Godziny nadliczbowe, Obowiązki pracodawcy

Przepisy Kodeksu pracy wyraźnie określają w jakich przypadkach może być wykonywana praca w godzinach nadliczbowych. Czy pracodawca może zmusić do pracy w godzinach nadliczbowych? Czy pracownik może odmówić wykonywania pracy po godzinach?

Przepisy prawa pracy nie zabraniają pracownikom korzystania z tzw. wyjść prywatnych, jeśli pracodawca wyraża na nie zgodę. Pracownik powinien odpracować wyjście, aby nie doszło do zmniejszenia jego wynagrodzenia. Odpracowywanie nieobecności jest jednak bardziej problematyczne niż początkowo mogło by się zdawać.

Według danych Państwowej Inspekcji Pracy, do końca listopada 2015 r. do terenowych oddziałów inspekcji pracy skierowano ok. 40 tys. skarg na działania pracodawców. Skargi głównie dotyczą niewypłacania i złego obliczania wynagrodzeń za pracę.

Zatrudniamy pracowników w systemie zmianowym w podstawowym systemie czasu pracy. Kilku z nich wykonywało pracę na III zmianie w nocy z 27 na 28 października br. – nastąpiła wówczas zmiana czasu letniego na zimowy. Pora nocna w naszym zakładzie jest ustalona między godz. 22.00 a 6.00. W naszej firmie obowiązuje 3-miesięczny okres rozliczeniowy pokrywający się z kwartałami. W zamian za dodatkowo przepracowaną godzinę chcielibyśmy oddać pracownikom czas wolny w ostatnim tygodniu listopada. Czy możemy tak zrobić? Jeżeli oddamy czas wolny, to czy musimy wypłacać pracownikom dodatki do wynagrodzenia za pracę nadliczbową?

Pracownik jest zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy (świadczy pracę od poniedziałku do piątku), w 4-miesięcznym okresie rozliczeniowym. W czerwcu br. oprócz 160 godz. wynikających z rozkładu czasu pracy przepracował 12 nadgodzin. W lipcu br. miał do przepracowania 176 godz., ale na swój wniosek odebrał za pracę nadliczbową 12 godzin wolnego. Pracownik jest wynagradzany stawką miesięczną 5472 zł oraz otrzymuje premię regulaminową w wysokości 450 zł. Jak obliczyć jego wynagrodzenie za czerwiec i lipiec?

W przypadku niektórych grup pracowników, świadczących pracę poza stałym miejscem zamieszkania, obligatoryjnym dodatkiem jest tzw. dodatek za rozłąkę. Przysługuje on z tytułu czasowego przeniesienia do pracy w miejscowości innej niż miejscowość zamieszkania pracownika.

Pracownik, który wykonywał pracę w nocy, ma prawo do dodatku w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę obwiązującego w danym roku. Dodatek ten przysługuje bez względu na to, czy praca w porze nocnej była zaplanowana, czy stanowiła pracę ponad wymiar czasu pracy obowiązujący pracownika.

Zatrudniamy pracowników w biurze rachunkowym. W związku z tym, że ze względu na specyfikę pracy pracowników biura i indywidualne potrzeby klientów mamy problem z ustaleniem rozpoczynania godzin pracy, postanowiliśmy uelastycznić czas pracy tych pracowników. Chcemy wprowadzić tzw. ruchomy system czasu pracy, w którym umożliwilibyśmy pracownikom wybór godziny rozpoczynania pracy w poszczególnych dniach, wyznaczając jedynie przedział czasowy, w którym powinni przybyć do zakładu (między godz. 7.00 a 9.00). Czy możemy wprowadzić takie rozwiązanie w regulaminie pracy? Dowiedzieliśmy się bowiem, że może być ono zakwestionowane przez Państwową Inspekcję Pracy.

Święta Wielkanocne przypadają w tym roku 8 i 9 kwietnia. Pracodawcy będą musieli je zatem uwzględnić przy rozliczaniu czasu pracy pracowników w kwietniu 2012 r. Poniedziałek Wielkanocny w większości przypadków obniży wymiar czasu pracy pracowników o 8 godzin.

Pracownik nie może odmówić udziału w szkoleniu bhp odbywającym się w dniu wolnym od pracy. W takiej sytuacji za czas szkolenia pracodawca musi udzielić innego dnia wolnego lub wypłacić wynagrodzenie jak za pracę w godzinach nadliczbowych.

Niektórzy nasi pracownicy otrzymują ryczałt za godziny nadliczbowe, ustalony na podstawie wysokości wynagrodzenia obowiązującego w chwili wprowadzania ryczałtu. Od 1 marca 2012 r. m.in. tym pracownikom wzrośnie płaca zasadnicza. Czy w tej sytuacji powinniśmy przeliczyć przyznany ryczałt za nadgodziny?

Praca w godzinach nadliczbowych może być zrekompensowana ryczałtem. Przysługuje on pracownikowi w takiej samej wysokości także wówczas, gdy w danym miesiącu przepracował mniej nadgodzin, niż wynikałoby to z kwoty ryczałtu.

Metodę obliczania obowiązującego pracowników wymiaru czasu pracy określa Kodeks pracy. Na tej podstawie jest ustalana liczba godzin pracy, jaką w ramach zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy ma do przepracowania każdy z pracowników w okresie rozliczeniowym.

Problem zaliczania do czasu pracy pracownika szkoleń innych niż szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy od dawna wywołuje wiele kontrowersji i dyskusji. Wynika to z faktu, że ustawodawca nie przewidział w obowiązujących przepisach Kodeksu pracy jakiejkolwiek regulacji w tym zakresie.

Czy zmiana harmonogramu czasu pracy może zastąpić polecenie pracy w nadgodzinach, a jeśli tak, to jak ją prawidłowo stosować w praktyce?

Czy w razie sporu sądowego o wynagrodzenie za nadgodziny pracodawca może bronić się, że wypłacał świadczenie, które stanowiło ryczałt za nadgodziny, choć było inaczej nazwane, a więc pracownikowi nie należy się żadne dodatkowe wynagrodzenie?

Kodeksowy tryb indywidualnego rozkładu czasu pracy nie zezwala na przekraczanie doby pracowniczej. Takie rozwiązanie dopuszcza natomiast tryb „antykryzysowy”. Dodatkowo z takiego przekroczenia nie powstają godziny nadliczbowe.

Pracownik jest zatrudniony w systemie równoważnym czasu pracy. Przepracował on 10 godzin nadliczbowych. Wyznaczyliśmy pracownikowi za to 15 godzin czasu wolnego w proporcji 1:1,5. Niestety, w wyznaczonym terminie, w którym miał odebrać czas wolny za nadgodziny, pracownik zachorował. Czy w takim przypadku musimy mu ponownie udzielić czasu wolnego za godziny nadliczbowe?

Podczas wyjazdów służbowych bardzo często powstają godziny nadliczbowe, za które pracodawca wypłaca wynagrodzenie wraz z dodatkiem. Ustalając podstawę obliczania dodatku, należy pamiętać, że uwzględnia się w niej jedynie wynagrodzenie zasadnicze.

Jestem nauczycielem. W naszej szkole często przydzielane są niepłatne zastępstwa za nauczyciela, który jest na wycieczce lub zwolnieniu. Zdarza się, że takich zastępstw mam nawet od 7 do 8 w tygodniu. Czy te tzw. koleżeńskie zastępstwo przydzielane przez dyrektora powinno być płatne i czy dyrektor może wytłumaczyć się 40-godzinnym tygodniem pracy?

W tym roku święta wielkanocne przypadają kwietniu. Z tego powodu oraz ze względu na zmiany dotyczące liczenia wymiaru czasu pracy, które zostały wprowadzone od 1 stycznia 2011 r., planowanie godzin pracy w kwietniu br. jest dla pracodawców skomplikowane.

Kodeks pracy zawiera minimum uprawnień pracowniczych dotyczących dyżuru. Warto wiedzieć, że układ zbiorowy pracy, regulamin pracy lub wynagradzania, a nawet umowa o pracę mogą korzystniej ukształtować te uprawnienia dla pracowników.

Właściciel sklepu postanowił w sobotę i niedzielę zrobić inwentaryzację towaru. Pracodawca nie chce zapłacić pracownikom za ich pracę w weekend. Proponuje, by odebrali wolne w liczbie przepracowanych godzin. Czy pracownicy powinni się domagać od pracodawcy wypłaty wynagrodzenia oraz dodatku za nadgodziny?

Pracodawca musi pamiętać, aby w umowie o pracę z pracownikiem zatrudnionym na niepełny etat ustalić, przekroczenie której godziny pracy będzie zobowiązywało do wypłaty dodatku za pracę ponadwymiarową.

Z powodu podtopień, jakie miały miejsce na terenie naszej firmy, zobowiązaliśmy kilku pracowników do pomocy przy usuwaniu skutków tego zalania w dniu wolnym 22 stycznia br. (sobota). W zamian za pracę w tym dniu wyznaczyliśmy im 31 stycznia jako dzień wolny. Jednak tego dnia jeden z pracowników przebywał na zwolnieniu lekarskim, a w naszym zakładzie obowiązuje jednomiesięczny okres rozliczeniowy czasu pracy. Czy musimy wypłacić pracownikowi dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych za pracę w sobotę?

Członkowie związku zawodowego, w tym także osoby wykonujące funkcje związkowe, w pełni podlegają przepisom prawa pracy dotyczącym czasu pracy. Pracownicy ci mają jednak prawo do doraźnego zwolnienia od pracy lub zwolnienia na cały okres pełnienia funkcji związkowej.

Ryczałt za nadgodziny nie może dotyczyć pracowników, którzy wykonują pracę poza macierzystym zakładem tylko okazjonalnie, np. w ramach długotrwałej podróży służbowej lub oddelegowania do innego miejsca pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2010 r., I PK 116/10).

Nasz pracownik przepracował w godzinach nadliczbowych 6 godzin i 30 minut. Jak ustalać wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, a w szczególności za niepełną godzinę?

1 stycznia 2011 r. weszła w życie nowelizacja przepisów Kodeksu pracy zmieniająca  zasady obliczania wymiaru czasu pracy. W opinii Ministerstwa Pracy oraz wielu ekspertów, nowe regulacje naruszają zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, m.in. w zakresie wynagradzania.

Wynagradzanie w systemie akordowym nie wyłącza możliwości pracy w nadgodzinach. Jeżeli taka praca wystąpi, pracodawca ma obowiązek zapłacić za normalną pracę oraz wypłacić dodatek za godziny nadliczbowe albo udzielić pracownikowi czasu wolnego.

Tylko w prawie polskim godzinami nadliczbowymi nie są godziny pracy wykonywanej przez pracownika niepełnoetatowego ponad obowiązujący go wymiar czasu pracy, ale nieprzekraczające norm wskazanych w Kodeksie pracy.

Praca wykraczająca poza obowiązujący pracownika wymiar powinna być wynagradzana z uwzględnieniem dodatkowych składników podwyższających miesięczną pensję. Dotyczy to również pracy w innej jednostce należącej do tego samego pracodawcy.

Pracownik pracuje w systemie równoważnym i ma zaplanowaną pracę na 12 godzin. Okazuje się jednak, że w danym dniu musi ją wykonywać przez 14 godzin. Czy za te 2 nadgodziny możemy udzielić pracownikowi wolnego na jego wniosek? A jeżeli tak, to czy będziemy musieli zapłacić mu za ten czas wynagrodzenie?

Pracownic w ciąży nie można zatrudnić m.in. w porze nocnej, w godzinach nadliczbowych oraz przy pracach wzbronionych kobietom w ciąży. Ograniczenia te często dezorganizują pracodawcom pracę.

W nocy 31 października nastąpi zmiana czasu letniego na zimowy. Dla wykonujących pracę tej nocy oznacza to wydłużenie czasu pracy.

W naszej firmie mamy zamiar zatrudnić pracownika na 1/2 etatu. Z założenia będzie on pracował po 4 godziny dziennie. Czy powinniśmy dla niego ustalić jakiś limit, powyżej którego będą mu przysługiwały nadgodziny? W jaki sposób zrekompensować mu pracę, jeżeli przepracuje więcej godzin niż będzie to wynikać z ustalonego dla niego wymiaru?

Obowiązkiem pracownika jest pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przez czas pracy, do którego zobowiązał się, zawierając umowę o pracę. Jednak w razie szczególnych potrzeb pracodawca ma możliwość wezwania pracownika do pracy poza wyznaczonymi godzinami pracy.

Zasada przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy wskazuje na konieczność oddawania pracownikowi dnia wolnego za święto przypadające w dzień wolny od pracy, np. w wolną sobotę. Taka sytuacja miała miejsce ostatnio 15 sierpnia 2009 r.

Pracownik pracuje w podstawowym systemie czasu pracy w godz. od 8.00 do 16.00 od poniedziałku do piątku. We wtorek 3 lutego 2009 r. po przepracowaniu 8 godzin został wezwany dodatkowo do pracy na godz. 19.00, aby przygotować pilny raport. Pracował jeszcze tego dnia do godz. 22.00. Następnego dnia przyszedł do pracy na godz. 8.00. Czy w takim przypadku doszło do naruszenia odpoczynku dobowego przysługującego pracownikowi? Jeśli tak, to jak powinniśmy go pracownikowi zrekompensować?

Pracownik wystąpił do nas z żądaniem wypłaty dodatkowego wynagrodzenia i dodatku za godziny nadliczbowe. Rzeczywiście, przez dwa dni przebywał w firmie dłużej (w godz. od 9.00 do 20.00, podczas gdy jego harmonogram czasu pracy przewiduje pracę w godz. od 9.00 do 17.00), co zostało stwierdzone w książce wejść/wyjść. Czy musimy spełnić żądanie pracownika, skoro wiemy, że podczas swoich zwykłych godzin roboczych sporo czasu (łącznie ponad 3 godziny) poświęcił na surfowanie po internecie (w celach prywatnych), zamiast na pracę? Czy możemy odmówić mu wypłaty wynagrodzenia z tytułu godzin nadliczbowych, argumentując to tym, że część czasu pracy wykorzystywał do celów prywatnych?

Osoby zarządzające zakładem pracy nie mają prawa do wynagrodzenia wraz z dodatkiem za pracę w nadgodzinach.

Szczególna ochrona zdrowia kobiet w ciąży lub karmiących dziecko piersią objawia się m.in. zakazem zatrudniania ich przy pracach szczególnie szkodliwych oraz w godzinach nadliczbowych.

Jeden z naszych pracowników zwrócił się do nas o wypłatę wynagrodzenia z tytułu pracy w nadgodzinach, przedstawiając nam wykaz tych nadgodzin i uzasadniając to faktem, że jego bezpośredni przełożony wiedział, że pracuje on w godzinach nadliczbowych. Przełożony pracownika twierdzi, że wiedział o fakcie pracy po godzinach, ale pracy tej nie zlecał pracownikowi. Czy w tej sytuacji powinniśmy wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za nadgodziny?

Dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych to jeden z najczęściej wypłacanych dodatków do wynagrodzenia polskim pracownikom.

Zatrudniamy na podstawie umowy o pracę sprzątaczki, które wykonują pracę w budynkach należących do naszych kontrahentów. Zastanawiamy się nad wprowadzeniem dla niektórych z tych pracownic ryczałtu za godziny nadliczbowe. Słyszeliśmy jednak, że i tak będą mogły domagać się wypłaty od nas należności z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych przekraczających przyznany ryczałt. Czy to prawda, a jeżeli tak, to jak się bronić przed zarzutami pracownic, skoro nie prowadzimy im ewidencji czasu pracy i czy w takim razie wprowadzanie takiego ryczałtu ma sens?

Żeby stwierdzić, że porozumienie między związkami a pracodawcą jest niezgodne z kodeksem pracy i niekorzystne dla pracowników, trzeba wskazać konkretne przepisy, które zostały naruszone.

Prowadzenie ewidencji czasu pracy pracownika jest jednym z najważniejszych obowiązków pracodawcy. Czy pracodawcy mają obowiązek ewidencjonowania czasu pracy wszystkich pracowników? A co z tzw. kadrą kierowniczą albo osobami objętymi zadaniowym czasem pracy?

Pracownica zajmuje się obsługą księgową podmiotów gospodarczych. Od 5 listopada do 12 grudnia 2007 r. pracowała codziennie o dwie godziny dłużej. Pracodawca odmówił jej wypłaty wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych (jak i dodatku) twierdząc, że w regulaminie pracy zastrzeżono, iż głównemu księgowemu te świadczenia nie przysługują. Czy stanowisko pracodawcy jest uzasadnione?

Każdy pracodawca bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników oraz rodzaj zawartej umowy o pracę jest zobowiązany prowadzić ewidencję czasu pracy, a na żądanie pracownika udostępnić ewidencję pracownikowi.

Brak ewidencji pracy w godzinach nadliczbowych obciąża pracodawcę, a nie powołującego się na nią pracownika. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2005 r., sygn. akt II PK 114/04).