Tematy - Prawa pracownika, Uprawnienia pracownika - INFOR.PL

Nawiązanie stosunku pracy rodzi po stronie pracownika obowiązek wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Czy istnieje zatem sytuacja kiedy pracownik może zostać zwolniony z tego obowiązku?

Nasz pracownik ma zaległe 10 dni urlopu wypoczynkowego za 2009 r. Pracownik ten nie chciał pójść na urlop w okresie od stycznia do marca 2010 r., przez co w tym roku ma już do wykorzystania 26 dni urlopu za 2010 r. i 10 dni urlopu zaległego. Czy pracodawca może wysłać pracownika na urlop zaległy nawet bez jego zgody?

Prawo do natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę (czyli bez wypowiedzenia) przysługuje pracownikowi w dwóch przypadkach.

Z chwilą śmierci pracownika stosunek pracy wygasa, co jest oczywistą konsekwencją jednej z cech tego stosunku, polegającej na tym, iż świadczenie pracownika ma charakter osobisty - praca nie może być wykonywana przez inną osobę.

Zgodnie z zasadą Prawa Pracy, z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami wygasają, chyba, że pracownik zostaje przejęty przez nowego pracodawcę na podstawie art. 23 (1) Kodeksu pracy.

Zatrudniamy pracownika na podstawie dwóch odrębnych umów o pracę. Pierwsza na 3/4 etatu, druga na 1/4 etatu. Wymiar urlopu tego pracownika wynikający z jego ogólnego stażu pracy wynosi 26 dni. Na tej podstawie obliczyliśmy, że jego urlop wypoczynkowy wynosi odpowiednio: 20 dni z pierwszej umowy zawartej na 3/4 etatu oraz 7 dni z drugiej umowy zawartej na 1/4 etatu. Poinformowano go, że w sumie przysługuje mu 27 dni urlopu. Czy pracownikowi można w jednym roku kalendarzowym udzielić 27 dni urlopu wypoczynkowego?

Staż pracy to okres, w którym pracownik świadczy pracę w ramach stosunku pracy na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Na zakładowy staż pracy składa się nie tylko czas faktycznego wykonywania pracy, ale również inne okresy, takie jak urlop macierzyński czy wychowawczy.

Członkiem związku zawodowego może zostać każdy pracownik po złożeniu odpowiedniej deklaracji. Jednak uchwała o przyjęciu w poczet związkowców jest poprzedzona oceną pracownika, w szczególności dotyczącą przestrzegania przez niego zasad współżycia społecznego i etyki zawodowej.

Pracuję w przedszkolu w charakterze nauczyciela przez 5 dni w tygodniu. Chciałabym skorzystać z urlopu wypoczynkowego w wymiarze 4 dni. Jak prawidłowo należy udzielić mi tego urlopu?

Pracodawca rozwiązał z Januszem Z. umowę o pracę za wypowiedzeniem 31 października 2009 r. Na skutek zaniedbania pracownicy działu kadr świadectwo pracy zostało doręczone 23 lutego 2010 r. Czy w takiej sytuacji Janusz Z. może domagać się odszkodowania, a jeśli tak, to od kogo i w jakiej wysokości?

Przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy.

W prawie pracy dopuszczalne jest zawarcie przedwstępnej umowy o pracę na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

Kodeks pracy daje pracodawcy i pracownikowi dużą swobodę w kształtowaniu stosunku pracy. Są jednak pewne obowiązkowe postanowienia umowy, których brak powoduje określone negatywne konsekwencje.

Przy ustalaniu prawa do świadczeń z ZUS nie można traktować inaczej osób, które mieszkają w Polsce i tych, które obecnie mieszkają poza nią - wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Chodzi o wliczanie do stażu pracy okresu przepracowanego poza Polską.

Obecnie zatrudniam 15 osób. Z uwagi na charakter i rodzaj zawartych z moimi kontrahentami umów, korzystniej byłoby dla mnie wypłacać wynagrodzenie raz na dwa miesiące, w takich bowiem okresach sam otrzymuję swoje pieniądze. Czy jednak nie będę w ten sposób łamał przepisów prawa pracy?

Kodeks pracy wyraża ogólną zasadę, że wynagrodzenie należy się pracownikowi za wykonaną pracę lub przepracowany okres, zazwyczaj z dołu. Są jednak sytuacje, kiedy pracownik nie świadczy pracy a pracodawca i tak zobowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia.

W pojęciu wynagrodzenia mieszczą się wszelkie świadczenia należne od pracodawcy pracownikowi za świadczoną przez niego pracę. Wynagrodzenie jest ustalane w pieniądzu, ale nie wyklucza to świadczeń w naturze ustalanych na ogół jako uzupełnienie wynagrodzenia w pieniądzu.

Pracodawca jest zobowiązany do przesunięcia kobiety ciężarnej na inne stanowisko, jeśli wykonuje ona pracę zabronioną lub też jeśli przedłożyła zaświadczenie lekarskie, że ze względu na ciążę nie powinna wykonywać dotychczasowej pracy.

Zaświadczenie o stanie ciąży może być wydane przez każdego lekarza. Nie ma w tym zakresie żadnych uwarunkowań formalnych.

Od 1 stycznia 2010 r. pracownik – ojciec ma prawo do urlopu ojcowskiego, który może wykorzystać do osiągnięcia przez dziecko maksymalnie 12 roku życia.

Artykuł 181 Kodeksu pracy ma duże znaczenie praktyczne w sytuacji, gdy dziecko po porodzie wymaga opieki szpitalnej. Gwarantuje on matce prawo do przerwania urlopu macierzyńskiego na czas pobytu dziecka w szpitalu.

Przepis ten gwarantuje pracownicy, w razie zgonu urodzonego przez nią dziecka przed upływem 8 tygodni życia, prawo do urlopu macierzyńskiego w wymiarze nie dłuższym niż 8 tygodni po porodzie i nie krótszym niż 7 dni, bez względu na to, w którym tygodniu urlopu macierzyńskiego nastąpił zgon.

Urlop wychowawczy jest bezpłatnym urlopem, udzielanym na wniosek pracownika, w celu sprawowania osobistej opieki nad małym dzieckiem w wieku do lat 4. Może on zostać udzielony zarówno matce, jak i ojcu dziecka lub jego opiekunom.

Kobieta, która karmi dziecko piersią, a pracuje na pełnym etacie, ma prawo do dwóch półgodzinnych lub - w przypadku karmienia więcej niż jednego dziecka - do dwóch czterdziestopięciominutowych przerw na karmienie.

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym może z niego zrezygnować w dwojaki sposób. Po pierwsze na podstawie porozumienia pomiędzy pracodawcą a pracownikiem - jeśli zgodę na taką rezygnację wyrazi pracodawca. Po drugie pracownik może jednostronnie zrezygnować z dalszego przebywania na urlopie wychowawczym. Rezygnacja jest skuteczna, o ile pracownik zawiadomi pracodawcę o swoim zamiarze najpóźniej na 30 dni przed planowanym powrotem do pracy.

Niedawno zmarł członek rodziny jednego z naszych pracowników. Chcemy pracownikowi udzielić urlopu okolicznościowego na załatwienie spraw związanych z pogrzebem. Czy w takiej sytuacji pracodawca może żądać kserokopii aktu zgonu do dokumentacji? Jeżeli tak, to dlaczego?

O to, na jak długi okres Polacy zaplanowali wakacje w 2010 r., zapytali analitycy Sedlak & Sedlak, w sondzie przeprowadzonej przez portal rynekpracy.pl na przełomie maja i czerwca.

Pracodawcy nie mają obecnie żadnego wzorca, wedle którego mogą dokonywać kwalifikacji prac na lekkie i inne zgodnie ze wskazaniem zawartym w omawianym przepisie.

Od końca maja, w ciągu każdego tygodnia liczba wystawionych przez ZUS zaświadczeń o niezaleganiu w opłacaniu składek wzrasta średnio o ok. 5 tysięcy. Przez trzy tygodnie czerwca przedsiębiorcy otrzymali już blisko 16 tysięcy zaświadczeń.

Ze wspólnie utworzonego funduszu korzystają uprawnieni do świadczeń, a nie pracodawcy. Nie można więc środków ze wspólnego funduszu dzielić między pracodawców zawierających umowę, lecz tylko między pracowników niezależnie od miejsca zatrudnienia.

Ekwiwalenty pracownicze spełniają jedną podstawową funkcję – rekompensują pracownikom świadczenia, których nie mogli otrzymać w ich pierwotnej postaci. W praktyce najczęściej spotykamy się z ekwiwalentem pieniężnym za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Zatrudniamy około 50 pracowników. W związku ze zmianą profilu produkcji przeprowadzamy reorganizację oraz niezbędną likwidację stanowisk pracy. Jednocześnie okazało się, że jeden ze zwalnianych pracowników prowadzi wobec firmy działalność konkurencyjną. W związku z tym przyczyną jego zwolnienia będzie nie tylko likwidacja stanowiska pracy, ale także utrata zaufania pracodawcy. Czy w tej sytuacji musimy wypłacić mu odprawę?

Przez potoczną nazwę „urlop okolicznościowy” rozumie się zwolnienie z pracy udzielane przez pracodawcę ze względu na szczególne zdarzenia i okoliczności, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie.

Pracownica uprawniona do urlopu wychowawczego pół roku temu uzyskała naszą zgodę na obniżenie wymiaru czasu pracy do 1/2 etatu. Ostatnio złożyła wniosek o zwiększenie jej wymiaru czasu pracy do 3/4 etatu. Czy możemy nie uwzględnić wniosku pracownicy?

W pomieszczeniach pracy powinna być zapewniona wymiana powietrza wynikająca z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń, bilansu ciepła i wilgotności oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych.

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest dbanie o zdrowie swoich pracowników. Tak sformułowany obowiązek daje pracownikom pewne uprawnienia.

Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Art. 15 kodeksu pracy, wyrażający jedną z podstawowych zasad prawa pracy, nakłada na pracodawcę bezwzględny obowiązek zapewniania pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Pracującym w nocy jest pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej ustalonej w układzie zbiorowym, regulaminie pracy czy w obwieszczeniu lub który w okresie rozliczeniowym pracuje w nocy co najmniej przez 1/4 obowiązującego go czasu pracy.

W czasie urlopu bezpłatnego trwa nadal stosunek pracy, zaś pracownik korzysta ze szczególnej ochrony - pracodawca nie może dokonać wypowiedzenia umowy o pracę ani też wypowiedzenia zmieniającego.

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym może z niego zrezygnować w dwojaki sposób. Po pierwsze na podstawie porozumienia pomiędzy pracodawcą a pracownikiem - jeśli zgodę na taką rezygnację wyrazi pracodawca. Wówczas pracownik może zrezygnować z urlopu w dowolnym czasie.

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy urlop wypoczynkowy ma być udzielany w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.

Zasadą jest wykorzystanie urlopu w naturze. Przepisy prawa ściśle określają sytuacje, w których pracodawca może wypłacić pracownikowi ekwiwalent za urlop. W momencie ustania stosunku pracy prawo do urlopu w naturze przekształca się w roszczenie o zapłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.

Prawo do urlopu wypoczynkowego jest zagwarantowanym przez Kodeks pracy podstawowym prawem pracowniczym, którego pracodawca musi przestrzegać. Są jednak dwie sytuacje, kiedy pracownik może takie prawo utracić.

W przypadku udzielania przez pracodawcę urlopu bezpłatnego na okres dłuższy niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć możliwość odwołania pracownika z tego urlopu z ważnych przyczyn.

Urlopy wypoczynkowe udzielane są zgodnie z planem urlopów, ustalanym przez pracodawcę.

Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikowi podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Podstawowym obowiązkiem pracodawcy w tym zakresie jest udzielenie pracownikowi czasu wolnego na naukę.

Pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze, przysługuje urlop uzupełniający.

Kwestię ochrony informacji o wysokości wynagrodzenia pracownika należy rozważać w dwóch płaszczyznach. Informacje te stanowią bowiem dobro osobiste pracownika w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, a także dane osobowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

Polecenie wykonania pracy może mieć wpływ na zawarcie kolejnych umów tak na czas określony jak i na nieokreślony.

W niektórych sytuacjach strony stosunku pracy mogą być zainteresowane zmianą długości okresu wypowiedzenia. Pracodawca może być zainteresowany skróceniem okresu wypowiedzenia np., jeśli znajduje się w złej sytuacji ekonomicznej lub jeśli chce szybko odsunąć pracownika od ważnych z punktu widzenia pracodawcy informacji.

Prawa pracownika, Uprawnienia pracownika

Czy można zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy?

Udzielanie zaległego urlopu wypoczynkowego

Kiedy pracownik może rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym?

Kto wstępuje w prawa pracownika po jego śmierci

Śmierć pracodawcy a kontynuacja stosunku pracy

Dwa urlopy wypoczynkowe

Okresy nieświadczenia pracy wliczane do stażu pracy

Jak zostać członkiem związku zawodowego

Urlop wypoczynkowy

Odszkodowanie za niewydanie świadectwa pracy

Jak usprawiedliwiać nieobecności w pracy?

Na czym polega umowa przedwstępna?

Kiedy pracodawca nie określił rodzaju umowy

Prawo do świadczeń ZUS równe dla Polaków w kraju i za granicą

Czy można wypłacać wynagrodzenie raz na dwa miesiące?

Czy wynagrodzenie przysługuje tylko za pracę wykonaną?

Jakie są rodzaje wynagrodzenia?

Przeniesienie pracownicy w ciąży do innej pracy (art. 179)

Stwierdzenie ciąży (art. 185)

Urlop ojcowski (art. 182(3))

Urodzenie dziecka wymagającego opieki szpitalnej (art. 181)

Urodzenie martwego dziecka (art. 180(1))

Urlop wychowawczy (art. 186)

Przerwy w pracy dla kobiety karmiącej piersią (art. 187)

Powrót do pracy po zakończeniu urlopu wychowawczego (art. 186(4))

Kopia aktu zgonu

Wakacyjne urlopy dłuższe niż przed rokiem

Zatrudnianie młodocianych przy pracach lekkich (art. 200(1))

Zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek ZUS

Wspólna działalność socjalna pracodawców

Ekwiwalenty pracownicze

Brak prawa do odprawy dla pracownika, gdy z jego winy następuje rozwiązanie umowy

Zasady, tryb oraz podstawy udzielania urlopów okolicznościowych

Czy można zwiększyć poniżej pełnego wymiaru czasu pracy obniżony etat pracownicy uprawnionej do urlopu wychowawczego

Wymiana powietrza w pomieszczeniach pracy

Obowiązki pracodawcy związane z ochroną zdrowia

Obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków pracy

Dodatek za pracę w porze nocnej (art. 151(8))

Czy urlop bezpłatny wlicza się do okresu zatrudnienia?

Powrót do pracy po zakończeniu urlopu wychowawczego

Urlop w systemie równoważnego czasu pracy

Ustalanie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy

Kiedy pracownik może utracić prawo do urlopu wypoczynkowego?

Odwołanie pracownika z urlopu bezpłatnego

Termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego

Urlopy szkoleniowe

Zasady obliczania urlopu uzupełniającego

Ochrona informacji dotyczących wynagrodzenia pracownika

Polecenie wykonywania pracy a zawarcie umowy na czas nieokreślony

Skracanie i wydłużanie okresów wypowiedzenia