2 dni lub 16 godzin za połowę wynagrodzenia. Pracodawca nie może odmówić

• Prawo do zwolnienia od pracy
• Wniosek o zwolnienie od pracy
• Wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy
• Wniosek w dokumentacji pracowniczej

Prawo do zwolnienia od pracy

W ciągu roku kalendarzowego pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Jako siłę wyższą uznaje się zdarzenie zewnętrzne, nadzwyczajne i nieuchronne oraz w danym układzie stosunków niemożliwe do przewidzenia.

Wymiar zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej wynosi 2 dni albo 16 godzin. 

Powyższą regulację w zakresie zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym należy stosować odpowiednio do pracownika, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest niższa niż 8 godzin.

Wniosek o zwolnienie od pracy

Pracodawca udziela zwolnienia od pracy na wniosek zgłoszony przez pracownika. Wniosek należy zgłosić najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. Kodeks pracy nie precyzuje, w jakiej formie pracownik może składać wniosek o zwolnienie z powodu siły wyższej. Należy uznać, że może to zrobić w każdy sposób: osobiście, w formie pisemnej, elektronicznej, za pomocą SMS bądź przez telefon.

W pierwszym wniosku złożonym w danym roku kalendarzowym pracownik decyduje o sposobie wykorzystania zwolnienia.

Zwolnienie od pracy udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Kodeks pracy nie zobowiązuje pracownika do podania uzasadnienia w treści wniosku o zwolnienie od pracy.

Wzór wniosku o zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej

Wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy

Podczas zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.

Wynagrodzenie to oblicza się jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy.

Wniosek w dokumentacji pracowniczej

Wniosek pracownika o udzielenie zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej pracodawca przechowuje poza aktami osobowymi, tj. w dokumentacji dotyczącej ewidencjonowania czasu pracy.

W razie rozwiązania stosunku pracy informację o wykorzystanym zwolnieniu od pracy z powodu siły wyższej pracodawca zamieszcza w świadectwie pracy w ust. 6 pkt 1. Wskazuje w niej liczbę dni lub godzin zwolnienia wykorzystanego w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy.

Podstawa prawna:

• art. 148¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)
• § 6 pkt 1 lit. b rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 535)
• § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1862 ze zm.)