Odmowa wykonywania pracy ze względów bezpieczeństwa

Brak ochrony uzasadnia odmowę wykonywania pracy

Podwładny ma prawo się powstrzymać od świadczenia obowiązków, jeśli warunki w firmie nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika

Prawo do powstrzymania się od wykonywania obowiązków pracowniczych w przypadku wystąpienia zagrożenia o charakterze zewnętrznym uregulowane jest w art. 210 par. 1 k.p. Zgodnie z tym przepisem jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia zatrudnionego, albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, podwładny ma prawo się powstrzymać od wykonywania obowiązków. Przy czym musi o tym niezwłocznie zawiadomić przełożonego.

Odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie ciąży na pracodawcy. W szczególności do jego zadań należy ochrona zdrowia i życia załogi poprzez zapewnienie bezpiecznych warunków pracy. Przepisy bhp są obowiązujące bezwzględnie. Przesłanką uzasadniającą powstrzymanie się od wykonywania obowiązków jest wystąpienie warunków, które są niezgodne z przepisami bhp i jednocześnie stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia pracownika. Osoba chcąca powstrzymać się od świadczenia pracy musi pamiętać, że wszystkie te elementy muszą wystąpić łącznie. Przepisy kodeksu pracy nie wyjaśniają jednak, co należy rozumieć przez pojęcie „zagrożenie dla zdrowia lub życia”, i kiedy ma ono charakter bezpośredni. Przyjmuje się, że bezpośredniość związku między naruszeniem przepisów bhp a zagrożeniem dla zdrowia i życia pracowników występuje wówczas, gdy zagrożenie to jest wynikiem samego naruszenia przepisów bhp, bez konieczności wystąpienia dodatkowej przyczyny. Musi być ono konkretne i realne.

Zobacz polecany produkt: KODEKS PRACY 2015 z komentarzem (PDF)

Warunki nieodpowiadające przepisom bhp stwarzające bezpośrednie zagrożenie dla zatrudnionych mogą pochodzić z różnych źródeł, np. od siły wyższej – nieprzewidzianej awarii urządzeń, lub od przedsiębiorcy, który nie wyposażył podwładnych w odpowiednie środki ochrony.

Nie można wykluczyć sytuacji, w której zatrudniony swoim postępowaniem stwarza warunki pracy nieodpowiadające przepisom bhp w postaci zagrożenia, które jest na tyle duże, że nie jest możliwe bezpieczne świadczenie pracy przez inne osoby. Dotyczy to głównie pracy skooperowanej, przy wykonywaniu której wymagana jest współpraca większej liczby pracowników.

Źródłem zagrożenia może tu być brak gotowości (zdolności) danej osoby do świadczenia pracy, co może wynikać z jej niedyspozycji, uniemożliwiającej świadczenie pracy zarówno jej samej, jak również współpracownikom.

Zadaj pytanie: FORUM

Pracodawca wysyła pracowników w podróż służbową. Osoba zatrudniona na stanowisku kierowcy podczas postoju zostaje przyłapana przez współpracowników na spożywaniu alkoholu. Należy uznać, że kierowca poprzez naruszenie obowiązku zachowania trzeźwości w czasie pracy może – uwzględniając charakter jego pracy – stanowić zagrożenie zarówno dla siebie, jak i współpracowników. Może powstać wątpliwość, czy kontynuowanie podróży służbowej powinno mieć miejsce. Ewentualnie, czy pracownicy mogą powstrzymać się od dalszej jazdy – niezależnie od subiektywnej oceny kierowcy co do jego możliwości prowadzenia pojazdu po alkoholu.

Zatrudniony ma prawo powstrzymać się od pracy niezależnie od źródła zagrożenia powodującego, iż warunki pracy stanowią bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia innych pracowników. W ramach opisywanego przykładu, uwzględniając niedyspozycję kierowcy i mając na względzie działanie alkoholu na organizm, należy uznać, że pracownicy mieli prawo powstrzymania się od kontynuowania pracy w ramach podróży służbowej. Znaleźli się w sytuacji, w której warunki pracy w sposób ewidentny wiązały się z naruszeniem przepisów bhp (naruszenie obowiązku zachowania trzeźwości) i stwarzały zagrożenie dla ich zdrowia i życia – jeżeli praca w takich warunkach polegająca na podróży służbowej miała by być kontynuowana.

Prawa i obowiązki pracownika w zakresie przepisów BHP

Aby powstrzymanie się od pracy było prawidłowe, niezbędne jest zawiadomienie o tym pracodawcy. Gdy zagrożeniem jest współpracownik, należy pracodawcy niezwłocznie wskazać, który z jego podwładnych znajduje się w stanie stwarzającym bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa pozostałych współpracowników oraz co uzasadnia decyzję o powstrzymaniu się od pracy. Pracodawca nie ma prawa nakazać podwładnym kontynuowania zadania służbowego z pracownikiem, który spożywał alkohol. Rolą przedsiębiorcy nie jest również kwestionowanie decyzji pracowników i wdawanie się w polemikę zmierzającą do ustalenia stopnia niedyspozycji pracownika.

W przypadku gdy pracownik powstrzymał się od pracy w powyższych warunkach, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego, będzie miał prawo do wynagrodzenia za czas powstrzymana się od pracy bez negatywnych konsekwencji wynikających ze swojej decyzji.

Odpowiednia temperatura w miejscu pracy