Obowiązki pracodawcy w 2024

• Obowiązki pracodawcy 2024
• Obowiązek wypłaty wynagrodzenia
• Obowiązki pracodawcy związane z BHP
• Obowiązek zaznajamiania z rodzajem pracy i warunkami zatrudnienia
• Obowiązek należytego organizowania czasu pracy
• Obowiązek zmniejszenia uciążliwości pracy
• Obowiązek przeciwdziałania dyskryminacji
• Obowiązek ułatwiania podnoszenia kwalifikacji zawodowych
• Obowiązek tworzenia sprzyjających warunków zatrudnienia
• Obowiązek zaspokajania potrzeb socjalnych
• Obowiązek obiektywnego oceniania pracowników
• Obowiązek prowadzenia i przechowywania dokumentacji pracowniczej
• Obowiązek tworzenia właściwej atmosfery w miejscu pracy

Obowiązki pracodawcy 2024

Obowiązki pracodawcy wynikają przede wszystkim z ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP). Obowiązki pracodawcy można wywieść już z samej istoty stosunku pracy, czyli z przepisu art. 22 § 1 KP, gdzie przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Na pracodawcy spoczywają obowiązki wyrażone w innych aktach niż w KP, tj. w przepisach szczególnych, ustawach, układach zbiorowych pracy, porozumieniach normatywnych, regulaminach pracy, regulaminach wynagradzania, regulaminach pracy zdalnej oraz oczywiście obowiązki te wynikają z samej umowy o pracę. Katalog obowiązków pracodawcy jest więc bardzo szeroki i nie ma charakteru zamkniętego. 

Obowiązek wypłaty wynagrodzenia

To właśnie wypłacanie wynagrodzenia (w terminie) jest jednym z najważniejszych obowiązków pracodawców. Ze swej istoty stosunek pracy ma formę zobowiązania wzajemnego – każda z jego stron jest jednocześnie zobowiązana i uprawniona względem drugiej strony. Pracownik nie może zrzec się wynagrodzenia, ani przenieść go na inną osobę, a pracodawca nie może wypłacić go innej osobie. 

Obowiązki pracodawcy związane z BHP

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:
1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;
3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;
4) zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy;
5) uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych;
6) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;
7) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

Obowiązek zaznajamiania z rodzajem pracy i warunkami zatrudnienia

Pracodawca zobowiązany jest zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz ich podstawowymi uprawnieniami. Pracodawca w związku z regulacjami dodanymi do KP w 2023 r. na skutek implementacji do polskiego porządku prawnego dyrektyw ma obowiązek szczegółowego informowania o warunkach zatrudnienia. Szczególnie ważna jest realizacja powinności zaznajomienia pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków (zakresem czynności) oraz ze sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach. Może to nastąpić w dowolnej formie, nie wyłączając formy ustnej, udzielonej przez bezpośredniego przełożonego czy wyznaczonego przezeń innego pracownika, który np. wcześniej wykonywał dane czynności.

Autopromocja

Sygnaliści w firmie. Przewodnik dla pracodawcy

Sprawdź

Obowiązek należytego organizowania czasu pracy

Pracodawca zobowiązany jest organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest zabezpieczenie pracownikowi odpowiednich warunków dla wykonywania powierzonych mu obowiązków, a nadto udzielenia mu pomocy poprzez odpowiedni nadzór i kontrolę nad procesem pracy. Na pracodawcy spoczywa więc zarówno zorganizowanie miejsc pracy, wyposażenia ich w sprzęt i materiały, ustalenia zasad kooperacji między pracownikami, jak i bieżące przydzielanie im zadań w ramach organizowania procesu pracy całego zakładu. 

Obowiązek zmniejszenia uciążliwości pracy

Pracodawca ma obowiązek tak organizować pracę, aby była ona jak najmniej uciążliwa, zwłaszcza przy pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie. Jak słusznie wskazuje: Prof. dr hab. Krzysztof Walczak: "Uciążliwość pracy może wynikać z jej charakteru (np. wymogu maksymalnej koncentracji – wygłaszanie wykładów), sposobu wykonywania (np. monotonia przy taśmie produkcyjnej, narzucone tempo, wymuszona pozycja ciała), organizacji (np. na zmiany robocze, w porze nocnej), otoczenia (np. telepracy we własnym domu) czy wykorzystywanych przy jej wykonywaniu narzędzi (np. komputer). Wpływa ona na stan psychofizyczny organizmu człowieka, powodując obniżenie jego wydolności, a co za tym idzie negatywne skutki dla produktywności, a w zawodach wymagających wzmożonej czujności (np. kierowcy czy dyspozytora procesu technologicznego) – zagrożenie bezpieczeństwa jej wykonywania. Zmniejszenie zagrożenia powodowanych uciążliwością danego rodzaju pracy może nastąpić poprzez różnorodne działania pracodawcy (np. profilaktyczne akcje informacyjne), a zwłaszcza poprzez skracanie czasu pracy oraz wprowadzanie przerw wliczanych do czasu pracy".

Obowiązek przeciwdziałania dyskryminacji

Pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Pracodawca powinien wprowadzać odpowiednie polityki antydyskryminacyjne, informować pracowników jakie zjawiska należy uznawać za naganne i jak należy postąpić kiedy do dyskryminacji dochodzi. 

Autopromocja

Webinarium: Rozliczanie czasu pracy w praktyce: podróż służbowa, bankiet, szkolenie

Termin: 13 maja 2024 r.

Sprawdź

Obowiązek ułatwiania podnoszenia kwalifikacji zawodowych

 Pracodawca ma obowiązek ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych nie oznacza, że pracownik może (ma prawo w znaczeniu posiadania roszczenia) domagać się od pracodawcy zorganizowania i przeprowadzenia określonego rodzaju szkolenia, lecz wskazuje na ogólną powinność pracodawcy sprzyjania staraniom własnym pracownika o zdobycie kwalifikacji przydatnych lub niezbędnych do należytego wykonywania aktualnej lub przyszłej pracy.

Obowiązek tworzenia sprzyjających warunków zatrudnienia

Pracodawca ma obowiązek stwarzać pracownikom podejmującym zatrudnienie po ukończeniu szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe lub szkoły wyższej warunki sprzyjające przystosowaniu się do należytego wykonywania pracy - jest to tzw. adaptacja zawodowa.

Obowiązek zaspokajania potrzeb socjalnych

Pracodawca ma obowiązek zaspokajać w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników.

Obowiązek obiektywnego oceniania pracowników

Pracodawca ma obowiązek stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy. Katalog kryteriów może być bardzo szeroki, ale do najważniejszych należą: stosunek do pracy, wywiązywanie się z powierzonych obowiązków służbowych, wykonywanie poleceń przełożonych, sposób zachowania wobec współpracowników i zwierzchników, posiadane kwalifikacje i umiejętności zawodowe, doświadczenie zawodowe, staż i przebieg dotychczasowej pracy, dyspozycyjność wobec pracodawcy.

Obowiązek prowadzenia i przechowywania dokumentacji pracowniczej

Pracodawca ma obowiązek prowadzić i przechowywać w postaci papierowej lub elektronicznej dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników (dokumentacja pracownicza);
przechowywać dokumentację pracowniczą w sposób gwarantujący zachowanie jej poufności, integralności, kompletności oraz dostępności, w warunkach niegrożących uszkodzeniem lub zniszczeniem przez okres zatrudnienia, a także przez okres 10 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym stosunek pracy uległ rozwiązaniu lub wygasł, chyba że odrębne przepisy przewidują dłuższy okres przechowywania dokumentacji pracowniczej.

Obowiązek tworzenia właściwej atmosfery w miejscu pracy

Pracodawca ma obowiązek wpływać na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego. Czym są te zasady? Zasady współżycia społecznego są to społecznie akceptowane i przestrzegane pozaprawne (moralne, zwyczajowe) wzorce reguł postępowania określające właściwe zachowanie ludzi w ich wzajemnych stosunkach. Obowiązkiem pracodawcy jest wpływanie na kształtowanie zasad współżycia społecznego w zakładzie, co wyraża się w prawidłowej współpracy i bezkonfliktowych stosunkach zarówno między kierownictwem i pracownikami, jak i między samymi pracownikami.