Wynagrodzenie za przestój
31 mar 2011
Pracownicy na basenie pracują na dwie zmiany od godz. 6.00 do 14.00 i od 14.00 do 22.00. W jednym dniu tygodnia od godz. 10.00 nie było wody, a więc basen został zamknięty dla klientów. Pracownicy obu zmian byli w pracy, chociaż nie było klientów. Czy można zapłacić przestojowe pracownikom? Pierwsza zmiana pracowała 4 godziny, a 4 godziny byli na stanowiskach, nie pracując. Druga zmiana była na stanowiskach 8 godzin, ale pracownicy nie pracowali, bo basen był niedostępny. Czy w ogóle można płacić postojowe, jeśli brak jest winy pracowników i pracodawcy (była awaria wodociągu), a pracownicy byli w pracy i cała sytuacja trwała kilka godzin?
Potrącenia z wynagrodzenia pracownika
29 mar 2011
Płacę alimenty na dwójkę dzieci w wysokości 800 zł. Jednocześnie zgodnie z wyrokiem sądu mam do spłaty inną należność. Miesięcznie zarabiam ok. 2000 zł netto. Którą należność mam spłacać w pierwszej kolejności i czy pracodawca może dokonać potrąceń prawie w pełnej wysokości mojego wynagrodzenia?
Zakaz ujawniania wysokości wynagrodzenia przez pracownika
25 mar 2011
Pracodawcy często zapisują w regulaminach wewnętrznych zakazy
rozpowszechniania przez pracowników jakichkolwiek informacji na temat
wysokości wynagrodzeń. Jednak często zapisy te są martwym prawem
wewnątrzzakładowym.
Czy pracownik może żądać wypłaty wynagrodzenia na konto po ustaniu zatrudnienia
25 mar 2011
Z jednym z naszych pracowników 16 marca 2011 r. rozwiązaliśmy umowę o pracę. Pracownik dotychczas pobierał wynagrodzenie w kasie firmy, a po ustaniu zatrudnienia nie pojawił się po odbiór pensji, tylko przesłał pisemny wniosek o przekazanie jej na rachunek bankowy. We wniosku nie wskazał właściciela rachunku, tylko nazwę banku i numer konta. Ponadto nie mamy żadnego kontaktu z tym pracownikiem. Czy pismo pracownika złożone już po ustaniu zatrudnienia jest dla nas wiążące?
Czy dla pracowników delegowanych zastosowanie zagranicznych stawek płacowych jest obowiązkowe
24 mar 2011
W świetle norm wspólnotowych, pracodawca, który wysyła pracowników do pracy za granicą, przy ustalaniu warunków wynagrodzenia powinien zastosować się do przepisów obowiązujących w miejscu zatrudnienia. Dotyczy to w szczególności stawek wynagrodzenia za pracę, które nie mogą być niższe niż minimalne stawki obowiązujące w kraju, w którym będzie wykonywana praca (wyrok Sądu Najwyższego z 3 marca 2011 r., II PK 208/10).
Czy zakład pracy ma obowiązek informować organizację związkową o wycofaniu przez jej członków zgody na potrącanie składki związkowej
22 mar 2011
Zgodnie z wytyczną przewodniczącego związku zawodowego, składki członkowskie przelewamy na konto związkowe. W ostatnim czasie kilka osób zrezygnowało z ich opłacania, składając w tym celu stosowne pisma. Na tej podstawie zaprzestaliśmy potrąceń składek członkowskich, ale nie powiadomiliśmy o tym przewodniczącego związku, który po wypłacie wynagrodzeń zorientował się, że na związkowe konto wpłynęło mniej pieniędzy. W związku z tym zażądał od nas uzasadnienia przez każdego z pracowników decyzji o wycofaniu zgody na potrącanie składki. Czy o zaprzestaniu potrącania składek powinniśmy powiadomić przewodniczącego związku zawodowego lub inny jego organ?
Nowe zasady naliczania składki na Fundusz Emerytur Pomostowych
22 mar 2011
Składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych zobowiązani są opłacać wszyscy pracodawcy zatrudniający pracowników przy wykonywaniu prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. W lutym 2011 r. radykalnej zmianie uległy wytyczne ZUS dotyczące ustalania okresu, z którego przychody będą stanowiły podstawę do oskładkowania.
Czy za nieprzepracowaną godzinę z powodu zmiany czasu z zimowego na letni pracownikom przysługuje wynagrodzenie
18 mar 2011
Zatrudniamy pracowników w systemie podstawowym czasu pracy na 3 zmiany (w godz. 6.00–14.00, 14.00–22.00 i 22.00–6.00). Czy w przypadku zmiany czasu z zimowego na letni, która nastąpi 27 marca br., pracownikom tym należy wypłacić wynagrodzenie również za jedną nieprzepracowaną godzinę wynikającą z przesunięcia czasu z godz. 2.00 na godz. 3.00? Czy pracownikom pracującym w nocy podczas zmiany czasu przysługuje dodatek za pracę w nocy za 7 czy 8 godzin? Pora nocna w zakładzie jest ustalona między godz. 22.00 a 6.00.
Wzrosło przeciętne wynagrodzenie brutto
17 mar 2011
GUS podał, że przeciętne wynagrodzenie brutto w lutym wyniosło 3.422,14 zł, co oznacza, że rok do roku wzrosło o 4,1 proc., a w ujęciu miesięcznym wzrosło o 0,9 proc.
Kiedy można zastosować 50% koszty uzyskania przychodów do wynagrodzenia z umowy o pracę
17 mar 2011
Zatrudniliśmy pracownika na stanowisku informatyka, który będzie m.in. wykonywał prace twórcze polegające na pisaniu programów użytkowych na potrzeby naszej firmy i na zamówienia naszych klientów zewnętrznych. W umowie o pracę jest zapis dotyczący przeniesienia praw autorskich na pracodawcę oraz dokładny opis czynności związanych z prawem autorskim. Trudno nam jednak wyodrębnić konkretną kwotę wynagrodzenia za te prace. Jesteśmy w stanie prowadzić jedynie szczegółową ewidencję prac twórczych i określić procentowo, jaka część czasu pracy w danym miesiącu przypadła na prace twórcze, a jaka na pozostałe czynności (obsługa techniczna sprzętu, baz danych, wdrożenie i obsługa zakupionych programów itp.), a tym samym rozdzielić wynagrodzenie za utwory i pozostałe czynności. Czy do części wynagrodzenia będącego honorarium za prace twórcze możemy w tej sytuacji zastosować 50% koszty uzyskania przychodów?
Świadczenie przedemerytalne - zawieszenie czy zmniejszenie?
10 mar 2011
Od 2003 r. jestem uprawniony do świadczenia przedemerytalnego w wysokości 1671,77 zł (kwota od marca br.; przed waloryzacją 1621,50 zł). Jednocześnie cały czas pozostaję w stosunku pracy i zarabiam 2200 zł miesięcznie. Moje świadczenie było dotychczas cały czas zawieszone. W ZUS uzyskałem informację, że bez względu na wysokość dodatkowego przychodu moje świadczenie będzie zawieszone, ponieważ jego kwota przekracza dopuszczalną kwotę przychodu. Słyszałem, że obecnie nie obowiązuje już takie ograniczenie. Czy od marca br. mogę liczyć na podjęcie wypłaty świadczenia?
Czy za wadliwie wykonaną pracę należy się wynagrodzenie
10 mar 2011
Pracodawca może pozbawić pracownika wynagrodzenia tylko w przypadkach określonych przepisami. Jednym z powodów niewypłacenia wynagrodzenia za wykonaną pracę lub jego obniżenia jest wadliwe wykonanie przez pracownika produktów lub usług.
Jak wypłacać dodatkowe świadczenia pracownikom czasowo przeniesionym
09 mar 2011
Jesteśmy pracodawcą prywatnym. Na podstawie regulaminu wynagradzania wypłacamy pracownikom czasowo przeniesionym określone świadczenia. Czy jeśli w regulaminie uchylimy postanowienia przyznające pracownikom te świadczenia, podstawą do ich wypłaty będzie zarządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie świadczeń dla pracowników czasowo przeniesionych?
Niepełnosprawny emeryt nie dostanie dopłaty do wynagrodzenia
04 mar 2011
Pracodawcy nie mają już prawa do dofinansowania pensji zatrudnionej osoby lekko lub umiarkowanie niepełnosprawnej, która ma prawo do emerytury.
Czy pracownik powinien zwrócić pracodawcy premię wypłaconą przez pomyłkę
04 mar 2011
Pod koniec 2010 r. na konto pracownika przelano premię w wysokości 4000 zł. Za te pieniądze pracownik kupił telewizor i trochę materiałów budowlanych. Po nowym roku zadzwoniła do niego księgowa, która poinformowała pracownika, że zrobiła niewłaściwy przelew. Pieniądze były przeznaczone dla wiceprezesa i musi je jak najszybciej oddać. Pracownik nie ma już tych pieniędzy i nie chce ich oddać. Czy pracodawca może żądać od niego zwrotu nienależnie wypłaconej premii?
Pracownicy nie zyskają na karaniu pracodawców za niewypłacanie wynagrodzeń
04 mar 2011
Zdaniem Pracodawców RP przedłożony Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) przez związki zawodowe projekt mający ograniczyć zjawisko niewypłacania wynagrodzeń nie przyniesie spodziewanych efektów.
Czy za pracę w weekend przysługuje wynagrodzenie
03 mar 2011
Właściciel sklepu postanowił w sobotę i niedzielę zrobić inwentaryzację towaru. Pracodawca nie chce zapłacić pracownikom za ich pracę w weekend. Proponuje, by odebrali wolne w liczbie przepracowanych godzin. Czy pracownicy powinni się domagać od pracodawcy wypłaty wynagrodzenia oraz dodatku za nadgodziny?
Jak ustalać staż uprawniający do „trzynastki” i jej wysokość
02 mar 2011
Pracodawcy sektora finansów publicznych muszą w najbliższym czasie ustalić uprawnienia pracowników do dodatkowego wynagrodzenia rocznego, tzw. „trzynastki”. Najwięcej trudności powstaje podczas ustalania stażu wymaganego do nabycia prawa do tego świadczenia. Jednak wątpliwości pojawiają się również przy obliczaniu wysokości świadczenia. Poniżej przybliżamy zasady prawidłowego ustalania okresów zatrudnienia dla różnych przypadków oraz wyznaczania wysokości dodatkowego wynagrodzenia rocznego.
Przeciętne wynagrodzenie brutto
18 lut 2011
Przeciętne wynagrodzenie brutto w styczniu wyniosło 3.391,59 zł, co oznacza, że rdr wzrosło o 5,0 proc., a mdm spadło o 11,9 proc. - podał Główny Urząd Statystyczny.
Dodatek uzupełniający należy wliczać do wynagrodzenia za urlop i „trzynastek” dla nauczycieli
17 lut 2011
Od 1 stycznia 2011 r. w podstawie wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, ekwiwalentu pieniężnego za ten urlop oraz w podstawie dodatkowego wynagrodzenia rocznego przysługujących nauczycielowi należy uwzględniać jednorazowy dodatek uzupełniający.
Rozliczenie wynagrodzenia z dwóch umów o pracę
16 lut 2011
Prawo pracy dopuszcza, aby pracodawca zawarł z jednym pracownikiem więcej niż jedną umowę o pracę. Jeżeli kod ubezpieczenia z drugiej umowy będzie taki jak z pierwszej, nie trzeba pracownika zgłaszać do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. W raporcie dla ZUS dotyczącym opłacenia składek należy jednak wykazać przychody ze wszystkich umów. Nie trzeba dla każdej z nich sporządzać osobnego raportu. Również wypłatę dla pracownika pracodawca oblicza od sumy przychodów.
Wzrosło przeciętne wynagrodzenie
10 lut 2011
Przeciętne wynagrodzenie w IV kwartale 2010 roku wyniosło 3.438,21 zł, czyli wzrosło o 6 proc. rdr - podał Główny Urząd Statystyczny.
Wyrok sądu może zmienić wysokość wynagrodzenia
02 lut 2011
W wyjątkowych przypadkach sąd może narzucić pracodawcy, jakie wynagrodzenie ma co miesiąc wypłacać pracownikowi. Stanie się tak np. w sytuacji, gdy wynagrodzenie jest zbyt niskie i jest powodem dyskryminacji pracownika.
Wynagrodzenia w finansach i księgowości
02 lut 2011
Page Personnel w ramach pracy zespołu Finance & Accounting przeprowadził badanie wynagrodzeń w obszarze finansów i księgowości. Celem audytu było sprawdzenie aktualnego poziomu płac w tym sektorze oraz trendów na 2011 r.
Ile systemów wynagradzania może stosować pracodawca
01 lut 2011
Pracodawca może wynagradzać pracowników według różnych systemów. Może stosować stałe stawki, zmienne zależne od wyników pracy, a także łączyć te dwa systemy. W jednym zakładzie pracy można stosować różne systemy, np. dla różnych stanowisk pracy. Przyjęte zasady nie są zasadami ustalanymi raz na zawsze. Pracodawca może je zmienić. Wprowadzenie gorszych warunków wymaga wręczenia pracownikom wypowiedzeń zmieniających warunki płacy.
Jak obliczyć wynagrodzenie za urlop okolicznościowy
31 sty 2011
Zatrudniona w mojej firmie pracownica skorzystała w listopadzie z 2 dni urlopu okolicznościowego w związku z pogrzebem ojca. Zaznaczam, że na jej wynagrodzenie składa się wynagrodzenie zasadnicze w stałej kwocie 3200 zł oraz zmienna prowizja miesięczna uzależniona od efektów pracy. W listopadzie prowizja wyniosła 800 zł. Jak mam obliczyć jej wynagrodzenie za te dni?
Jak dokonywać potrąceń z wynagrodzenia w przypadku kilku zajęć komorniczych
28 sty 2011
Wynagrodzenie naszego pracownika zostało zajęte kilkoma egzekucjami należności niealimentacyjnych od kilku wierzycieli. Miesięczne wynagrodzenie nie pokryje w całości roszczenia żadnego z wierzycieli. W jakiej kolejności i wysokości dokonać potrącenia dla kilku komorników naraz?
Odsetki od nieterminowej wypłaty wynagrodzenia
28 sty 2011
Pracodawca ma obowiązek wypłaty odsetek od nieterminowej wypłaty wynagrodzenia, jeżeli pracownik wystąpi z takim żądaniem lub kwestia ta jest uregulowana np. w umowie o pracę.
W jakiej wysokości wypłacać dodatek za pracę w nocy na przełomie 2010 r. i 2011 r.
26 sty 2011
Nasz pracownik wykonywał ostatnią dniówkę pracy w 2010 r. w porze nocnej od godz. 22.00 31 grudnia 2010 r. do godz. 6.00 1 stycznia 2011 r. W podstawie obliczenia dodatku za pracę w porze nocnej uwzględniliśmy wynagrodzenie minimalne obowiązujące w 2010 r. (za 2 godziny w 2010 r.) i obowiązujące w 2011 r. (za 6 godzin pracy). Czy nasze postępowanie było prawidłowe? Wynagrodzenia wypłacamy 10. dnia następnego miesiąca kalendarzowego.
Dofinansowania do wynagrodzeń powinny być wypłacane na bieżąco
25 sty 2011
Blokowanie przez PFRON dofinansowań do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych było szczególnie dokuczliwe dla pracodawców zatrudniających takie osoby.
Jednorazowe dodatki do wynagrodzenia dla nauczycieli
19 sty 2011
Do końca stycznia 2011 r. organy prowadzące placówki oświaty powinny wypłacić nauczycielom wyrównania wynagrodzenia, jeśli z analizy wynika, że wydatki na wynagrodzenia w 2010 r. były niższe niż średnie wynagrodzenie gwarantowane przez Kartę Nauczyciela. Do 10 lutego 2010 r. organy prowadzące szkoły powinny natomiast przygotować sprawozdanie z analiz wyrównań wynagrodzeń i wypłaty tych wyrównań nauczycielom.
Wypłata za nadgodziny
13 sty 2011
Nasz pracownik przepracował w godzinach nadliczbowych 6 godzin i 30 minut. Jak ustalać wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, a w szczególności za niepełną godzinę?
Minimalne wynagrodzenie - czy będzie 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia
12 sty 2011
"Solidarność" przygotowuje obywatelski projekt ustawy o płacy minimalnej, której wysokość miałaby dojść do 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Szef "S" Piotr Duda zadeklarował, że związek zamierza zebrać pod projektem "miliony" podpisów.
Kwestionowanie wysokości wynagrodzenia pracownika przez ZUS
07 sty 2011
Nadmierne podwyższenie wynagrodzenia może być uznane przez ZUS jako czynność dokonana z zamiarem nadużycia prawa do świadczeń.
Dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych w 2011 roku
07 sty 2011
1 stycznia 2011 r. weszła w życie nowelizacja przepisów Kodeksu pracy zmieniająca zasady obliczania wymiaru czasu pracy. W opinii Ministerstwa Pracy oraz wielu ekspertów, nowe regulacje naruszają zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, m.in. w zakresie wynagradzania.
Wynagrodzenie za nadgodziny w systemie akordowym
05 sty 2011
Wynagradzanie w systemie akordowym nie wyłącza możliwości pracy w nadgodzinach. Jeżeli taka praca wystąpi, pracodawca ma obowiązek zapłacić za normalną pracę oraz wypłacić dodatek za godziny nadliczbowe albo udzielić pracownikowi czasu wolnego.
ZUS jest uprawniony do zbadania ważności umowy o pracę
05 sty 2011
ZUS jest uprawniony do zbadania ważności umowy o pracę w celu stwierdzenia prawa ubezpieczonego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego.
Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2011 roku
03 sty 2011
Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2011 r. wynosi 1386 zł.
Egzekucja z wynagrodzenia - czy pracodawca może zlekceważyć żądanie komornika
03 sty 2011
Zatrudniony w naszej firmie informatyk przestał spłacać kredyt mieszkaniowy. Komornik wysłał do nas zawiadomienie o zajęciu jego pensji i zobowiązał nas do przesłania zestawienia jego wynagrodzenia. W tym czasie w firmie trwała kontrola skarbowa i zapomnieliśmy wysłać komornikowi wymagane przez niego informacje. Czy w tej sytuacji grozi nam jakaś kara?
Sporządzenie zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu
30 gru 2010
Zaświadczenie ZUS Rp-7 potwierdza osiągnięte przez pracownika zarobki w poszczególnych latach. W razie wszczęcia postępowania likwidacyjnego lub upadłościowego zaświadczenie to może wystawić likwidator lub syndyk.
Czy w ZUS Z-3 wykazać składniki wynagrodzenia, które nie były wliczane do podstawy zasiłku w czasie zatrudnienia
29 gru 2010
Umowa o pracę zawarta z pracownikiem, który choruje nieprzerwanie od października, została rozwiązana 30 listopada 2010 r. Jakie składniki wynagrodzenia powinniśmy wykazać w zaświadczeniu ZUS Z-3, na podstawie którego ZUS naliczy zasiłek za okres po ustaniu zatrudnienia pracownika? Czy należy wykazywać składniki, które przysługiwały za okres pobierania zasiłków, np. abonamenty medyczne, składniki przyznane pracownikom za pracę grupową, składniki niepomniejszane proporcjonalnie za czas choroby, ekwiwalenty pieniężne za urlop, których nie wliczyliśmy do podstawy wymiaru zasiłku w czasie trwania zatrudnienia?
Kontrole PIP w 2011 roku
28 gru 2010
W 2011 roku Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) planuje przeprowadzenie w całym kraju 88 tysięcy kontroli, z czego 30 proc. ma dotyczyć skarg pracowników na pracodawców. Podobną liczbę kontroli przeprowadzono w tym roku. Szczególną uwagą PIP objęte będą sektory budownictwa oraz pozyskiwania i obróbki drewna.
Jak zwrócić się do ZUS o zwrot nadpłaconych składek
28 gru 2010
Jeden z pracowników poinformował nas, że powinniśmy przestać opłacać za niego składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bo w lutym pracował na zlecenie i osiągnął z tego tytułu dość wysoki przychód. Okazało się, że już w raporcie za październik br. powinniśmy naliczyć te składki od części wynagrodzenia. Czy ZUS zwróci nam te składki? Czy pracownik ma prawo do zwrotu, skoro nie poinformował w odpowiednim czasie o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek?
Jak prawidłowo udostępniać pracownikowi dokumenty, na podstawie których obliczono jego wynagrodzenie
23 gru 2010
Naszym pracownikom nie wydajemy pasków wynagrodzeń. Każdy zatrudniony otrzymuje co miesiąc raport ubezpieczeniowy (ZUS RMUA). Ostatnio jeden z pracowników stwierdził, że postępujemy bezprawnie nie przekazując mu co miesiąc informacji o składnikach wynagrodzenia i zaczął kwestionować prawidłowość ich naliczenia. Ponadto wystąpił o udostępnienie mu dokumentów płacowych dotyczących naliczenia wynagrodzenia wszystkich pracowników jego działu. W ten sposób chce wykazać, że wynagrodzenie, jakie otrzymuje, jest niższe w porównaniu do zarobków innych osób w tym dziale. Czy możemy mu udostępnić te dokumenty?
Czy każda podwyżka pod koniec roku oznacza wyższą wypłatę dla pracownika
22 gru 2010
Pracodawca, który pod koniec roku decyduje się na zmianę wynagrodzenia pracownika, musi się liczyć z tym, że może to wpłynąć na sposób naliczania nie tylko wynagrodzenia, ale też innych świadczeń przysługujących ze stosunku pracy. Na zmianę naliczeń wpływa także przekroczenie progów skali podatkowej lub podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, do czego dochodzi najczęściej w drugiej połowie roku. Jeśli ten moment nie zostanie uchwycony, konieczna będzie korekta dokumentacji.
Wynagrodzeniowe i pozawynagrodzeniowe świadczenia pieniężne
20 gru 2010
Do składników wynagrodzenia należą tylko te świadczenia pieniężne, które są związane z wykonywaniem pracy na zajmowanym stanowisku, np. premie.
Ograniczenie rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2011 r.
20 gru 2010
Roczna wysokość wynagrodzenia brutto, od którego w 2011 r. będzie potrącana składka na ZUS to 100 tys. 770 zł. Po przekroczeniu tej kwoty składki nie będą potrącane. Obwieszczenie w tej sprawie podpisała minister pracy Jolanta Fedak.
Od marca 2011 r. zatrudnianie emerytów będzie zbyt kosztowne
17 gru 2010
Zatrudnienie emerytów z umiarkowanym i lekkim stopniem niepełnosprawności od marca 2011 r. będzie zbyt kosztowne. Na takie osoby pracodawca nie uzyska już dofinansowania do wynagrodzeń.
Jak obliczyć ekwiwalent i wynagrodzenie urlopowe przy zmianie etatu w trakcie miesiąca
17 gru 2010
Jeden z naszych pracowników złożył wniosek o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron. Według jakich zasad wyliczyć dla niego wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy i pieniężny ekwiwalent za niewykorzystany urlop, jeżeli w okresie, z którego jest ustalana podstawa wymiaru ww. świadczeń, pracownik otrzymywał oprócz stałych również zmienne składniki wynagrodzenia i pracował w różnych wymiarach czasu pracy? Zmiana wymiaru czasu pracy wiązała się ze zmianą stałego wynagrodzenia.
Zawieszanie dofinansowań z PFRON dla firm zatrudniających osoby niepełnosprawne
17 gru 2010
Zawieszanie dofinansowań dla firm zatrudniających osoby niepełnosprawne powinno być ostatecznością popartą kompleksową i rzetelną analizą ich kondycji finansowej. Jeśli taką decyzję podejmie się pochopnie – może to oznaczać zniszczenie firmy, która daje pracę niepełnosprawnym – podkreślają Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej.