane w umowie o pracę. Co się dzieje w sytuacji, kiedy pracodawca wypłaci za małą kwotę?

Bezsprzeczne jest, że pracownikowi należy się wynagrodzenie za wykonaną pracę, które z reguły jest określane w umowie o pracę. Czy jeśli omyłkowo wypłacimy pracownikowi za dużo, to czy możemy domagać się zwrotu?

Niezaakceptowanie przez podwładnego przeniesienia na nowe stanowisko może skutkować np. rozwiązaniem z nim umowy o pracę, jeżeli przeniesienie było konieczne ze względów zdrowotnych oraz podyktowane wymogiem zawartym w Kodeksie pracy.

Jeszcze do niedawna, bo do 24 stycznia 2009 roku zobowiązania pieniężne na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych ustawą, mogły być wyrażone tylko w złotówkach. Kwestię tę reguluje art. 358 § 1 Kodeksu cywilnego. Należy zaznaczyć, że art. 358 § 1 kc odnosił się jedynie do wyrażania zobowiązań pieniężnych, nie regulując kwestii wykonywania tych zobowiązań.

Zgon przewlekle chorego pracownika, który nie był spowodowany wykonywaniem prac dla niego zabronionych, nie może być uznany za skutek wypadku przy pracy, gdy podstawową przyczyną śmierci okaże się wspomniana choroba. Jednak odpowiedzialny za nakazanie choremu wykonania zabronionej pracy kierownik lub pracodawca może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej.(Wyrok Sądu Najwyższego z 18 sierpnia 2009 r., sygn. akt I PK 18/09)

Wychowawca zatrudniony w placówce opiekuńczo-wychowawczej, podlegający ustawie z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, ma prawo od 1 stycznia 2009 r. do 1/2 wynagrodzenia w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych (uchwała Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., III PZP 4/09).

Zgodnie z omawianym artykułem, pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie. Na podstawie fikcji prawnej uznaje się więc ten okres za czas wykonywania pracy.

W myśl art. 49 zastosowanie krótszego okresu wypowiedzenia powoduje rozwiązanie stosunku pracy z upływem okresu wymaganego. Przez wymagany okres wypowiedzenia należy rozumieć okresy wypowiedzenia ustawowe i to zarówno w wymiarze podstawowym, jak i wymiarze zmodyfikowanym przez strony.

Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.

Sąd pracy mimo stwierdzenia wadliwości dokonanego rozwiązania umowy, może nie uwzględnić żądania pracownika o przywrócenie do pracy i zamiast tego zasądzić na jego rzecz odszkodowanie. Sąd może bowiem uznać, że przywrócenie do pracy byłoby niecelowe lub niemożliwe.

Klauzula zasad współżycia społecznego umożliwia uniknięcie sytuacji, w których stosowanie prawa doprowadziłoby do skutków niemożliwych do zaakceptowania z uwagi na cel regulacji lub normy moralne.

Jesteś zatrudniony u pracodawcy, który zaprzestał prowadzenia działalności? Jeżeli odpowiedziałeś twierdząco na powyższe pytanie, pozytywna może okazać się dla Ciebie informacja, że nowelizacja ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (dalej „nowelizacja”) zapewnia ochronę pracowników przed niewypłacalnymi pracodawcami poprzez umożliwienie wypłaty zaliczek na poczet świadczeń pracownikom zatrudnionym przez pracodawcę, który zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej przez Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Świadczenie ma charakter uznaniowy tylko wtedy, gdy regulamin wynagradzania nie określa warunków przyznania świadczenia albo gdy warunki przyznania świadczenia są określone w sposób na tyle ogólny, że uniemożliwiają kontrolę ich spełnienia. Premia uznaniowa lub nagroda pieniężna jest świadczeniem czysto uznaniowym. Skoro przyznanie oraz ustalenie jej wysokości pozostaje wyłącznie w gestii pracodawcy, to zbędne jest ustalenie przez pracodawcę regulaminu przyznawania nagród (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 2009 r., II PK 232/08).

Pracodawca może żądać od pracownika zwrotu nienależnego świadczenia, ale tylko pod warunkiem wykazania, że pracownik wiedział lub powinien przypuszczać, iż sporne świadczenie od pracodawcy się nie należy.

Likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem ze wszystkimi pracownikami podlegającymi szczególnej ochronie (np. z kobietą w ciąży). Jednak przyczyna ta musi być wyraźnie wskazana w piśmie pracodawcy o wypowiedzeniu. Brak pouczenia o odwołaniu w piśmie pracodawcy w sprawie wypowiedzenia umowy o pracę stanowi przesłankę przywrócenia terminu w razie złożenia odwołania do sądu po upływie 7 dni od doręczenia wypowiedzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2009 r., II PK 147/09).

Porozumienie między pracodawcą a związkami zawodowymi dotyczące zwolnień grupowych może przewidywać wypłacanie odpraw, których wartość przekracza dla jednego pracownika 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 24 lipca 2009 r., I PK 41/09).

Wynagrodzenie, Orzecznictwo SN

Obszar jako miejsce pracy

Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe (art. 151(1))

Praca w porze nocnej (art. 151(7))

Praca w godzinach nadliczbowych (art. 151)

Nadgodziny w dniu wolnym od pracy (art. 151(3))

Jak się ustala systemy i rozkłady czasu pracy? (art. 150)

Ekwiwalent za nadgodziny (art. 151(6))

Dyżur (art. 151(5))

Dodatek za pracę w porze nocnej (art. 151(8))

Ochrona informacji dotyczących wynagrodzenia pracownika

Zasady ochrony wynagrodzenia za pracę

Wynagrodzenie za pracę wadliwą

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy a wynagrodzenie

Z czego składa się wynagrodzenie?

Społeczny inspektor pracy jest chroniony przed zwolnieniem

Czy pracownikowi przywróconemu do pracy przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, jeżeli za ten sam okres otrzymał zasiłek z ZUS

Czy normy PN mają moc przepisów prawa?

Ryczałt dla społecznego inspektora pracy jak wynagrodzenie

Odprawa dla pracownika wybranego (art. 75)

Co może zastąpić umowę o pracę w dokumentacji pracowniczej?

Wynagrodzenie w przypadku przywrócenia do pracy (art. 57)

Czy odchodzący na emeryturę pracownik ma prawo do odprawy uzupełniającej

Należności wypadkowe – nie z FGŚP

Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia

Czy pracownik, który z powodu odmowy przeniesienia do pracy w innej miejscowości straci pracę, ma prawo do odprawy z tytułu zwolnień grupowych

Renta rodzinna po zmarłym renciście

Wyrok SN: Nauczyciel akademicki nie ma prawa do zasiłku chorobowego

Wynagrodzenie za nadgodziny

Wadliwe wykonanie produktu a obniżenie wynagrodzenia

Wynagrodzenie pracownika a ogłoszenie upadłości pracodawcy

W jakiej kolejności dokonać potrącenia?

Co muszę zamieścić w regulaminie wynagradzania?

Odszkodowania dla pracownika – za dyskryminację i nieprawidłowe zwolnienie

Regulamin premiowania

Niedopłata wynagrodzenia

Nadpłata wynagrodzenia

Konsekwencje odmowy wykonania polecenia pracodawcy

Czy można wypłacić wynagrodzenie w walucie obcej?

Choroba może wykluczyć wypadek przy pracy

Czy wychowawcy placówki opiekuńczo-wychowawczej przysługuje wynagrodzenie za okres zawieszenia w obowiązkach służbowych

Kiedy okres pozostawania bez pracy wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia? (art. 51)

Krótszy okres wypowiedzenia a wynagrodzenie (art. 49)

Zmiana warunków pracy i płacy (art. 42)

Kiedy przywrócenie pracownika do pracy może być uznane za niecelowe

Zastosowanie klauzuli zasad współżycia społecznego przez sądy pracy

Zatrudnienie u pracodawcy który zaprzestał prowadzenia działalności

Czy pracodawca może określić w regulaminie zasady przyznawania premii uznaniowej

Zwrot nienależnego świadczenia od pracownika

Czy likwidacja pracodawcy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą w ciąży

Czy można wypłacić wyższą odprawę z tytułu zwolnień grupowych niż maksymalna kwota ustawowa