Umowa agencyjna a składki ZUS

Pisemne lub ustne porozumienie stron zobowią­zujące do stałego pośredniczenia przy zawiera­niu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie albo do zawierania ich w imieniu zleceniodawcy. Zleceniodawca zobowiązuje się wówczas do zapła­ty umówionego wynagrodzenia (prowizji). Zarówno agent, jak i zleceniodawca są przedsiębiorcami, a agent jest zobowiązany działać w zakresie dzia­łalności swojego przedsiębiorstwa.

W prawie pracy

Jest to rodzaj cywilnoprawnej umowy. Nie występuje w niej stosunek podrzędności jednej strony wobec drugiej, jak ma to miejsce w stosunkach pracy, gdzie pracownik powinien, co do zasady, wykonywać pole­cenia pracodawcy. W tym przypadku występują równe podmioty. Stosunek powstały na podstawie tej umowy cechuje się mniejszą szczegółowością oraz węższym zakresem wzajemnych obowiązków stron. Osoba angażująca nie ma obowiązku kierowa­nia osoby świadczącej usługi na badania lekarskie.

Rekomendowany produkt: Samozatrudnienie - krok po kroku (PDF)

Jeżeli jednak umowa jest wykonywana w zakładzie pracy lub miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, powinny być zapewnione odpowiednie warunki bez­pieczeństwa i higieny pracy.

W wynagrodzeniach

Z tytułu stałego pośredniczenia przy zawiera­niu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo za zawieranie ich w jego imie­niu agentowi przysługuje wynagrodzenie. Jeżeli umowa zlecenia nie określa sposobu wynagro­dzenia, należy się prowizja. Jest to wynagrodze­nie, którego wysokość zależy od liczby lub war­tości zawartych umów. Jeżeli wysokość prowizji nie została w umowie określona, przysługuje ona w wysokości zwyczajowo przyjętej w stosunkach danego rodzaju, w miejscu działalności prowadzo­nej przez agenta. W sytuacji gdy prowizji nie da się ustalić w ten sposób, agentowi przysługuje prowi­zja w wysokości uwzględniającej wszystkie okolicz­ności bezpośrednio związane z wykonaniem zleco­nych mu czynności.

Agent może żądać prowizji od umów zawartych w czasie trwania umowy agencyjnej, jeżeli:

• do ich zawarcia doszło w wyniku jego działal­ności lub
• zostały one zawarte z klientami pozyskanymi przez agenta już wcześniej dla danego przed­siębiorcy (dla umów tego samego rodzaju).

Jeżeli agentowi zostało przyznane prawo wyłączno­ści do zawierania umów z oznaczoną grupą klien­tów lub na określonym terenie, a w czasie trwania umowy agencyjnej została zawarta umowa z takim klientem bez udziału agenta, to agent może żądać prowizji od tej umowy.

Agent może żądać prowizji od umowy zawartej po rozwiązaniu umowy agencyjnej, jeżeli:

• dający zlecenie lub agent otrzymał propozycję zawarcia umowy od klienta przed rozwiązaniem umowy agencyjnej,
• do jej zawarcia doszło w wyniku działalności agenta w okresie trwania umowy agencyjnej, a zarazem w rozsądnym czasie od jej rozwiązania.

Prowizja nie przysługuje, jeśli agent nie wykona zlecenia. Prowizja nie przysługuje także agento­wi działającemu na danym obszarze lub dla danej grupy klientów, jeśli prowizja ta należy się agentowi poprzednio działającemu na tym terenie. Możliwy jest podział prowizji między agentów (poprzednie­go i obecnego), jeżeli przemawiają za tym wzglę­dy słuszności.

Agent nabywa prawo do prowizji z chwilą, w któ­rej dający zlecenie powinien, zgodnie z zawartą z klientem umową, spełnić świadczenie albo fak­tycznie je spełnił, albo swoje świadczenie spełnił klient. Umowa agencyjna może przewidywać inne postanowienia dotyczące momentu nabycia prawa do wynagrodzenia (prowizji). Prowizja nie przysługuje agentowi, jeżeli jest oczy­wiste, że umowa z klientem nie zostanie wykonana na skutek okoliczności, za które dający zlecenie nie ponosi odpowiedzialności. Jeżeli w tej sytuacji prowizja została już wypłacona, podlega zwrotowi.

Po rozwiązaniu umowy agencyjnej agent może żądać od dającego zlecenie świadczenia wyrów­nawczego, jeżeli w czasie trwania umowy agen­cyjnej pozyskał nowych klientów lub doprowadził do istotnego wzrostu obrotów z dotychczasowymi klientami, a dający zlecenie nadal czerpie znacz­ne korzyści z umów z tymi klientami. Świadczenie wyrównawcze nie przysługuje agentowi, jeżeli:

• dający zlecenie wypowiedział umowę na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność pono­si agent, usprawiedliwiających wypowiedzenie umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia;
• agent wypowiedział umowę, chyba że wypo­wiedzenie jest uzasadnione okolicznościami, za które odpowiada dający zlecenie, albo jest usprawiedliwione wiekiem, ułomnością lub cho­robą agenta, a względy słuszności nie pozwala­ją domagać się od niego dalszego wykonywania czynności agenta;
• agent za zgodą dającego zlecenie przeniósł na inną osobę swoje prawa i obowiązki wynikają­ce z umowy.

Agentowi przysługuje od zleceniodawcy odpowied­nia suma pieniężna za ograniczenie działalności konkurencyjnej. Jeżeli wysokość tej sumy nie zosta­ła określona w umowie, należy się suma w wyso­kości odpowiedniej do korzyści osiągniętych przez dającego zlecenie na skutek ograniczenia działal­ności konkurencyjnej oraz utraconych z tego powo­du możliwości zarobkowych agenta.

W ubezpieczeniach

Osoby wykonujące pracę na podstawie m.in. umowy agencyjnej, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (lub osoby z nimi współpracujące), obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rento­wym, wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdro­wotnemu. Ubezpieczenie chorobowe dla tej grupy ubezpieczonych jest dobrowolne. Każda zawarta umowa powoduje obowiązkowe ubezpieczenia za cały okres trwania umowy, chyba że ubezpieczony posiada inny tytuł do ubezpieczeń. W takiej sytuacji rozpatruje się tzw. zbieg tytułów do ubezpieczeń.