Czy zakład pracy ma obowiązek informować organizację związkową o wycofaniu przez jej członków zgody na potrącanie składki związkowej

Nie mają Państwo obowiązku powiadamiania przewodniczącego związku zawodowego ani innego organu związkowego o wycofaniu zgody przez pracownika na potrącanie składek członkowskich. Ponadto żądanie od pracownika uzasadnienia rezygnacji z opłacania tych składek jest bezprawne.

UZASADNIENIE

Pracownik należący do związku zawodowego może przekazywać składki związkowe osobiście i bezpośrednio na konto związkowe lub w inny sposób, np. gotówką do kasy związkowej. Może być również zwolniony przez organ zakładowej organizacji związkowej z ich opłacania, jeżeli statut organizacji związkowej dopuszcza taką sytuację, np. ze względu na trudne warunki materialne członka związku. Warunkiem pobierania składek związkowych przez pracodawcę jest pisemny wniosek zakładowej organizacji związkowej, zawierający numer związkowego konta bankowego, na które należy przelewać składki, oraz lista członków i uprzednia, pisemna zgoda każdego pracownika na potrącanie składek w zadeklarowanej przez niego wysokości (art. 33¹ ustawy o związkach zawodowych).

Odpowiedni wniosek związku zawodowego i zgoda pracownika zobowiązują pracodawcę do pobierania składek i niezwłocznego ich przekazywania na rachunek bankowy wskazany przez związek.

Należy przy tym pamiętać, że zgoda pracownika na potrącanie składki związkowej musi być indywidualna i sporządzona na piśmie. Ponadto dokonując potrąceń należności na wniosek pracownika należy mieć na uwadze, że w przypadku tych potrąceń (innych niż na rzecz pracodawcy) wolna od potrąceń jest kwota odpowiadająca 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 91 § 2 pkt 2 Kodeksu pracy).

Żaden przepis prawa pracy nie nakłada na pracodawcę obowiązku informowania zakładowej organizacji związkowej o wycofaniu zgody przez pracownika na potrącanie składek związkowych. Poza tym pracownicy sekcji płac nie muszą znać powodów, jakimi kierują się członkowie związku, wycofując zgodę na dokonywanie dobrowolnych potrąceń z ich wynagrodzeń. Wycofanie takiej zgody nie wiąże się również z obowiązkiem uzasadniania komukolwiek podjętej przez pracownika decyzji. Decyzja ta wyrażona w formie ustnej jest dla zakładu wiążąca. Jednak do celów dowodowych powinna być złożona na piśmie.

WAŻNE!

Pracownicy należący do związku zawodowego nie muszą uzasadniać swojej decyzji o rezygnacji z opłacania składek członkowskich.

PRZYKŁAD

Przewodniczący zakładowej organizacji związkowej złożył do zarządu spółki pismo z wytycznymi w sprawie dokonywania potrąceń składek z wynagrodzeń członków związku. Jednocześnie zwrócił się z prośbą o wyegzekwowanie przez pracownice działu płac wypełnienia specjalnego formularza przez członka związku zawodowego w przypadku jego rezygnacji z członkostwa w związku. Formularz ten zawierał rubrykę, w której należało uzasadnić rezygnację z przynależności do zakładowej organizacji związkowej. Pracownik poinformował ustnie, że nie należy już do związku i nie wyraża zgody na dalsze potrącanie składek związkowych. Odmówił również wypełnienia formularza w tej sprawie. Pracownica działu płac nie uwzględniła ustnego wniosku pracownika i potrąciła składkę.

Pracownik zgłosił sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy. W wyniku kontroli inspektor pracy stwierdził, że potrącenie na rzecz związku zostało dokonane bezpodstawnie, gdyż ustne wycofanie zgody na potrącenie jest dla pracodawcy wiążące. W takiej sytuacji pracownica działu płac powinna udokumentować przebieg rozmowy z pracownikiem i np. na tę okoliczność sporządzić notatkę służbową w obecności przełożonego lub współpracownika oraz opatrzyć takie pismo datą i podpisami.

Podstawa prawna:

• art. 91 Kodeksu pracy,
• art. 33¹ ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.).

Orzecznictwo uzupełniające:

• Wyrażenie przez pracownika, bez zachowania formy pisemnej, zgody na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę innych należności niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 k.p. jest nieważne (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 91 i 300 k.p.). (Wyrok Sądu Najwyższego z 1 października 1998 r., I PKN 366/98, OSNP 1999/21/684)