Świadczenia z ZUS mogą mieć różną formę, tj. pieniężną (renty, zasiłki, emerytury) i rzeczową (sprzęt rehabilitacyjny, świadczenia w naturze). Ubezpieczonemu mogą przysługiwać m.in. zasiłek macierzyński, wyrównawczy, opiekuńczy.
Szersza ochrona praw pracowników, m.in. przez zapis w kodeksie karnym , że kto narusza prawa „osoby wykonującej pracę zarobkową" wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, zdaniem ekspertów z Konfederacji Lewiatan jest niepotrzebna, gdyż zgodnie z obowiązującym stanem prawnym interesy pracownika są dostatecznie chronione.